Tegorocznemu, jubileuszowemu Biennale Sztuki w Wenecji towarzyszą oficjalnie dwa polskie akcenty. To prezentowana w budynku Prokuracji Starej na placu św. Marka wystawa prac Andrzeja Wróblewskiego oraz wystawa „Locks With Leaves And Swelling Buds” Ewy Juszkiewicz w Palazzo Cavanis. Jak informują pracownice galerii Almine Rech, która gości ekspozycję, wystawa najdroższej polskiej artystki budzi wiele żywych dyskusji, a zdaniem samych zwiedzających jej prace dają do myślenia.

W świecie sztuki nazwisko pochodzącej z Gdańska malarki Ewy Juszkiewicz jest doskonale znane. W 2020 roku jej obrazy były wystawiane w prestiżowej Galerii Gagosian, by rok później stać się częścią zbiorowej wystawy „Archibald Face to Face” w Centre Pompidou Metz we Francji. Jej renomę potwierdzają kwoty, które kolekcjonerzy są gotowi zapłacić za jej prace. W 2022 roku podczas aukcji Christie’s obraz „Portrait of a Lady (After Louis Leopold Boilly)” z 2019 roku osiągnął kwotę niemal 7 mln złotych (ponad 1,5 mln dolarów). W czerwcu 2023 roku za kwotę 2,3 mln złotych „Scenę polowania” sprzedano na Aukcji Dzieł Sztuki w Domu Aukcyjnym Polswiss Art. Nie bez znaczenia jest także to, że obraz Juszkiewicz zatytułowany „Ginger Locks” został uwieczniony na torebkach luksusowej marki Louis Vuitton.

Nie dziwi zatem, że dzieła prezentowane na wystawie „Locks With Leaves And Swelling Buds” przyciągają wielu zwiedzających. Jak informuje PAP Anita Rota z galerii Almine Rech, od 17 kwietnia dziennie prace polskiej malarki ogląda od 500 do 700 osób. „Naprawdę intrygują, dają do myślenia. To bardzo głębokie, ciekawe, wręcz fascynujące obrazy” - przyznaje małżeństwo z Włoch, które w dużym skupieniu podziwiało prace Juszkiewicz.

Wernisaż obejmuje 15 prac artystki, z czego pięć prezentowanych jest po raz pierwszy. I śmiało można powiedzieć, że bohaterki jej obrazów czują się w tej pałacykowej przestrzeni jak w domu. Swoimi epokowymi strojami idelanie nawiązują do przestrzeni Palazzo Cavanis, z którego okien roztacza się widok na majestatyczną wyspę Giudeccę. Trudno jednak wyczytać emocje z ich twarzy, Juszkiewicz już dawno odwróciła bowiem sens portretu jako takiego, zakrywając twarze swoich bohaterek wymyślnymi maskami. Czasem to fantazyjne nakrycia głowy, czasem martwa natura pełna egzotycznych roślin, kwiatów czy owoców.

To także misternie splecione włosy, które, jak przyznaje sama malarka, fascynują ją od dawna. Jak tłumaczy, z jednej strony misterne upięcia były sposobem na wyrażenie siebie, ale były także świadectwem statusu społecznego. „Włosy mogą być klasycznym symbolem kobiecego piękna. Mogą także budzić lęk, niepokój. W moich obrazach włosy wyrażają emocje, zmysłowość, a także szerokie spektrum kobiecej natury” - wyjaśnia w krótkim filmie zapowiadającym swoją pierwszą wystawę w Wenecji.

Te barwne portrety bez twarzy w swojej formie nawiązują do klasycznego malarstwa, ale w przekazie podkreślają coś, co było i jest szczególnie aktualne dziś.

„Zajmuję się wizerunkiem kobiety. Analizuję i badam, jak kształtował się on na przestrzeni wieków. Obserwując te klasyczne przedstawienia w malarstwie europejskim, zauważyłam, że wszystkie portretowane kobiety są do siebie naprawdę bardzo podobne; przyjmują podobne pozy i wykonują identyczne gesty. Patrząc na nie, często odnosiłam wrażenie, że były uwięzione w gorsetach, krynolinach, warstwach halek krępujących ich ruchy, w jakiś sposób narzucających im swoją obecność w świecie. Moda dawniej była dla nas atrakcyjna wizualnie i fascynująca, jednak po głębszym zastanowieniu dochodzimy do wniosku, że jej ukrytą funkcją jest pewnego rodzaju opresja i przymus. Nie ma tu zbyt wiele miejsca na indywidualność i odmienność” - - tak o swoich pracach Juszkiewicz mówiła w 2019 roku w wywiadzie z Lucią Longhi, kuratorką wystaw, krytyczką i autorką publikacji poświęconych sztuce, publikującą m.in. dla „Artsy”, „Berlin Art Link”, „Artribune”, „Flash Art”.

Nie da się jednak uciec od oczywistego wrażenia, że jej obrazy to także wymowny komentarz do współczesnych kanonów piękna i ideałów kobiecego ciała, co sama wyraźnie podkreśla. „Uważamy się za bardziej nowoczesnych niż nasi przodkowie, choć tak naprawdę wciskamy się w swoje własne, nowoczesne +gorsety+. Moje malarstwo jest efektem odrobiny przekory; chęć wyzwolenia się z norm narzuconych nam przez modę i kulturę” - podkreśliła w wywiadzie.

Wystawę prac Ewy Juszkiewicz w Wenecji, zorganizowaną przez Fundacion Almine y Bernard Ruiz-Picasso, można podziwiać w galerii Almine Rech w budynku Palazzo Cavanis do 1 września. (PAP)

Materiał wideo dostępny na: https://wideo.pap.pl/videos/72760/

Z Wenecji Monika Dzwonnik

mdn/ miś/