Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-04-10, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
10 kwietnia
1520 – Wspierający Polskę gdańszczanie podjęli próbę zablokowania Cieśniny Piławskiej. Celem ich działań było odcięcie wojsk krzyżackich od posiłków z Rzeszy lub Danii. Operacja polegająca na zatopieniu w cieśninie obciążonych kamieniami statków się jednak nie powiodła. Część jednostek zatonęła przed planowanym miejscem zatopienia, a 7 dalszych zatopili krzyżacy, używając dział ustawionych na Mierzei Wiślanej.

1525 - Na rynku w Krakowie książę Albrecht Hohenzollern złożył uroczysty hołd lenny polskiemu królowi Zygmuntowi I Staremu.

1580 - Kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski wydał przywilej lokacyjny dla założonego przez siebie miasta - Zamościa.

1826 - Urodził się Konstanty Borzęcki, uczestnik Powstania Wielkopolskiego 1848 roku, rewolucji węgierskiej 1848-49; od 1849 roku przebywał w Turcji, gdzie jako Mustafa Dżaleddin Pasza dosłużył się stopnia generała dywizji.

1831 - Powstanie Listopadowe: W bitwie pod Iganiami oddziały polskie pod dowództwem gen. Ignacego Prądzyńskiego pokonały wojska rosyjskie.

1864 - W Warszawie władze carskie aresztowały Romualda Traugutta, dyktatora Powstania Styczniowego; 5 sierpnia 1864 r. został stracony na stokach Cytadeli Warszawskiej.

1865 - W Karsach koło Pacanowa urodził się Władysław Leopold Jaworski, prawnik, profesor UJ, publicysta, polityk konserwatywny; jeden z liderów Stronnictwa Prawicy Narodowej; poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego (1901-1914) i austriackiej Rady Państwa (1911-1918); w latach 1914-1916 prezes Naczelnego Komitetu Narodowego.

1880 - W Kukizowie pod Lwowem urodził się Jan Dąbski, polityk, działacz ruchu ludowego, członek Naczelnego Komitetu Narodowego, żołnierz Legionów Polskich, poseł na Sejm II RP, przewodniczący polskiej delegacji na polsko-sowieckie rozmowy pokojowe w 1920 roku.

1899 - W Bronowicach pod Puławami urodziła się Ewa Szelburg-Zarembina, poetka, pisarka, pedagog, pierwszy Kanclerz Kapituły Orderu Uśmiechu, autorka licznych książek dla dzieci i młodzieży.

1908 - W Zawierciu urodził się Wiktor Weintraub, historyk literatury, dyplomata, pedagog, profesor Uniwersytetu Harvarda; od 1939 roku na emigracji, współpracownik paryskiej "Kultury" i londyńskich "Wiadomości".

1917 - Podporządkowanie formacji legionowych niemieckim władzom wojskowym - powstanie Polskiej Siły Zbrojnej.

1920 - W Warszawie urodził się Maciej Słomczyński, poeta, prozaik, tłumacz literatury angielskiej i anglojęzycznej, scenarzysta; popularność przyniosły mu powieści kryminalne pisane pod pseudonimami Kazimierz Kwaśniewski ("Śmierć i Kowalski", "Zbrodniarz i panna") i Joe Alex ("Jesteś tylko diabłem", "Cichym ścigałam go lotem").

1922 - W Brześciu nad Bugiem urodził się Jerzy Lipman, operator filmowy, jeden z twórców polskiej szkoły filmowej; autor zdjęć do filmów "Pokolenie", "Cień", "Lotna", "Zamach", "Zezowate szczęście", "Nóż w wodzie", "Prawo i pięść".

1928 - W Jaśle urodził się Jerzy "Duduś" Matuszkiewicz, saksofonista, klarnecista, kompozytor jazzowy; autor muzyki do seriali "Janosik", "Stawka większa niż życie", "Kolumbowie", "Czterdziestolatek", "Wojna domowa" i "Przygody psa Cywila".

1930 - Premiera filmu "Gwiaździsta eskadra" Leonarda Buczkowskiego.

1935 - W Poznaniu urodził się Jerzy Milian, muzyk, kompozytor, wibrafonista, malarz.

1943 - Do Katynia wyjechała zaproszona przez władze niemieckie polska delegacja, w skład której weszli m.in. dr Edmund Seyfried (dyrektor Zarządu Głównego Rady Głównej Opiekuńczej) oraz pisarze Ferdynand Goetel i Jan Emil Skiwski.

1943 - Organizacja Specjalnych Akcji Bojowych Armii Krajowej dokonała zamachu bombowego na dworcu kolejowym Friedrichstrasse w Berlinie, w wyniku którego zginęło 14 osób, a 60 zostało rannych.

1943 - W Warszawie zmarł Hipolit Gliwic, ekonomista, inżynier, działacz polityczny i gospodarczy, dyplomata, senator II RP.

1945 - Rząd RP na uchodźstwie mianował Stefana Korbońskiego Delegatem Rządu na Kraj.

1946 - Urodziła się Maja Wodecka, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach "Dancing w kwaterze Hitlera", "Człowiek z M-3", "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię".

1947 - We Wrocławiu urodziła się Ewa Dałkowska, aktorka, przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Powszechnym, obecnie występuje w stołecznym Nowym Teatrze; zagrała m.in. w filmach "Sprawa Gorgonowej", "Bez znieczulenia", "Głosy", "Kobieta z prowincji", "Korczak", "Cynga", "Body/Ciało", "Smoleńsk"; w stanie wojennym współzałożycielka Teatru Domowego, działającego poza oficjalnym obiegiem, artystka kabaretu "Pod Egidą".

1947 - W Poznaniu urodziła się Halina Frąckowiak, piosenkarka, znana z przebojów "Serca gwiazd", "Anna już tu nie mieszka", "Papierowy księżyc", "Mały elf", "Tin Pan Alley", "Idę dalej", "Bądź gotowy dziś do drogi", "Brzegi łagodne".

1951 - W Warszawie zmarł Dobiesław Damięcki, aktor teatralny i filmowy, reżyser; w czasie II wojny światowej członek konspiracyjnej Rady Teatralnej; prezes ZASP (1945-48).

1952 - Przewodniczącym Stowarzyszenia PAX został Bolesław Piasecki.

1966 - W Radzyminie urodził się Artur Żmijewski, aktor, wystąpił m.in. w filmach "Lawa", "Demony wojny wg Goi", "Psy II. Ostatnia krew", "Daleko od siebie", "W pustyni i w puszczy", "Ławeczka", "Nigdy w życiu!", "Katyń", "Mała matura 1947", "Mój rower"; popularność przyniosła mu m.in. rola Jakuba Burskiego w serialu "Na dobre i na złe" oraz tytułowa rola w serialu "Ojciec Mateusz".

1984 - W Warszawie zmarł Jakub Berman, członek KPP, działacz Związku Patriotów Polskich i Centralnego Biura Komunistów Polski; w latach 1948-1956 członek Biura Politycznego PZPR, nadzorujący m.in. stalinowski aparat bezpieczeństwa.

1986 - Sejm PRL uchwalił ustawę Prawo atomowe, regulujące zasady wykorzystania energii atomowej w Polsce.

1988 - W Warszawie zmarł Włodzimierz Boruński, aktor, reżyser, tłumacz, znany z kreacji w filmach "Zaduszki", "Salto", "Ziemia obiecana", "Zazdrość i medycyna" oraz serialach "Lalka" i "Polskie drogi".

2001 - W Monachium zmarł Tadeusz Chciuk-Celt, cichociemny, kurier rządu RP na uchodźstwie; po zakończeniu wojny redaktor i zastępca dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

2004 - W Gdańsku zmarł Jacek Kaczmarski, poeta, pieśniarz, bard Solidarności; do jego najsłynniejszych utworów należą "Mury", "Obława", "Zbroja", "Lekcja historii klasycznej", "Czerwony autobus", "Epitafium dla Wysockiego", "Katyń", "Jałta", "Nasza klasa", "Ostatnia mapa Polski", "Przejście Polaków przez Morze Czerwone", "Sen Katarzyny II", "Somosierra", "Źródło" i "Rejtan, czyli raport ambasadora".

2010 - W katastrofie samolotu pod Smoleńskiem zginął prezydent RP Lech Kaczyński, jego żona Maria Kaczyńska oraz 94 inne osoby, wśród nich wielu wysokich urzędników państwowych i dowódców wojskowych; polska delegacja leciała na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

2011 - We Wrocławiu zmarł Eugeniusz Get-Stankiewicz, grafik, rzeźbiarz.

2015 - W Warszawie zmarł Andrzej Ajnenkiel, historyk, profesor IH PAN, badacz historii najnowszej oraz dziejów parlamentaryzmu polskiego.

2018 – Na Placu Piłsudskiego w Warszawie odsłonięto Pomnik Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku oraz wmurowano kamień węgielny pod pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Zobacz także

2024-05-29, godz. 10:00 Odsłonięto tablicę upamiętniającą podpułkownika Wacława Lipińskiego, żołnierza walk o niepodległość Przed gmachem warszawskiej PAST-y odsłonięto tablicę poświęconą podpułkownikowi Wacławowi Lipińskiemu. To harcerz i żołnierz Pierwszej Brygady Legionów… » więcej 2024-05-29, godz. 09:00 81 lat temu Niemcy rozstrzelali 530 więźniów Pawiaka 81 lat temu, 29 maja 1943 roku, Niemcy rozstrzelali w ruinach warszawskiego getta około 530 więźniów Pawiaka. Była to jedna z największych masowych egzekucji… » więcej 2024-05-29, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 29 maja » więcej 2024-05-28, godz. 13:00 43 lata temu zmarł kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia 43 lata temu, 28 maja 1981 roku, zmarł kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski w latach 1948-1981, mąż stanu, obrońca praw człowieka, a także Kościoła… » więcej 2024-05-28, godz. 11:00 84 lata temu wojska alianckie zdobyły Narwik 84 lat temu, 28 maja 1940 roku, wojska alianckie z udziałem Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich odbiły Niemcom Narwik - jedyny niezamarzający port… » więcej 2024-05-28, godz. 10:00 Na Powązkach Wojskowych pożegnano (27.05) Marię Dłużewską, reżyserkę, dziennikarkę Rodzina, przyjaciele, przedstawiciele świata kultury, filmu, działacze opozycji antykomunistycznej, "Solidarności Walczącej" pożegnali Marię Dłużewską… » więcej 2024-05-28, godz. 07:00 Przy Pomniku Ponarskim na wojskowych Powązkach upamiętniono ofiary zbrodni niemieckich Na cmentarzu Powązki Wojskowe przy Krzyżu-Pomniku Ponarskim upamiętniono ofiary niemieckich zbrodni. W latach 1941-1944 Niemcy przy udziale litewskich kolaborantów… » więcej 2024-05-28, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 28 maja » więcej 2024-05-27, godz. 22:08 NCK ogłosiło wyniki naboru do konkursu "Do hymnu" Sto pięćdziesiąt szkół podstawowych weźmie udział w konkursie Narodowego Centrum Kultury "Do hymnu". To placówki z Polski i jedna działająca przy ambasadzie… » więcej 2024-05-27, godz. 11:00 82 lata temu Niemcy przeprowadzili egzekucję więźniów Pawiaka w Lesie Sękocińskim 82 lata temu, w nocy z 27 na 28 maja 1942 roku, w Lesie Sękocińskim w pobliżu Magdalenki funkcjonariusze SS rozstrzelali 224 więźniów Pawiaka, wśród nich… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »