Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kamienna kapliczka z Nysy
2023-03-24, 16:00 Autor: WK;Joanna Kluzek

Kamienna kapliczka z Nysy

Kamienna kapliczka w Nysie[Fot.Źródło:Muzeum Powiatowe w Nysie]
Kamienna kapliczka w Nysie[Fot.Źródło:Muzeum Powiatowe w Nysie]
Zbliżają się Święta Wielkanocne. W Wielkim Poście chcielibyśmy zaprezentować kilka eksponatów związanych z tym wyjątkowym czasem. Pierwszym z nich jest kamienna kapliczka przedstawiająca cztery sceny chrystologiczne.
W Wielkim Poście chcielibyśmy zaprezentować kilka eksponatów związanych z tym wyjątkowym czasem. Pierwszym z nich jest kamienna kapliczka przedstawiająca cztery sceny chrystologiczne.

Rzeźba pochodzi z parku pałacowego w Siestrzechowicach. Sam pałac jest bardzo interesującym obiektem zabytkowym, wybudowanym w latach 1593-1594, następnie częściowo przebudowanym ok. 1700 roku oraz w 2. poł. XIX w.

Rezydencja wzniesiona została z inicjatywy biskupa wrocławskiego Andreasa von Jerin. Przeznaczona była dla jego bratanka Andreasa von Jerin, sędziego nyskiego, i jego żony Barbary von Metzger. Pałac w Siestrzechowicach został wybudowany w stylu renesansowym, natomiast omawiana kapliczka należy już do stylu barokowego.

Rzeźba jest kamiennym monolitem o formie prostopadłościanu, na którym widnieją cztery płyciny z płaskorzeźbami. Obrazują one trzy sceny z życia Chrystusa: ukrzyżowanie, zstąpienie do piekieł, zmartwychwstanie oraz przedstawienie karmiącego pelikana. Sceny te wiążą się z tekstem tzw. Symbolu Apostolskiego (pot. Składu Apostolskiego, Wierzę w Boga). Jest to jedno z najwcześniejszych sformułowań chrześcijańskiego wyznania wiary, które głosi m.in.: ...ukrzyżowan, umarł i pogrzebion. Zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał...

Scena ukrzyżowania przedstawia mękę Pańską, moment ofiarnej śmierci Chrystusa w odkupieniu za grzechy ludzkości. Rozpięta na belkach krzyża sylwetka Chrystusa stanowi rdzeń kompozycji. W górnej części widnieje napis ,,INRI”, który jest skrótem łacińskiego zdania: „Iesus Nasarenus Rex Iudeorum”, co oznacza: ,,Jezus Nazareński Król Żydowski” J 19,19-22; Mt 27,37). Symbol ten miał wyjaśnić powód, dla którego Piłat skazał go na śmierć według rzymskiego prawa.

W dolnej części płaskorzeźby widzimy towarzyszące Jezusowi postacie biblijne: po lewej stronie opłakująca Go Maryja, po prawej postać św. Jana Ewangelisty, a w środkowej, dolnej części kompozycji, klęcząc św. Maria Magdalena.

Scena zstąpienia do piekieł jest symbolem zwycięstwa Chrystusa nad mocami piekielnymi. Wydarzenie to ma miejsce pomiędzy śmiercią a zmartwychwstaniem Jezusa.
W centralnym punkcie kompozycji widzimy postać Mesjasza rozświetlającego mroczną otchłań piekieł, ponieważ znajdują się tam zarówno dusze niegodziwych, jak i sprawiedliwych. Promienie wokół Jego głowy sugerują, że jest zesłany przez niebiosa. Jezus wita się z potępionymi duszami i ogłasza odkupienie. Tuż obok niego, po prawej stronie kompozycji, stoją dwie postacie - kobieca i męska - są to prawdopodobnie Adam i Ewa.

Tuż za Nim stoją dwie postacie męskie - można przypuszczać, że jedną z nich jest Jan Chrzciciel. Jezus w lewej dłoni trzyma krzyż na długim trzonku, ozdobiony chorągwią, będący symbolem triumfu nad Szatanem, którego widzimy w górnej lewej części kompozycji. Pokonany Szatan przybrał postać małego smoka w dość wymownie skulonej pozie z podwiniętym ogonem.

Scena zmartwychwstania obrazuje zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią, jest fundamentem wiary chrześcijańskiej, symbolizuje czas odrodzenia i nowego początku.

Centralnym punktem całej kompozycji jest postać zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa, stojącego w miejscu swojego pochówku, który znajdował się ,,na wschodnim zboczu kalwaryjskiego pagórka”. Jezus w lewej dłoni trzyma chorągiew, symbol zwycięskiej mocy, natomiast prawa dłoń wzniesiona jest ku górze w geście błogosławieństwa. Postać Mesjasza emanuje Boską siłą, ale również wewnętrznym spokojem, co wyraźnie kontrastuje z poruszeniem i dezorientacją strażników znajdujących się w dolnej części płaskorzeźby. W tle całego zdarzenia widzimy symboliczny zarys murów Jerozolimy oraz fragment lasu wypełniający kompozycję.

Scena z karmiącym pelikanem symbolizuje najwyższe poświęcenie, jest znakiem ofiary Chrystusa, a w znaczeniu eucharystycznym symbolizuje Jego krew.

Rzeźbienia, które widzimy na płaskorzeźbie przedstawiają pelikana karmiącego młode własną krwią. Jest to bardzo popularny motyw w symbolice sakralnej, jego znaczenie chrystologiczne zawsze odnosiło się do ofiarności, miłosierdzia i poświęcenia. Symbol ten w chrześcijaństwie opiera się na dziele z II wieku pt. „Fizjolog”. Czytamy w nim, że pelikan wyróżnia się wielką miłością do swojego potomstwa. Pisklęta pelikana tuż po przyjściu na świat, ranią swoich rodziców, na co dorosłe ptaki reagują zabijając młode. Po trzech dniach matka rozdrapuje dziobem swoją pierś aż do krwi, która ożywia jej dzieci. Podobnie uczynił Jezus z rodem ludzkim, który go odrzucił. Poprzez ukrzyżowanie złożył swoje życie w ofierze, przelał własną krew, aby wyzwolić ludzi z niewoli grzechu i ofiarować życie wieczne.

Na kapliczce widoczne są liczne mechaniczne ubytki oraz wypłukania spowodowane warunkami atmosferycznymi na przestrzeni lat. Niektóre fragmenty zatraciły swój pierwotny kształt. Twarze nie mają wyraźnych rysów, ale całość postaci wyrzeźbiona jest w sposób wyraźnie obrazujący emocje, tj. cierpienie, rozpacz czy ból. Sylwetki układają się naturalnie i wymownie z anatomicznym oddaniem szczegółów. Kompozycje płaskorzeźb są urozmaicone i starannie przemyślane.

Kapliczka prezentowana jest w sieni, tuż przy głównym wejściu do muzeum.
Oprac. Joanna Kluzek

Zobacz także

2024-03-27, godz. 09:00 Mija 79 lat od aresztowania przez NKWD przywódców Polskiego Państwa Podziemnego Aresztowanie przywódców Polskiego państwa Podziemnego - 79. roczn. dokumentacja 79 lat temu, 27 i 28 marca 1945 roku, w Pruszkowie pod Warszawą NKWD podstępnie… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 27 marca » więcej 2024-03-26, godz. 11:00 15 lat temu zmarł opozycjonista Piotr Bednarz 15 lat temu - 26 marca 2009 roku - zmarł Piotr Bednarz, działacz opozycji antykomunistycznej na Dolnym Śląsku. W grudniu 1981 roku był w grupie, która tuż… » więcej 2024-03-26, godz. 09:00 Mija 81 lat od akcji pod Arsenałem Mija 81 lat od słynnej akcji pod Arsenałem. 26 marca 1943 roku harcerze z konspiracyjnych Szarych Szeregów odbili harcmistrza Jana Bytnara "Rudego" i 20 innych… » więcej 2024-03-26, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 26 marca » więcej 2024-03-26, godz. 01:18 Wystawa My Europianie w Muzeum Niepodległości Z okazji 455. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej i 20. rocznicy wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, Muzeum Niepodległości zaprasza na wystawę „My Europianie”… » więcej 2024-03-25, godz. 13:00 Słuchowisko Teatru Polskiego Radia "To słowo" nagrodzone przez BBC za najlepsze słuchowisko europejskie Słuchowisko Teatru Polskiego Radia "To słowo" Marty Rebzdy w reżyserii Waldemara Modestowicza otrzymało nagrodę BBC Audio Drama Awards za najlepsze słuchowisko… » więcej 2024-03-25, godz. 11:00 80 lat temu miała miejsce wielka ucieczka z niemieckiego obozu jenieckiego dla lotników alianckich W nocy 25 marca 1944 r. doszło do jednej z najsłynniejszych ucieczek jenieckich w czasie II wojny światowej. 80 alianckich lotników, w tym również Polacy… » więcej 2024-03-25, godz. 09:00 Uroczystości w 80. rocznicę masakry 335 mieszkańców Rzymu w Grotach Ardeatyńskich W Rzymie odbyły się uroczystości w przypadającą w niedzielę 80. rocznicę masakry 335 mieszkańców Wiecznego Miasta, rozstrzelanych przez Niemców w Grotach… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 25 marca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »