Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 78. rocznica pacyfikacji wsi Jamna i partyzanckiej…
2022-09-26, 10:12 Autor: Janusz Smoliński / PAP

78. rocznica pacyfikacji wsi Jamna i partyzanckiej bitwy Batalionu „Barbara”

Archiwalne zdjęcie mieszkańców Jamnej, którzy zginęli podczas pacyfikacji wsi [fot. www.it.tarnow.pl]
Archiwalne zdjęcie mieszkańców Jamnej, którzy zginęli podczas pacyfikacji wsi [fot. www.it.tarnow.pl]
W niedzielę obchodziliśmy 78. rocznicę Bitwy na Jamnej (Małopolska), którą partyzanci Batalionu „Barbara” 16 Pułku Piechoty Armii Krajowej stoczyli tu z Niemcami 25 września 1944 r.
Co roku w rocznicę wrześniowej bitwy partyzanckiej na Jamnej, odbywają się liczne złazy turystyczne na położone w okolicach Tarnowa wzgórze, które w czasie wojny było siedzibą akowskiego batalionu. W 1944 r. żołnierze AK prowadzili stąd dywersję na tyłach wroga.

Jak wspominał przed laty jeden z uczestników bitwy, nieżyjący już dziś Jerzy Pertkiewicz, żołnierze AK zaczajali się na Niemców przy drodze do Nowego Sącza prowadzącej przez Gródek nad Dunajcem (była to zresztą w tamtych latach jedyna droga w stronę Nowego Sącza). Tam „likwidowali” niemieckie samochody.

Partyzanci dawali się mocno we znaki okupantowi. Gdy w Pławnej wysadzili pociąg wiozący niemieckie czołgi, u Niemców zawrzało. Postanowili uporać się z krnąbrnym polskim oddziałem, który stanowił dla nich nie lada problem. 24 września 1944 r. wieś Jamna została otoczona przez Wehrmacht, SS i oddziały ukraińskiej SS „Galizien”. Tak doszło do Bitwy pod Jamną, która rozpoczęła się 25 września 1944 r. i trwała dwa dni.

Polscy żołnierze otrzymali meldunek, że Niemcy otaczają Jamną rano 25 września. Dowództwo polskiego oddziału mieściło się wtedy w tym miejscu wzgórza, gdzie obecnie na Jamnej znajduje się kościół dominikanów. Kompanie rozlokowane były wokół. Bitwa rozgorzała od rana i trwała do wieczora.

Po całodziennym, zaciętym i morderczym boju, partyzanci wyszli nocą z groźnego okrążenia. Pomogła im w tym burza, która rozpętała się nad Jamną. Niemieckie lotnictwo (niemieckie samoloty stacjonowały na lądowisku w Klikowej pod Tarnowem) nie było w stanie wejść do akcji, a artyleria nieprzyjaciela ostrzelać celnie akowców.

Niemieckie wojsko nacierało na Jamną od strony Bukowca. Miało dziesięciokrotną przewagę liczebną. Niemieckich żołnierzy było prawie pięć tysięcy. Mieli miażdżącą przewagę w uzbrojeniu. Żołnierzy AK było 600.

Początkowo sytuacja wydawała się bardzo zła, gdyż żołnierze AK zostali okrążeni, ale podczas walki i sprytnego manewru, udało się akowcom wyjść z potrzasku. Wycofali się szczęśliwie w kierunku Jastrzębi i Policht. W krwawej potyczce zginęło niestety czterech żołnierzy Batalionu „Barbara”. Niemcy ponieśli spore straty. Według niektórych źródeł, zginęło ich nawet około stu.

Niestety, po wycofaniu się Batalionu „Barbara”, niemieccy żołnierze wkroczyli do wsi i w akcie odwetu za to, że Jamna sprzyjała partyzantom, zabili 23 osoby i spalili 30 zabudowań. Wśród zamordowanych była matka z rocznym dzieckiem na ręku, jak również ludzie starsi. W miejscu, gdzie hitlerowscy żołnierze zastrzelili kilkanaście osób z ludności cywilnej, dziś wznosi się kaplica. Dolina, gdzie stała chata, w której ukrywali się mieszkańcy, zyskała nazwę Dolina Męczeństwa.

Po wyjściu z okrążenia Batalion „Barbara” zachował nadal siły oraz wolę walki, co udowodnił w późniejszym okresie walcząc w kolejnych potyczkach z Niemcami. Dowódcą batalionu był kpt. dyplomowany Eugeniusz Borowski ps. „Leliwa”. Działalność Batalionu „Barbara” na Pogórzu Ciężkowicko-Rożnowskim w 1944 r. była jednym z przejawów prowadzonej w tamtym czasie przez AK Akcji „Burza”.

W czasach PRL-u, gdy o AK nie mówiło się, albo mówiło się źle, rocznice Bitwy na Jamnej nie były organizowane oficjalnie. Co roku spotykali się tu natomiast w latach 70. i 80. jej dawni uczestnicy. Przychodzili turyści i młodzież oddać hołd żołnierzom AK, a dla kamuflażu podawano, że organizowany był w tym dniu przez PTTK „Rajd Złotego Liścia”.

Inicjatorem i pomysłodawcą tych obchodów oraz rajdów organizowanych w partyzancką rocznicę był jeden z dawnych partyzantów Batalionu „Barbara”, Józef Małecki ps. „Motyl”. W tamtych latach obchody na Jamnej odbywały się przy drewnianym krzyżu i obelisku ufundowanym przez mieszkańców i partyzantów w 1967 r.

Współczesne obchody mają już charakter oficjalny i organizowane są przez gminę Zakliczyn oraz Starostwo Powiatowe w Tarnowie. Tegoroczne obchody rozpoczęły się w niedzielę, o godz. 10, apelem Poległych i złożeniem wiązanek kwiatów pod pomnikiem poległych podczas bitwy i w czasie pacyfikacji wsi Jamna.

Zobacz także

2024-04-09, godz. 13:00 Zwiedzanie Kluczborka z przewodnikiem Nowa oferta kluczborskiej placówki pod nazwą "SZLAKIEM PRZEZ KLUCZBORK" » więcej 2024-04-09, godz. 12:00 „Tatusiu, kiedy wrócisz?” w kieleckim Przystanku Historia Wystawa łambinowickiego CMJW poświęcona losom polskim rodzin w czasie II wojny światowej obecnie prezentowana jest w Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci… » więcej 2024-04-09, godz. 09:00 Kpt. Jerzy Mindziukiewicz "Jur" spoczął na Powązkach Kapitan Jerzy Mindziukiewicz pseudonim "Jur" spoczął (08.04) na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim. Powstaniec warszawski i wiceprezes Związku Powstańców… » więcej 2024-04-09, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 9 kwietnia » więcej 2024-04-08, godz. 19:22 Zmarł Tadeusz Stankiewicz – Sprawiedliwy wśród Narodów Świata 5 kwietnia 2024 roku zmarł Tadeusz Stankiewicz – wiceprezes Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. » więcej 2024-04-08, godz. 16:58 Wilno: tylko dziś można oglądać pierwszą drukowaną książkę litewską Nie lada gratka czeka dziś na odwiedzających Bibliotekę Uniwersytetu Wileńskiego. Do końca dnia można oglądać tam pierwszą drukowaną książkę w języku… » więcej 2024-04-08, godz. 14:29 Na początku września w Belgii otwarcie Memoriału gen. Maczka Na początku września w belgijskim mieście Roeselare zostanie otwarty Memoriał generała Stanisława Maczka. Będzie to pierwszy taki obiekt w Belgii, zlokalizowany… » więcej 2024-04-08, godz. 09:00 Muzeum Historii Polski organizuje spacery i warsztaty wokalne Wykłady, koncerty, spektakle i spacery - to oferta Muzeum Historii Polski na kwiecień. Kierownik działu edukacji tej instytucji Gabriela Sierocińska-Dec powiedziała… » więcej 2024-04-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 kwietnia » więcej 2024-04-07, godz. 08:00 Wybory samorządowe 7 kwietnia odbędą się wybory samorządowe. Polacy wybiorą radnych, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Będą to dziewiąte takie wybory po 1989 roku… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »