Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 55 lat temu zmarł gen. Kazimierz Sosnkowski, działacz…
2024-10-11, 13:00 Autor: IAR/K.Koziełł/dok.

55 lat temu zmarł gen. Kazimierz Sosnkowski, działacz niepodległościowy, Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych

Kazimierz Sosnkowski w mundurze legionowym 1915 [Fot. Centralne Archiwum Wojskowe/wikipedia/domena publiczna]
Kazimierz Sosnkowski w mundurze legionowym 1915 [Fot. Centralne Archiwum Wojskowe/wikipedia/domena publiczna]
55 lat temu, 11 października 1969 roku, zmarł Kazimierz Sosnkowski, generał, działacz niepodległościowy, uważany za jednego z najwybitniejszych polskich dowódców wojskowych. Po śmierci Władysława Sikorskiego - Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych. Został zdymisjonowany z tego stanowiska w 1944 roku, na żądanie brytyjskiego premiera Winstona Churchilla, za krytykę aliantów. Zmarł na emigracji w Kanadzie, w wieku 83 lat.
Kazimierz Sosnkowski kształcił się w Instytucie Politechnicznym w Warszawie. Podczas studiów był wicekomendantem Okręgu Warszawskiego Organizacji Bojowej PPS, a od 1906 roku pełnił funkcję komendanta. Następnie działał w Związku Walki Czynnej, stając się najbliższym współpracownikiem Józefa Piłsudskiego i szefem sztabu wojskowej organizacji. Jeszcze przed I wojną światową Sosnkowski i Piłsudski utworzyli Związek Strzelecki, w którym kształciły się przyszłe kadry Legionów Polskich.

Po wybuchu wojny w 1914 roku Kazimierz Sosnkowski został szefem sztabu 1. pułku piechoty, a następnie I Brygady Legionów (dowództwo nad nią objął Józef Piłsudski), z którymi walczył z armią rosyjską. Po kryzysie przysięgowym w 1917 roku został aresztowany i osadzony w twierdzy w Magdeburgu. Na wolność wyszedł po wybuchu rewolucji listopadowej w Niemczech. 10 listopada 1918 roku wraz z Józefem Piłsudskim przyjechał do Warszawy.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, brał udział w obronie Warszawy, negocjował też warunki traktatu ryskiego w 1921. Przez całe 20-lecie międzywojenne służył w wojsku na różnych stanowiskach.

We wrześniu 1939 roku dowodził zgrupowaniem wojsk polskich na południu kraju, tocząc ciężkie boje i starając się odblokować Lwów. W obliczu zbliżającej się klęski wyjechał na Węgry, a następnie do Francji i Wielkiej Brytanii. Wyznaczony przez rząd londyński na stanowisko koordynatora działań partyzanckich w kraju, stanął na czele Związku Walki Zbrojnej (od listopada 1939 do czerwca 1940), który w roku 1942 przekształcił się w Armię Krajową. Po tragicznej śmierci generała Władysława Sikorskiego w katastrofie gibraltarskiej został wodzem naczelnym. Był przeciwnikiem rozmów ze Związkiem Sowieckim do czasu uregulowania sprawy wschodniej granicy Polski. Między innymi z tego powodu Brytyjczycy i Sowieci żądali jego dymisji. Został pozbawiony stanowiska we wrześniu 1944 roku i wyemigrował do Kanady, gdzie mieszkał do śmierci.

Generał Kazimierz Sosnkowski zmarł 11 października 1969 roku w Arundel w Kanadzie. Miał 83 lata. Został pochowany w Paryżu w kościele Świętego Stanisława, ponieważ jego ostatnią wolą był leżeć jak najbliżej Polski i spocząć na ojczystej ziemi, kiedy kraj odzyska wolność. W 1992 roku urnę z prochami generała sprowadzono do Warszawy i złożono w podziemiach archikatedry Świętego Jana Chrzciciela.

(więcej)

Kazimierz Sosnkowski urodził się 19 listopada 1885 roku w Warszawie. Był wychowany w tradycjach patriotycznych, już w czasach szkolnych angażował się w działalność tajnych kółek samokształceniowych. Studiował na Wydziale Architektury Instytutu Politechnicznego w Warszawie.

Był miłośnikiem piłki nożnej i szachów. W latach 1928-1939 zajmował stanowisko prezesa Klubu Sportowego Polonia Warszawa, którego był też kibicem. Stadion Polonii przy ulicy Konwiktorskiej nosi od 1938 roku jego imię. W 1925 generał wsparł finansowo budowę krytej trybuny na stadionie KS Dyskobolia w Grodzisku Wielkopolskim. Szachami wojskowy zainteresował się podczas pobytu we Lwowie. Swoje umiejętności szlifował po osadzeniu w twierdzy magdeburskiej. Z Józefem Piłsudskim rozegrał tam ponad 250 partii szachowych. Wielokrotnie wspierał finansowo Warszawskie Towarzystwo Zwolenników Gry Szachowej, a w 1937 został honorowym członkiem Polskiego Związku Szachowego oraz prezesem Rady Naczelnej Związku. W 1935 roku znalazł się w Komitecie Honorowym VI Warszawskiej Olimpiady Szachowej, a w 1937 wszedł w skład Komitetu Honorowego IV Indywidualnych Mistrzostw Polski w Szachach.

Generał Sosnkowski interesował się także grą na fortepianie, malarstwem, literaturą polską i światową. Zajmował się również tłumaczeniem poezji. Biegle władał językiem francuskim, angielskim, niemieckim, włoskim oraz rosyjskim. Dodatkowo znał łacinę oraz klasyczny język grecki. Od 1929 Kazimierz Sosnkowski był przewodniczącym Komitetu Wojewódzkiego Stowarzyszenia Komitet Dni Chopinowskich w Polsce. Wspierał odbudowanie dworku Chopinów w Żelazowej Woli i zorganizowanie tam muzeum wybitnego pianisty.

Generał Kazimierz Sosnkowski pomagał też w utworzeniu Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Od 1933 roku wchodził także w skład władz naczelnych Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich, a od 1936 był protektorem Ligi Morskiej i Kolonialnej.

Zobacz także

2024-11-15, godz. 16:34 Wałęsa dostał owację już po dwóch słowach. 35 lat od historycznej mowy w Kongresie USA 15 listopada 1989 r. Lech Wałęsa wygłosił mowę w amerykańskim Kongresie. Owację na stojąco dostał już po pierwszych dwóch słowach "My, naród”. Zaczerpnął… » więcej 2024-11-14, godz. 08:53 Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego w Łodzi Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego i jego żony Marii w Łodzi. W zrekonstruowanym lokalu, w którym marszałek i jego żona prowadzili… » więcej 2024-11-13, godz. 19:40 120 lat temu padły strzały na pl. Grzybowskim w Warszawie, był to początek rewolucji 1905 r. w Królestwie Polskim My, jako PPS, uznajemy, że demonstracja z 13 listopada 1904 r. była początkiem rewolucji 1905 r. – powiedział PAP dr Andrzej Ziemski, przewodniczący Komisji… » więcej 2024-11-13, godz. 14:36 Sto lat temu Władysław Reymont otrzymał Nobla za powieść "Chłopi" 13 listopada 1924 roku Akademia Szwedzka przyznała Literacką Nagrodę Nobla Władysławowi Reymontowi za powieść "Chłopi". Akademicy docenili uniwersalizm… » więcej 2024-11-12, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 12 listopada » więcej 2024-11-11, godz. 09:00 Dzisiaj otwarcie wystawy w Muzeum Historii Polski "1025. Narodziny Królestwa” Obiekty archeologiczne związane z życiem codziennym w XI wieku, a także eksponaty pochodzące ze skarbca Piastów. To elementy wystawy "1025. Narodziny Królestwa”… » więcej 2024-11-11, godz. 08:00 Prudnickie obchody Święta Niepodległości Religijne, patriotyczne oraz artystyczne akcenty mają prudnickie obchody Narodowego Święta Niepodległości. 11 listopada uroczystości rozpocznie o godz. 11:15… » więcej 2024-11-11, godz. 07:45 Nysa jak co roku uczci Narodowe Święto Niepodległości Będą oficjalne uroczystości, ale też wydarzenia artystyczne i sportowe. Miasto zaprasza mieszkańców na obchody 106 rocznicy odzyskania niepodległości. » więcej 2024-11-11, godz. 07:30 Część oficjalna, piknik oraz koncert. Co będzie się działo w Opolu 11 listopada? Na początek msza święta, potem uroczyste obchody na placu Wolności i na koniec piknik na rynku oraz koncert w Stegu Arenie - tak w skrócie będzie wyglądać… » więcej 2024-11-11, godz. 07:15 Narodowe Święto Niepodległości - obchody 11 listopada w stolicy i w całym kraju 11 listopada w całym kraju odbędą się uroczystości związane z Narodowym Świętem Niepodległości. Główne uroczystości z udziałem m.in. prezydenta Andrzeja… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »