Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 102 lata temu Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił konstytucję…
2023-03-17, 08:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

102 lata temu Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił konstytucję marcową

Konstytucja marcowa - Odezwa [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe/Archiwum Państwowe w Łodzi]
Konstytucja marcowa - Odezwa [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe/Archiwum Państwowe w Łodzi]
102 lat temu - 17 marca 1921 roku - Sejm Ustawodawczy uchwalił pierwszą pełną i nowoczesną konstytucję odrodzonej Rzeczpospolitej. Od daty przyjęcia nazywana jest konstytucją marcową. Wprowadziła republikę demokratyczną, władzę oddając w ręce narodu.
Składała się z 7 rozdziałów i 126 artykułów. Zapisano w niej, że władzę w imieniu narodu będą sprawować dwie demokratycznie wybrane izby parlamentu - Sejm i Senat. Zgodnie z dokumentem posłowie i senatorowie stanowili prawo i kontrolowali pracę rządu jako władza ustawodawcza.

Zgromadzenie Narodowe, czyli połączone izby parlamentu, wybierały na 7-letnią kadencję prezydenta. Władzę sądowniczą sprawowały niezawisłe sądy. Konstytucja uznawała własność prywatną za jedną z głównych podstaw ustroju. Gwarantowała też wolność słowa. Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku, po 123 latach zaborów, stworzyło konieczność ustalenia ustroju odrodzonego państwa. Dlatego uchwalenie ustawy zasadniczej było najważniejszym zadaniem Sejmu Ustawodawczego, który po raz pierwszy zebrał się 10 lutego 1919 roku.

Konstytucję marcową poprzedziła tak zwana mała konstytucja (1919), która powierzyła Józefowi Piłsudskiemu dalsze sprawowanie urzędu Naczelnika Państwa, wykonującego wolę Sejmu Ustawodawczego.

Posłowie pracowali nad pełną ustawą zasadniczą dwa lata, w trudnych warunkach ciągle toczących się walk o granice państwa i przy ogromnych problemach wewnętrznych. Konstytucja została przyjęta większością głosów, jednak żadna ze stron politycznych II RP nie mogła mówić o pełnym sukcesie lub kompletnej porażce. Zwyciężyła nadrzędna racja stanu. Konstytucja marcowa obowiązywała do 1935 roku. Wówczas uchwalono tak zwaną konstytucję kwietniową, wdrażającą autorytarny system prezydencki.

(więcej)

Przy tworzeniu projektu ustawy zasadniczej Sejm Ustawodawczy wzorował się na systemie parlamentarno-gabinetowym III Republiki Francuskiej. W czasie sejmowych debat nad treścią konstytucji posłowie spierali się przede wszystkim o to, czy parlament ma być jedno czy dwuizbowy. Gorące emocje wywoływała też kwestia uprawnień prezydenta i sposobu jego wyboru. Dyskutowano też między innymi o statusie Kościoła katolickiego i mniejszości narodowych.

Wśród historyków przeważa pogląd, że konstytucja marcowa dawała zbyt małe uprawnienia prezydentowi. Zgodnie z jej zapisami nie posiadał on inicjatywy ustawodawczej ani prawa weta wobec uchwalanych ustaw. Wszystkie jego akty rządowe wymagały kontrasygnaty premiera i odpowiedniego ministra. W kwietniu 1935 roku na Zamku Królewskim w Warszawie prezydent Ignacy Mościcki podpisał tak zwaną konstytucję kwietniową, która przyznawała prezydentowi nadrzędną pozycję wobec innych organów państwa.

Zobacz także

2024-04-19, godz. 09:00 81. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim 81 lat temu - 19 kwietnia 1943 roku - w warszawskim getcie wybuchło powstanie kierowane przez żydowskie podziemne formacje zbrojne. Stanowiło odpowiedź na… » więcej 2024-04-19, godz. 02:21 Kalendarium historyczne 19 kwietnia » więcej 2024-04-18, godz. 16:15 Na Zamku Królewskim obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków Spotkania i debaty w kręgu osób zaangażowanych w prace na rzecz ratowania dziedzictwa kulturowe. Na Zamku Królewskim w Warszawie odbywają się obchody Międzynarodowego… » więcej 2024-04-18, godz. 16:00 Sylwia Chutnik o bojowniczkach z warszawskiego getta 19 kwietnia minie 81. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim - największego zbrojnego zrywu Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszego… » więcej 2024-04-18, godz. 11:00 80 lat temu zmarł Jan Wojciech Kiwerski "Oliwa", komendant Okręgu Wołyń AK 80 lat temu, 18 kwietnia 1944 roku, w rejonie chutoru Dobry Kraj na Wołynu zginął podpułkownik Jan Wojciech Kiwerski, pseudonim "Oliwa", oficer Armii Krajowej… » więcej 2024-04-18, godz. 09:00 170 lat temu zmarł Józef Elsner, kompozytor, nauczyciel Fryderyka Chopin 170 lat temu, 18 kwietnia 1854 roku, zmarł Józef Elsner, kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki, nauczyciel Fryderyka Chopina. Zasłużył się jako organizator… » więcej 2024-04-18, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 18 kwietnia » więcej 2024-04-17, godz. 15:00 Fotografie z getta w Muzeum Warszawy W Muzeum Warszawy będzie można oglądać wystawę "Świadectwa z getta warszawskiego". Gabinet pod tą samą nazwą stanie się częścią wystawy głównej… » więcej 2024-04-17, godz. 13:00 Zabytkowym autobusem szlakiem polskiego pieniądza Wycieczki zabytkowym autobusem szlakiem miejsc związanych z polską walutą narodową. To propozycja na najbliższy weekend dla mieszkańców Warszawy i turystów… » więcej 2024-04-17, godz. 11:10 Pamiętnik Aliny Janowskiej trafił do Muzeum Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Oryginał pamiętnika Aliny Janowskiej z sierpnia 1944 roku został przekazany do Muzeum Powstania Warszawskiego. To dwudziestostronicowy rękopis, opisujący… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »