Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 185 lat temu zmarł Aleksander Chodkiewicz, generał…
2023-01-24, 12:00 Autor: IAR/D.Panek/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

185 lat temu zmarł Aleksander Chodkiewicz, generał, pisarz, chemik

Aleksander Chodkiewicz, O ciężarze światła, Wilno 1837[fot. Archiwum Narodowe w Krakowie]
Aleksander Chodkiewicz, O ciężarze światła, Wilno 1837[fot. Archiwum Narodowe w Krakowie]
185 lat temu - 24 stycznia 1838 roku - zmarł Aleksander Chodkiewicz, generał, pisarz, chemik. Był uczestnikiem insurekcji kościuszkowskiej. Podczas wojny polsko-austriackiej organizował tajną działalność patriotyczną na Wołyniu. Opracował siedmiotomowy podręcznik chemii. Należał do licznych towarzystw naukowych: Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, Komisji Edukacyjnej litewskiej. Był członkiem honorowym Uniwersytetu Wileńskiego.
Aleksander Chodkiewicz podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku został mianowany przez Tadeusza Kościuszkę majorem gwardii narodowej. Po upadku powstania wystąpił z wojska i osiadł na Wołyniu. Poświęcił się pracy naukowej i literackiej.

W 1809 roku uczestniczył w wojnie polsko-austriackiej, która była częścią wojny napoleońskiej Francji z V koalicją (między innymi Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii i Cesarstwo Austriackie). Organizował tajną działalność patriotyczną na Wołyniu. Po zajęciu Wilna przez Napoleona został członkiem Komitetu Siły Zbrojnej przy Rządzie Tymczasowym. Mianowany pułkownikiem, wystawił własny pułk piechoty.

Był też adiutantem generała Józefa Kossakowskiego. Pod koniec 1812 roku otrzymał rozkaz wyjazdu do Warszawy. Przez niemal rok przebywał w oblężonej przez Rosjan twierdzy modlińskiej. Po złożeniu kapitulacji przez dowodzącego obroną generała Hermana Willema Daendelsa nie podpisał jej i dostał się do niewoli rosyjskiej. W grudniu 1818 roku został zwolniony na własną prośbę ze służby, w stopniu generała brygady.

Jako senator-kasztelan podczas wystąpienia w Senacie 4 października 1819 roku ostro wystąpił przeciwko polityce gubernatora Królestwa Polskiego, wielkiego księcia Konstantego Romanowa, za co został pozbawiony godności senatorskiej. W lutym 1826, z rozkazu księcia Konstantego, został aresztowany w Młynowie i osadzony w więzieniu w Petersburgu. Z powodu braku poważniejszych zarzutów zwolniony, przez rok miał jeszcze przebywać w Żytomierzu pod nadzorem policji. Po upadku Powstania Listopadowego zamieszkał w Młynowie. W swoich wsiach zakładał szkoły, w których nauczano języka polskiego, rosyjskiego, arytmetyki, nauki moralnej i katechizmu. W 1830 roku ufundował cerkiew w Młynowie, aby uchronić przed likwidacją miejscowy kościół.

Był, obok Jędrzeja Śniadeckiego, pionierem chemii na ziemiach polskich. Opracował siedmiotomowy podręcznik chemii. W 1837 ukazała się jego "Rozprawa o ciężarze światła (...)".

Zmarł w Młynowie 24 stycznia 1838. Został pochowany w miejscowym kościele.

Zobacz także

2024-03-13, godz. 11:00 81 lat Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację krakowskiego getta 81 lat temu - 13 marca 1943 roku - Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację krakowskiego getta. W ciągu dwóch dni na ulicach dzielnicy żydowskiej zginęło… » więcej 2024-03-13, godz. 09:00 X edycja ogólnopolskiego konkursu recytatorskiego "W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbrück" Jeszcze tylko do piątku przyjmowane są zgłoszenia do ogólnopolskiego konkursu recytatorskiego "W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbrück"… » więcej 2024-03-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 marca » więcej 2024-03-12, godz. 15:00 W poniedziałek (18.03) uroczystości 79. rocznicy wyzwolenia Stalagu 344 Lamsdorf Zbliża się rocznica wyzwolenia Stalagu 344 Lamsdorf. CMJW organizuje wydarzenie rocznicowe w poniedziałek 18 marca. Odbędą się przed Pomnikiem Martyrologii… » więcej 2024-03-12, godz. 13:00 80 lat temu ukraińscy nacjonaliści zamordowali w Palikrowach ponad 360 Polaków 80 lat temu, 12 marca 1944 roku, Ukraińcy z 4. Pułku Policji SS i współpracujący z nimi nacjonaliści z Ukraińskiej Powstańczej Armii zamordowali 365 Polaków… » więcej 2024-03-12, godz. 11:00 Uroczystości MON z okazji 25-lecia obecności w NATO Kierownictwo resortu obrony świętuje 25 lat obecności Polski w NATO. Z okazji jubileuszu na terenie Cytadeli warszawskiej, na placu przed nową siedziba Muzeum… » więcej 2024-03-12, godz. 09:00 25 lat Polski w NATO 25 lat temu, 12 marca 1999 roku, Polska została przyjęta do NATO. Tego dnia w Independence w Stanach Zjednoczonych minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek… » więcej 2024-03-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 marca » więcej 2024-03-11, godz. 15:00 Konkurs „Żołnierze Niezłomni – nigdy się nie poddamy” Z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych Biuro Przystanków Historia Instytutu Pamięci Narodowej ogłasza nowy konkurs, który ma na celu upamiętnienie… » więcej 2024-03-11, godz. 13:00 Trwa zgłaszanie prac do konkursu „Sztafeta Pamięci..." [DŹWIĘK] Trwa ogólnopolski konkurs „Sztafeta Pamięci - losy mojej rodziny w czasie II wojny światowej”. Konkurs organizowany jest przez Instytut Pamięci Narodowej… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »