Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 185 lat temu zmarł Aleksander Chodkiewicz, generał…
2023-01-24, 12:00 Autor: IAR/D.Panek/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

185 lat temu zmarł Aleksander Chodkiewicz, generał, pisarz, chemik

Aleksander Chodkiewicz, O ciężarze światła, Wilno 1837[fot. Archiwum Narodowe w Krakowie]
Aleksander Chodkiewicz, O ciężarze światła, Wilno 1837[fot. Archiwum Narodowe w Krakowie]
185 lat temu - 24 stycznia 1838 roku - zmarł Aleksander Chodkiewicz, generał, pisarz, chemik. Był uczestnikiem insurekcji kościuszkowskiej. Podczas wojny polsko-austriackiej organizował tajną działalność patriotyczną na Wołyniu. Opracował siedmiotomowy podręcznik chemii. Należał do licznych towarzystw naukowych: Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, Komisji Edukacyjnej litewskiej. Był członkiem honorowym Uniwersytetu Wileńskiego.
Aleksander Chodkiewicz podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku został mianowany przez Tadeusza Kościuszkę majorem gwardii narodowej. Po upadku powstania wystąpił z wojska i osiadł na Wołyniu. Poświęcił się pracy naukowej i literackiej.

W 1809 roku uczestniczył w wojnie polsko-austriackiej, która była częścią wojny napoleońskiej Francji z V koalicją (między innymi Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii i Cesarstwo Austriackie). Organizował tajną działalność patriotyczną na Wołyniu. Po zajęciu Wilna przez Napoleona został członkiem Komitetu Siły Zbrojnej przy Rządzie Tymczasowym. Mianowany pułkownikiem, wystawił własny pułk piechoty.

Był też adiutantem generała Józefa Kossakowskiego. Pod koniec 1812 roku otrzymał rozkaz wyjazdu do Warszawy. Przez niemal rok przebywał w oblężonej przez Rosjan twierdzy modlińskiej. Po złożeniu kapitulacji przez dowodzącego obroną generała Hermana Willema Daendelsa nie podpisał jej i dostał się do niewoli rosyjskiej. W grudniu 1818 roku został zwolniony na własną prośbę ze służby, w stopniu generała brygady.

Jako senator-kasztelan podczas wystąpienia w Senacie 4 października 1819 roku ostro wystąpił przeciwko polityce gubernatora Królestwa Polskiego, wielkiego księcia Konstantego Romanowa, za co został pozbawiony godności senatorskiej. W lutym 1826, z rozkazu księcia Konstantego, został aresztowany w Młynowie i osadzony w więzieniu w Petersburgu. Z powodu braku poważniejszych zarzutów zwolniony, przez rok miał jeszcze przebywać w Żytomierzu pod nadzorem policji. Po upadku Powstania Listopadowego zamieszkał w Młynowie. W swoich wsiach zakładał szkoły, w których nauczano języka polskiego, rosyjskiego, arytmetyki, nauki moralnej i katechizmu. W 1830 roku ufundował cerkiew w Młynowie, aby uchronić przed likwidacją miejscowy kościół.

Był, obok Jędrzeja Śniadeckiego, pionierem chemii na ziemiach polskich. Opracował siedmiotomowy podręcznik chemii. W 1837 ukazała się jego "Rozprawa o ciężarze światła (...)".

Zmarł w Młynowie 24 stycznia 1838. Został pochowany w miejscowym kościele.

Zobacz także

2024-03-22, godz. 23:43 W Zamku Królewskim w Warszawie pokaz obrazu "Forum Nerwy w Rzymie" Obraz "Forum Nerwy w Rzymie" Bernarda Bellotta zwanego Canalettem wzbogacił zbiory Zamku Królewskiego w Warszawie. Dzieło udało się zakupić w ubiegłym roku… » więcej 2024-03-22, godz. 23:51 Odsłonięto pierwszy w litewskiej stolicy pomnik powstańców styczniowych Pomnik upamiętniający powstańców styczniowych został odsłonięty w Wilnie. W litewskiej stolicy jest to pierwszy monument, który upamiętnia bohaterów… » więcej 2024-03-22, godz. 23:29 Lublin - wystawa poświęcona błogosławionej Rodzinie Ulmów Wystawa poświęcona błogosławionej Rodzinie Ulmów z Markowej, zamordowanej za udzielanie pomocy Żydom podczas II wojny światowej, prezentowana jest na placu… » więcej 2024-03-22, godz. 10:15 91 lat temu Niemcy utworzyli KL Dachau, pierwszy nazistowski obóz koncentracyjny 91 lat temu, 22 marca 1933 roku, dwa miesiące po dojściu Adolfa Hitlera do władzy, w Dachau pod Monachium został utworzony pierwszy niemiecki obóz koncentracyjny… » więcej 2024-03-22, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 22 marca » więcej 2024-03-21, godz. 15:00 Bęben z historią - Instrumenty muzyczne, rzeźby i maski pochodzące niemal z całego świata można podziwiać w nyskim… Tytuł wystawy to „Sztuka i instrumenty etniczne. Kolekcja rzeźby drewnianej Violetty i Leszka Dylik”. Ekspozycja cieszy się dużą popularnością wśród… » więcej 2024-03-21, godz. 13:00 44 lata temu Walenty Badylak podpalił się w proteście przeciwko kłamstwu katyńskiemu 44 lata temu, 21 marca 1980 roku, Walenty Badylak, były żołnierz Armii Krajowej, pseudonim "Szymon", emerytowany piekarz, dokonał aktu samospalenia na krakowskim… » więcej 2024-03-21, godz. 11:15 Uroczystości pogrzebowe zidentyfikowanego przez IPN Władysława Guzdka ps. "Wilk" W kościele Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Czechowicach-Dziedzicach odbywają (11:00) się uroczystości pogrzebowe odnalezionego i zidentyfikowanego… » więcej 2024-03-21, godz. 11:00 Nagrody wydawnictwa IPN przyznane Sygnety wydawnictwa Instytutu Pamięci Narodowej dla najlepszych książek wydanych w ubiegłym roku rozdane. Nagroda ma na celu docenienie autorów, którzy publikują… » więcej 2024-03-21, godz. 09:00 Uroczystości pogrzebowe Stanisława Marciniaka - żołnierza Batalionów Chłopskich, AK i ZWZ Wczoraj (20.03) w południe w kościele św. Wawrzyńca w Rogóźnie (Rogóźno 21), Ludwin odbyły się uroczystości pogrzebowe Stanisława Marciniaka pseudonim… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »