Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-05-02, godz. 06:12 Tłumy opolan na premierowym pokazie fontanny na Stawie Zamkowym w Opolu [ZDJĘCIA, FILM] Multimedialna fontanna na Stawie Zamkowym przy ul. Barlickiego w Opolu znowu działa. Po trwającym od lipca 2023 roku remoncie w środę (1.05) odbył się premierowy… » więcej 2024-05-01, godz. 22:25 Wypadek na A4. Jezdnia na Katowice zablokowana Utrudnienia na opolskim odcinku autostrady A4. Na wysokości miejscowości Michałów, między węzłami Brzeg - Opole Zachód na jezdni w kierunku Katowic doszło… » więcej 2024-05-01, godz. 21:45 Średniowieczny Jarmark Cysterski w Jemielnicy z udziałem "terytorialsów" [ZDJĘCIA] Po raz dwunasty w Jemielnicy zorganizowano Jarmark Cysterski połączony z Diecezjalnym Świętem Rodziny. Mimo średniowiecznego charakteru wydarzenia, nie zabrakło… » więcej 2024-05-01, godz. 19:45 Pogoda nie ułatwiała rywalizacji w 40. Krapkowickim Biegu Ulicznym. Wygrali Kenijczycy [ZDJĘCIA] Rekordowy pod względem frekwencji okazał się 40. Krapkowicki Bieg Uliczny. W startach dzieci i młodzieży, biegu głównym na 10 kilometrów oraz marszu nordic… » więcej 2024-05-01, godz. 18:00 "Pozytywy na pewno przeważają". Głubczyce świętują 20-lecie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej Głubczyce podobnie, jak wiele miast w naszym regionie, świętuje 20. rocznicę wejścia Polski do Unii Europejskiej. O 15.00 na rynku miasta rozpoczął się… » więcej 2024-05-01, godz. 17:00 "Ten nasz symbol narodowy jest godnie czczony”. Wojewódzkie Obchody Dnia Flagi RP w Moszczance Wojewódzkie Obchody Dnia Flagi Rzeczypospolitej Polskiej po raz 16. organizuje wieś Moszczanka w gminie Prudnik. W programie są akcenty patriotyczne i rozr… » więcej 2024-05-01, godz. 16:54 Kędzierzyn-Koźle świętował 20-lecie Polski w UE. "Dostaliśmy niesamowitą możliwość rozwoju" [ZDJĘCIA] Kędzierzyn-Koźle był jednym z sześciu opolskich miast organizujących dziś piknik 'Europejskie Opolskie' z okazji 20-lecia wstąpienia Polski do Unii Eur… » więcej 2024-05-01, godz. 16:15 OPZZ nie zapomina o Święcie Pracy. "Dzisiaj bardzo ważna jest ochrona miejsc pracy" [ZDJĘCIA] Przedstawiciele Rady Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych w Opolu uczcili dzisiaj (1.05) Święto Pracy w stolicy regionu. » więcej 2024-05-01, godz. 14:37 Mężczyzna z poparzeniami trafił do szpitala po pożarze w Bodzanowie Do pożaru doszło dziś (01.05) rano w budynku gospodarczym. Z ogniem walczyło 5 zastępów straży pożarnej. » więcej 2024-05-01, godz. 11:15 "Tutaj jest pełno różnych śmieci". Majówkę rozpoczęli od sprzątania Akcję 'Czysta Odra' w gminie Dobrzeń Wielki zorganizowano równolegle w pięciu lokalizacjach. » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »