Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-04-30, godz. 17:19 Prudnik: unijna impreza rocznicowa z atrakcjami dla dzieci i dorosłych Pierwszomajowy piknik rodzinny z koncertami odbędzie się w Prudniku. Impreza pod hasłem „Europejskie Opolskie - 20 lat członkostwa w Unii Europejskiej”… » więcej 2024-04-30, godz. 15:00 40. edycja Biegu Ulicznego w Krapkowicach już jutro. Będą utrudnienia Spore utrudnienia czekają w środę (01.05) na mieszkańców i kierowców w Krapkowicach. 40. Krapkowicki Bieg Uliczny na dystansie 10 kilometrów startuje o… » więcej 2024-04-30, godz. 13:55 Bezpieczna majówka. Policjanci już rozpoczęli akcję Policjanci rozpoczęli działania majówkowe i przestrzegają przed niebezpiecznymi zachowaniami. » więcej 2024-04-30, godz. 13:45 Krapkowicka w Opolu wreszcie otwarta. "Przejadą teraz nawet autobusy MZK" Po półtora roku prac dla ruchu otwarto ulicę Krapkowicką w Opolu. Droga biegnie w starym śladzie, ale jest szersza. Równolegle do użytku oddano centrum… » więcej 2024-04-30, godz. 13:24 "Stary" będzie płatny, ale "nowy" jest darmowy. Zmiany na parkingu na wyspie Bolko w Opolu Popularny, zwłaszcza w słoneczne weekendy, parking przy parku 800-lecia na wyspie Bolko w Opolu od jutra (01.05) będzie płatny. Goście odwiedzający park… » więcej 2024-04-30, godz. 13:15 Oszuści internetowi w akcji. Kolejne przypadki w Brzegu Policja w Brzegu ponawia apel o przezorność podczas transakcji realizowanych w internecie. Kiedy telefonuje do nas osoba podająca się za pracownika banku lub… » więcej 2024-04-30, godz. 13:14 Jest areszt dla nożownika z Ozimka Zarzut usiłowania zabójstwa usłyszał 28-latek, który w ubiegły piątek (26.04) w Ozimku zaatakował nożem kobietę. Mężczyzna przyznał się. Na proces… » więcej 2024-04-30, godz. 12:37 Ostatni dzień na rozliczenie z fiskusem. Duża popularność usługi "Twój e-PIT" Wtorek to ostatni dzień na rozliczenie PIT za 2023 r. Zeznania można składać do północy. Terminowe rozliczenie to również ostatnia szansa na zaoszczędzenie… » więcej 2024-04-30, godz. 12:24 Kryminalni zlikwidowali plantację konopi. Do sprawy zatrzymano 2 osoby Plantację ponad 60 krzaków konopi zlikwidowali opolscy policjanci w gminie Prószków. Na miejscu zabezpieczyli również prawie 1,5 kilograma gotowej marih… » więcej 2024-04-30, godz. 11:30 Przed wyjazdem na majówkę sprawdź OC. Brak ubezpieczenia może słono kosztować Warto sprawdzić ważność ubezpieczenia OC przed wyjazdem na majówkę. Brak może wiązać się z wysokimi karami. » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »