Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 85 lat temu wskutek bombardowań zamilkła rozgłośnia…
2024-09-23, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/dok.

85 lat temu wskutek bombardowań zamilkła rozgłośnia Polskiego Radia - Warszawa II

Maszt Raszyn 1946. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Maszt Raszyn 1946. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
85 lat temu, 23 września 1939 roku, kilka minut po godzinie 15-tej, po zbombardowaniu przez Niemców elektrowni na warszawskim Powiślu, przerwała emisję stałego programu rozgłośnia Polskiego Radia - Warszawa II. Wcześniej kompozytor i pianista Władysław Szpilman wykonał na żywo na radiowej antenie recital utworów Fryderyka Chopina.
Podczas obrony stolicy we wrześniu 1939 roku rozgłośnia Warszawa II odegrała ogromną rolę. Dzięki Polskiemu Radiu informacje docierały za linię frontu, między innymi do krajów okupowanych przez Niemcy. Rozgłośnia podnosiła na duchu, budowała poczucie jedności wśród Polaków, podtrzymywała wiarę w zwycięstwo. To z gmachu przy ulicy Zielnej 25 nadawano pamiętne przemówienia prezydenta Stefana Starzyńskiego, w których zagrzewał do walki i dodawał rodakom otuchy.

Podczas oblężenia Warszawy w Polskim Radiu pracowało ponad sto osób - ze stolicy, z rozgłośni regionalnych oraz wolontariuszy. Ponieważ Niemcy chcieli przejąć lub zniszczyć radiostację, 6 września Polacy wysadzili nadajnik w Raszynie, żeby nie dostał się w ręce wroga. Już dzień później odezwała się Warszawa II, kierowana przez dyrektora muzycznego Edmunda Rudnickiego. Gdy wskutek nalotów 16 września zamilkły radiostacje w Baranowiczach, Lwowie i Wilnie, Warszawa II stała się jedynym głosem walczącego kraju.

Rozgłośnia kierowała też życiem oblężonej stolicy, organizowała ochotników do walki z pożarami i ratowania zasypanych osób. W Polskim Radiu nadawał codzienne komunikaty Naczelnego Dowództwa, a później Dowództwa Obrony Warszawy - podpułkownik Wacław Lipiński. Informował o walce z okupantem, a przy tej okazji wygłaszał wystąpienia, których celem było podtrzymywanie mieszkańców Warszawy na duchu. Z kolei komunikaty radiowe i relacje zbierane przez reporterów, między innymi Edmunda Osmańczyka i Stanisława Sachnowskiego, na ulicach walczącego miasta były źródłem informacji o życiu mieszkańców i sytuacji w poszczególnych dzielnicach. Warszawa II przerwała emisję stałego programu 23 września, po zbombardowaniu elektrowni na Powiślu. Potem do końca września radiowcy nadawali komunikaty za pomocą krótkofalówek. Dzięki temu Polacy wiedzieli, że nadal bohatersko broni się stolica i Hel.

Ostatnią wiadomość nadano 30 września na falach krótkich, korzystając z zasilania awaryjnego. Odczytał ją spiker Józef Małgorzewski: "Halo, halo, czy nas słyszycie? To nasz ostatni komunikat. Dziś oddziały niemieckie wkroczyły do Warszawy. Braterskie pozdrowienie przesyłamy żołnierzom polskim walczącym na Helu i wszystkim walczącym, gdziekolwiek się jeszcze znajdują. Jeszcze Polska nie zginęła! Niech żyje Polska!". Ten sam komunikat po angielsku wygłosił Jeremi Przybora i po francusku Maria Stpiczyńska.

Następnie został nadany hymn, który wybrzmiał jako ostatni głos walczącej w 1939 roku Warszawy. Niedługo potem do gmachu radia weszli Niemcy. Po przejęciu rozgłośni władze niemieckie nakazały konfiskatę odbiorników i pod groźbą śmierci zakazały Polakom słuchania radia. 1 października 1939 roku Polskie Radio przeszło do konspiracji.

W okresie okupacji majątek Polskiego Radia i zasoby zostały przejęte przez Niemców, częściowo wywiezione do III Rzeszy, a resztę celowo zniszczono - większość radiowych zbiorów, nagrań, archiwów i bibliotek. Wskutek tego, po wojnie radiofonia polska, jako jedyna na świecie, musiała być odbudowana od podstaw. Polskie Radio wznowiło działalność niedługo po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku.

Zobacz także

2024-10-18, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 18 października » więcej 2024-10-17, godz. 19:54 Jutro wręczenie Międzynarodowej Literackiej Nagrody im. Witolda Pileckiego Jutro (18.10.) zostanie wręczona Międzynarodowa Nagroda imienia Witolda Pileckiego. W Reducie Banku Polskiego w Warszawie o godz. 18.00 zostaną przekazane nagrody… » więcej 2024-10-17, godz. 19:45 Po raz pierwszy obchodzimy Międzynarodowy Dzień Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Szopkarstwo, koronkarstwo, bacowanie, Barbórka i inne tradycyjne zwyczaje, obrzędy oraz umiejętności rzemieślnicze obchodzą dziś swoje święto - Międzynarodowy… » więcej 2024-10-17, godz. 11:00 W Sejmie otwarto wystawę „Polska jutra - dekalog społeczny bł. księdza Jerzego Popiełuszki” W Sejmie uroczyście otwarto wystawę „Polska jutra - dekalog społeczny bł. księdza Jerzego Popiełuszki”. W uroczystości udział wzięli: najbliżsi księdza… » więcej 2024-10-17, godz. 09:00 175 lata temu zmarł Fryderyk Chopin 175 lat temu, 17 października 1849 roku, w Paryżu zmarł Fryderyk Chopin, jeden z najwybitniejszych kompozytorów doby romantyzmu, mistrz pianistyki. Jego koncerty… » więcej 2024-10-17, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 17 października » więcej 2024-10-16, godz. 20:30 „Druga ojczyzna. 80. rocznica przybycia polskich dzieci do Pahiatua w Nowej Zelandii” w Sejmie W Sejmie otwarto wystawę "Druga ojczyzna" 80 lat po przybyciu polskich dzieci do Pahiatua w Nowej Zelandii”. Inicjatorem ekspozycji jest Ambasada Nowej Zelandii… » więcej 2024-10-16, godz. 00:17 Muzeum Pamięci Sybiru ze specjalnym wyróżnieniem Europejskiej Akademii Muzealnej Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku, które zajmuje się tematyką deportacji Polaków na Wschód, otrzymało specjalne wyróżnienie prestiżowej nagrody przyznawanej… » więcej 2024-10-16, godz. 00:13 Powstał portal o polskich cmentarzach wojennych w Uzbekistanie Powstał nowy portal dokumentujący historię 17 polskich cmentarzy wojennych w Uzbekistanie, na którym można też znaleźć listę nazwisk osób pochowanych… » więcej 2024-10-16, godz. 09:00 46. rocznica wyboru kardynała Karola Wojtyły na papieża 46 lat temu, 16 października 1978 roku, kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża. O godzinie 18.18 znad Kaplicy Sykstyńskiej na placu św. Piotra… » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »