Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne na dziś
2023-01-30, 10:33 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kalendarium historyczne na dziś

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
1018 - Bolesław I Chrobry i niemiecki cesarz Henryk II podpisali w Budziszynie traktat pokojowy, na mocy którego Polska dostała na własność, a nie jako lenno, ziemie łużycką i milecką z Budziszynem.
1260 - Tczew otrzymał z nadania księcia Sambora II prawa miejskie.

1456 - Wojska zakonu krzyżackiego rozbiły uzbrojone oddziały polskich chłopów w bitwie pod Rynem.

1607 - Gigantyczne fale na Kanale Bristolskim, między Walią a Półwyspem Kornwalijskim, spowodowały powódź i zalanie ponad 51 tysięcy hektarów angielskich terenów nadmorskich w Devon, Somerset, Gloucestershire i Południowej Walii. Zginęło co najmniej dwa tysiące osób.

1644 - Hetman Stanisław Koniecpolski, wspierany przez Mikołaja Potockiego i księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, rozbił wojska tatarskie Tuhaj-beja pod Ochmatowem.

1698 - Brytyjski pirat William Kidd zdobył swój największy łup - ormiański 400-tonowy statek "Quedagh” z ładunkiem złota, srebra i drogich tkanin.

1716 - Zmarła Maria Kazimiera de la Grange d'Arquien, żona Jana III Sobieskiego, znana w Polsce, jako Marysieńka.

1721 - Urodził się Bernardo Belotto, włoski malarz tworzący w Polsce, zwany Canalettem.

1826 - Otwarto most wiszący Menai Suspension Bridge pomiędzy wybrzeżem walijskim a wyspą Anglesey. Był to wówczas najdłuższym mostem wiszącym na świecie.

1835 - W Waszyngtonie przed Kapitolem amerykański malarz Richard Lawrence strzelił z dwóch pistoletów do prezydenta Andrew Jacksona, chybiając celu.

1847 - Osada Yerba Buena zmieniła nazwę na San Francisco.

1850 - Urodził się Aleksander Gierymski, malarz, prekursor polskiego impresjonizmu.

1868 - Spadł meteoryt "Pułtusk". Zjawisko było widziane w całej ówczesnej Polsce aż po Lwów, a także we Wrocławiu i Królewcu.

1882 - Urodził się Franklin Delano Roosevelt, wybitny polityk amerykański. Czterokrotnie wybierano go na prezydenta Stanów Zjednoczonych z ramienia Partii Demokratycznej.

1899 - Urodził się Max Theiler, południowoafrykański bakteriolog i epidemiolog. W 1937 roku opracował szczepionkę przeciwko żółtej febrze, która uchroniła przed śmiercią żołnierzy walczących w tropikach w czasie II wojny światowej.

1900 - Urodził się Izaak Dunajewski, rosyjski kompozytor, dyrygent pochodzenia żydowskiego. Uważany za twórcę "jazzu rosyjskiego”.

1909 - Urodził się Henryk Magnuski, inżynier, twórca jednego z pierwszych walkie-talkie, powszechnie używanego przez amerykańskie siły zbrojne.

1912 - Urodziła się Jadwiga Wajsówna, po mężu Grętkiewiczowa, lekkoatletka, medalistka olimpijska w rzucie dyskiem.

1918 - Urodził się Marian Żelazek, duchowny rzymskokatolicki, werbista, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych KL Dachau i Mauthausen-Gusen, misjonarz niosący pomoc biednym i trędowatym w Indiach, za co był nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla oraz sługa Boży Kościoła katolickiego.

1920 - Niemieccy bojówkarze zamordowali w Bytomiu, na Górnym Śląsku działacza niepodległościowego Piotra Niedurnego. Polska ludność urządziła mu 6 lutego pogrzeb, w którym wzięło udział kilka tysięcy osób.

1920 - Urodził się Michael Anderson, brytyjski reżyser filmowy. Największy sukces przyniósł mu film "W 80 dni dookoła świata", za reżyserię, którego otrzymał w 1957 roku swoją jedyną w karierze nominację do Oscara. Sam film zdobył pięć statuetek, w tym dla najlepszego filmu roku.

1922 - W Hadze zainaugurował działalność Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej.

1923 - Urodził się Leonid Gajdaj - radziecki reżyser filmowy, autor niezwykle popularnych komedii z lat 60. i 70. i 80.

1925 - Urodził się Douglas Carl Engelbart, amerykański naukowiec i wynalazca o norweskich korzeniach, znany powszechnie, jako wynalazca myszy komputerowej, pionier interfejsów użytkownika, współtwórca hipertekstu, komputerów sieciowych, promotor wykorzystywania komputerów i sieci w rozwiązywaniu złożonych problemów cywilizacyjnych.

1927 - Urodził się Olof Palme, szwedzki polityk, minister i premier tego kraju. Był przewodniczącym Szwedzkiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej, premierem w latach 1969-1976 oraz 1982-1986. Olof Palme był politykiem, którego osobowość zdominowała życie polityczne Szwecji. Zginął w zamachu w Sztokholmie 28 lutego 1986 roku.

1927 - Rosyjski pianista Lew Oborin zwyciężył w I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym imienia Fryderyka Chopina.

1930 - Zmarł Benedykt Dybowski, przyrodnik, podróżnik, odkrywca i lekarz. Profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Szkoły Głównej Warszawskiej. Za udział w powstaniu styczniowym skazany na kilkunastoletnie zesłanie na Syberię, gdzie prowadził badania fauny jeziora Bajkał oraz przyrody i narodów Kamczatki.

1930 - Urodził się Gene Hackman, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy, znany z filmów: "Karmazynowy przypływ”, "Bonnie i Clyde", "O jeden most za daleko", "Firma", "Podejrzany”, "Wróg publiczny" i "Władza absolutna". W 1972 roku otrzymał Oscara za rolę w filmie "Francuski łącznik”, a w 1992 roku za rolę w filmie "Bez przebaczenia”. Z aktorstwa wycofał się w 2004.

1932 - W Londynie ukazała się powieść "Nowy wspaniały świat" Aldousa Huxleya.

1933 - Adolf Hitler został mianowany kanclerzem Niemiec przez prezydenta Paula von Hindenburga.

1937 - W Moskwie zakończył się proces 17 czołowych komunistów oskarżonych o spiskowanie z Lwem Trockim przeciwko rządowi. 13 z nich zostało skazanych na karę śmierci.

1939 - Kanclerz Rzeszy Adolf Hitler podczas przemówienia w Reichstagu zapowiedział unicestwienie Żydów w Europie w przypadku wybuchu nowej wojny.

1945 - Na Bałtyku niedaleko Łeby został zatopiony przez radziecki okręt podwodny S-13 niemiecki statek MS "Wilhelm Gustloff". Zginęło 6600 osób. Praktycznie poza kilkudziesięcioma osobami, które zginęły w trakcie wybuchu torped większość ofiar zamarzła w wodzie.

1947 - Urodziła się Małgorzata Braunek, aktorka filmowa i teatralna. Zagrała między innymi w "Żywocie Mateusza", "Ruchomych piaskach”, "Wniebowstąpieniu", "Polowaniu na muchy”, "Krajobrazie po bitwie” i "Trzeciej części nocy”.

1948 - Zmarł Mahatma Gandhi, indyjski filozof, pisarz, polityczny i duchowy przywódca Hindusów przed uzyskaniem niepodległości, jeden z twórców współczesnej państwowości indyjskiej. Propagator pacyfizmu, jako środka walki politycznej. Zginął zastrzelony przez hinduskiego fanatyka w New Delhi.

1948 - Zmarł Orville Wright, amerykański konstruktor i pilot, pionier światowego lotnictwa.

1951 - Zmarł Ferdynand Porsche, austriacki konstruktor samochodów, ciągników oraz czołgów. Skonstruował w sumie ponad 300 różnych pojazdów mechanicznych i uzyskał około tysiąca patentów w branży motoryzacyjnej. W 1934 na ideę Adolfa Hitlera propagowania dobrobytu III Rzeszy, chciał stworzyć "samochód dla ludu”. Od niemieckich słów "volks", czyli "lud" i "wagen", czyli "wóz" powstał Volkswagen, model "Garbus”. Potem Porsche projektował i produkował dla armii niemieckiej zatrudniając, oprócz etatowych pracowników, kilka tysięcy wykwalifikowanych więźniów przywiezionych z niemieckich obozów koncentracyjnych między innymi z Auschwitz. W 1945 francuskie władze okupacyjne aresztowały go, jako zbrodniarza wojennego.

1953 - W Paryżu ukazał się pierwszy tom Biblioteki "Kultury", w którym opublikowano "Trans-Atlantyk" i "Ślub" Witolda Gombrowicza.

1968 - Przed pomnikiem Adama Mickiewicza w Warszawie odbyła się manifestacja około trzech tysięcy osób przeciw decyzji władz o zdjęciu ze sceny Teatru Narodowego "Dziadów” w reżyserii Kazimierza Dejmka.

1968 - Japonia zrezygnowała z posiadania, produkcji i wprowadzania na obszar kraju broni atomowej. 55 rocznica

1969 - The Beatles zagrali swój ostatni koncert w pełnym składzie.

1972 - W czasie tak zwanej "Krwawej niedzieli" w Londonderry w Irlandii Północnej brytyjscy żołnierze zabili 13 uczestników pokojowego marszu. Protestowali oni przeciwko prawu umożliwiającemu internowanie każdego Irlandczyka podejrzanego o terroryzm oraz przeciwko zakazowi organizowania demonstracji i zgromadzeń publicznych.

1982 - Dzień Solidarności z Polską, ogłoszony przez administrację Ronalda Reagana, jako dzień wsparcia demokratycznej opozycji w Polsce.

1989 - Zmarł Stanisław Suchowolec, duchowny katolicki, kapelan białostockiej "Solidarności”. Okoliczności jego śmierci nie zostały wyjaśnione.

1990 - W Warszawie powstało Muzeum Niepodległości.

1990 - Rozpoczął się zjazd założycielski Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej. Partia powstała po samorozwiązaniu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na jej ostatnim zjeździe. SdRP przejęła majątek PZPR i została dodatkowo zasilona finansowo środkami KPZR. Przewodniczącym rady naczelnej ugrupowania został Aleksander Kwaśniewski, a sekretarzem generalnym Leszek Miller.

1991 - Zmarł John Bardeen, amerykański fizyk. Jest jedyną osobą, która dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.

1991 - W Teatrze Dramatycznym w Warszawie odbyła się prapremiera musicalu "Metro", pierwszej prywatnej produkcji teatralnej po upadku PRL.

1994 - Zmarł Pierre Boulle, francuski pisarz i dyplomata, z zawodu inżynier. Najbardziej znany, jako autor powieści "Most na rzece Kwai", której akcja rozgrywa się w Azji podczas II wojny światowej oraz powieści fantastycznonaukowej "Planeta małp".

2001 - Zmarł Edmund Fetting, aktor telewizyjny i teatralny. Był wykonawcą słynnej filmowej piosenki z serialu "Czterej pancerni i pies" pod tytułem "Deszcze niespokojne" i "Nim wstanie dzień" z filmu "Prawo i pięść". Urodził się 10 listopada 1927 roku.

2011 - Zmarł John Barry, brytyjski kompozytor muzyki filmowej. Znany głównie, jako kompozytor muzyki do filmów o przygodach Jamesa Bonda.

2014 - Zmarł generał Stefan Bałuk, jeden z legendarnych "cichociemnych", uczestnik Powstania Warszawskiego i fotoreporter wojenny.

2014 - Zmarł Andrzej Żarnecki, aktor i reżyser teatralny. Przez wiele lat występował na scenie Teatru Polskiego w Warszawie. Grał w filmach: "Struktura kryształu”, "Ćma”, "Brat naszego Boga”, "Jan Paweł II”.

2015 - Zmarł Zbigniew Kurtycz, piosenkarz, kompozytor, żołnierz 2. Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa, wykonawca wielu przebojów, między innymi piosenki "Cicha woda". Współpracował z Polskim Radiem, występował w programie "Podwieczorek przy mikrofonie".

2017 - Flamandzki antropomorficzny android "płci żeńskiej” Fran Pepper otrzymał obywatelstwo Belgii, jako pierwszy robot w tym państwie i prawdopodobnie pierwszy robot na świecie. Robot jest recepcjonistą na Uniwersytecie PXL w Hasselt. Jest poliglotą, posługuje się dwudziestoma językami.

2018 - Został uznany za zmarłego Tomasz Mackiewicz, himalaista. Wraz z Francuzką Élisabeth Revol zdobyli wcześniej bez wspomagania tlenem z butli szczyt Nanga Parbat.

2021 - Zmarł Alfreda Markowska, polska Romni, która w czasie II wojny światowej ocaliła około 50 dzieci romskich i żydowskich. Pozyskiwała dla nich kryjówki i fałszywe dokumenty.

2022 - Zmarł Robert Wall, amerykański aktor, kaskader i scenarzysta. Specjalizował się w sztukach walk. Występował między innymi obok Bruce'a Lee i Chucka Norrisa w produkcjach filmowych lat 70- i 80-tych.

30 stycznia - Światowy Dzień Trędowatych, obchodzony w Indiach, w rocznicę śmierci Mahatmy Gandhiego. W pozostałych krajach przypada w ostatnią niedzielę stycznia. W tym roku te daty zbiegają się właśnie, 30 stycznia.

(skrót)

Zobacz także

2024-03-26, godz. 01:18 Wystawa My Europianie w Muzeum Niepodległości Z okazji 455. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej i 20. rocznicy wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, Muzeum Niepodległości zaprasza na wystawę „My Europianie”… » więcej 2024-03-25, godz. 13:00 Słuchowisko Teatru Polskiego Radia "To słowo" nagrodzone przez BBC za najlepsze słuchowisko europejskie Słuchowisko Teatru Polskiego Radia "To słowo" Marty Rebzdy w reżyserii Waldemara Modestowicza otrzymało nagrodę BBC Audio Drama Awards za najlepsze słuchowisko… » więcej 2024-03-25, godz. 11:00 80 lat temu miała miejsce wielka ucieczka z niemieckiego obozu jenieckiego dla lotników alianckich W nocy 25 marca 1944 r. doszło do jednej z najsłynniejszych ucieczek jenieckich w czasie II wojny światowej. 80 alianckich lotników, w tym również Polacy… » więcej 2024-03-25, godz. 09:00 Uroczystości w 80. rocznicę masakry 335 mieszkańców Rzymu w Grotach Ardeatyńskich W Rzymie odbyły się uroczystości w przypadającą w niedzielę 80. rocznicę masakry 335 mieszkańców Wiecznego Miasta, rozstrzelanych przez Niemców w Grotach… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 25 marca » więcej 2024-03-23, godz. 13:13 Markowa - rodzina Ulmów symbolem Polaków ratujących Żydów przed Zagładą W 80 lat po zbrodni w Markowej ta podkarpacka miejscowość stała się centrum pamięci o Polakach ratujących Żydów. 24 marca 1944 roku Niemcy zamordowali… » więcej 2024-03-24, godz. 11:00 230 lat temu wybuchła insurekcja kościuszkowska przeciwko Rosji i Prusom 230 lat temu, 24 marca 1794 roku, wybuchła insurekcja kościuszkowska, będąca ostatnią próbą ratowania Rzeczpospolitej. Wymierzona przeciwko dwóm zaborcom… » więcej 2024-03-24, godz. 10:00 Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką 24 marca po raz siódmy jest obchodzony Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Jest to święto państwowe, przypadające… » więcej 2024-03-24, godz. 09:00 Konkurs "Póki nie jest za późno" Jeszcze tylko do 24 marca można przesyłać zgłoszenia do - organizowanego przez Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach – konkursu na projekt… » więcej 2024-03-24, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 24 marca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »