Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 55 lat temu poeta i satyryk Janusz Szpotański został…
2023-02-06, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

55 lat temu poeta i satyryk Janusz Szpotański został skazany w procesie politycznym

Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. Poselskiej 24 w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/Domena publiczna/Wikimedia Commons/
Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. Poselskiej 24 w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/Domena publiczna/Wikimedia Commons/
55 lat temu, 6 lutego 1968 roku, Janusz Szpotański, poeta i satyryk, autor poematu komicznego "Cisi i gęgacze, czyli bal u Prezydenta", w którym wyszydzał komunistyczne władze Polski Ludowej, został skazany na trzy lata więzienia za "sporządzanie i przekazywanie w celu rozpowszechniania opracowań szkodliwych dla interesów państwa".
Proces odbywał się przy drzwiach zamkniętych. Oskarżonego bronili znani obrońcy w sprawach politycznych Władysław Siła-Nowicki i Jan Olszewski. Władze odmówiły mu warunkowego zwolnienia. W sumie artysta spędził w więzieniu ponad 2 i pół roku. Janusz Szpotański w wykształcenia był filologiem, z zamiłowania utytułowanym szachistą - mistrzem krajowym i mistrzem Warszawy. Zajmował się krytyką literacką, teorią literatury, działał jako tłumacz, a także jako instruktor szachowy. Zmarł w 2001 roku.

Przyjaciele nazywali go "Szpot" od jego nazwiska i niemieckiego słowa "spott" oznaczającego szyderstwo i kpinę. Sztukę "Cisi i gęgacze, czyli bal u prezydenta", będącą pamfletem wymierzonym w rządy Władysława Gomułki, Janusz Szpotański wymyślił w 1964 roku, kiedy komunistyczne władze postanowiły świętować 20-lecie Polski Ludowej. Do różnych znanych melodii napisał nowe teksty ośmieszające władzę. Władysław Gomułka przedstawiony został w "operze" jako "Gnom". Tytułowi "Cisi" uosabiali Służbę Bezpieczeństwa, a "Gęgacze" - intelektualistów.

Janusz Szpotański sam prezentował swoje dzieło w prywatnych mieszkaniach. Zadenuncjowany, został aresztowany w styczniu 1967 roku. Po ponad roku spędzonym w więzieniu - 6 lutego 1968 roku Sąd Wojewódzki ogłosił wyrok trzech lat więzienia. Darowano mu jedynie pięć miesięcy na skutek amnestii, która została ogłoszona 22 lipca 1969 roku z okazji 25-lecia PRL-u. Do historii przeszła mowa Stanisława Gomułki, w której nazwał on zamkniętego już w więzieniu pisarza "człowiekiem o mentalności alfonsa, ziejącym sadystycznym jadem na partię i rząd".

W 2006 roku Janusz Szpotański został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-04-23, godz. 18:18 Jedyne dzieło van Gogha w polskiej kolekcji „Wiejskie chaty pośród drzew” można oglądać od 26 kwietnia Jedyny w polskich zbiorach obraz Vincenta van Gogha, czyli "Wiejskie chaty pośród drzew" będzie można oglądać od 26 kwietnia na wystawie w Muzeum Jana Pawła… » więcej 2024-04-22, godz. 23:42 Od 21 maja Pałac Rzeczypospolitej będzie dostępny dla zwiedzających Pałac Rzeczypospolitej w Warszawie z unikatowym zbiorami Biblioteki Narodowej stanie się dostępny dla zwiedzających. Po remoncie zabytek będzie można zwiedzać… » więcej 2024-04-22, godz. 11:00 30 lat temu zmarł Richard Nixon, prezydent USA w latach "zimnej wojny" 30 lat temu, 22 kwietnia 1994 roku, zmarł Richard Nixon, republikanin, 37. prezydent USA w latach "zimnej wojny", od 1969 do 1974, wybrany na dwie, kolejne kadencje… » więcej 2024-04-22, godz. 09:00 79. rocznica oswobodzenia KL Sachsenhausen 79 lat temu - 22 kwietnia 1945 roku - polscy i sowieccy żołnierze weszli do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego w miejscowości Sachsenhausen… » więcej 2024-04-22, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 22 kwietnia » więcej 2024-04-21, godz. 11:00 79 lat temu oddziały 2. Korpusu Polskiego zajęły Bolonię 79 lat temu - 21 kwietnia 1945 roku - oddziały 2. Korpusu Polskiego walczące na froncie włoskim zajęły Bolonię. Miasto zostało wyzwolone w ramach operacji… » więcej 2024-04-21, godz. 09:00 105 lat temu oddziały polskie wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej 105 lat temu - 21 kwietnia 1919 roku, w Poniedziałek Wielkanocny - oddziały polskie dowodzone przez Józefa Piłsudskiego wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej… » więcej 2024-04-21, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 21 kwietnia » więcej 2024-04-20, godz. 21:32 Słuchowisko Teatru Polskiego Radia o getcie warszawskim Na 81. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim Teatr Polskiego Radia i Teatr Żydowski przygotowały wspólne słuchowisko. To radiowy spektakl "Zdążyć… » więcej 2024-04-20, godz. 20:50 Nowe brytyjskie muzeum opowiada historię polskich lotników Zdjęcia, mapy, ordery, dzienniki, ekwipunek, opisy w dwóch językach i nagrania wideo - to wszystko opowiada historię polskich lotników, służących podczas… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »