Senatorowie Komisji Edukacji, Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej komisji przyjęli w środę bez poprawek nowelę ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Ww środowym głosowaniu wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek został przyjęty większością 17 głosów. Siedmiu senatorów było przeciw, jeden wstrzymał się od głosu.

"Język śląski powinien być uznany. Jest to kwestia tożsamości, ponieważ język jest jednym z elementów tożsamości kulturowej" - powiedziała senator-sprawozdawca Halina Bieda (KO)."Jest również nośnikiem kultury" – dodała.

Zaznaczyła, że "kultura polska będzie bogatsza, pełniejsza, jeśli ustawa wejdzie w życie". "Nie należy obawiać się tego, że język śląski będzie językiem regionalnym" - podkreśliła.

Posłanka-sprawozdawczyni Monika Rosa z KO podkreśliła, że jest to moment historyczny. "Ustawa o języku śląskim po raz pierwszy przeszła przez pierwsze i drugie czytanie oraz głosowanie w Sejmie, a teraz senatorowie zajmują się tak ważnym dla wielu tysięcy mieszkańców i mieszkanek Śląska tematem" – powiedziała.

Uznanie języka śląskiego za język regionalny Donald Tusk obiecał w marcu 2023 r. podczas wizyty w Radzionkowie, gdzie spotkał się z burmistrzem miasta Gabrielem Toborem, który na język śląski przetłumaczył m.in. Nowy Testament. Wówczas przyszły premier zadeklarował, że stanie się to w ciągu pierwszych stu dni jego rządów. Zapowiedziany termin minął 22 marca 2024 r.

Natomiast projekt ustawy o uznaniu języka śląskiego za język regionalny grupa posłów Koalicji Obywatelskiej złożyła w styczniu 2024 r. Dwa miesiące później pierwsze czytanie odbyło się na posiedzeniu plenarnym Sejmu. Następnie proponowanymi zmianami prawa zajęła się komisja ds. mniejszości narodowych i etnicznych, która dała zielone światło dla dalszych prac w Sejmie RP.

O odrzucenie projektu ustawy w całości zabiegali przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości oraz Konfederacji. Wnioski w tej sprawie składali podczas pierwszego czytania, prac w komisji oraz drugiego czytania. Wszystkie zostały odrzucone.

Ostatecznie ustawa o uznaniu języka śląskiego za język regionalny została uchwalona przez Sejm RP 26 kwietnia 2024 r. Za głosowali wszyscy obecni na posiedzeniu posłowie KO, Trzeciej Drogi oraz Lewicy, a także niezrzeszony Adam Gomoła i dwóch przedstawicieli PiS z woj. śląskiego - Bolesław Piecha oraz Marek Wesoły - w sumie 236 posłów. Dokument skierowano do dalszych prac w Senacie RP.

Na mocy ustawy język śląski ma zostać wpisany do ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych jako drugi – obok języka kaszubskiego – język regionalny. Oznacza to m.in. możliwość wprowadzenia do szkół dobrowolnych zajęć z języka śląskiego, montowania dwujęzycznych tablic z nazwami miejscowości, gdzie używanie języka śląskiego deklaruje ponad 20 proc. mieszkańców, dofinansowanie działalności związanej z zachowaniem języka śląskiego czy wprowadzenie do komisji wspólnej rządu i mniejszości narodowych i etnicznych dwóch przedstawicieli osób posługujących się językiem śląskim.

To w sumie ósma parlamentarna próba uznania języka śląskiego za język regionalny lub Ślązaków za mniejszość etniczną, co byłoby równoznaczne z przyznaniem śląszczyźnie statusu języka mniejszości, z czym wiążą się takie same prawa.

Podczas spisu powszechnego w 2021 r. narodowość śląską zadeklarowały 596 224 osoby, w tym 236 588 jako pierwszą, a 187 372 jako jedyną. Używanie języka śląskiego w kontaktach domowych potwierdziło 467 145 osób, a spośród nich 54 957 - jako jedynego. (PAP)

Autorzy: Anna Kruszyńska, Patryk Osadnik, Maciej Replewicz

akr/ pato/ mr/