Aleksander Brückner jest nazywany polihistorem, którym to mianem określa się osoby posiadające rozległą wiedzę z różnych dziedzin. Nie ograniczając się do jednej, wąskiej dziedziny, łamał XIX-wieczne standardy specjalizacji. Zajmował się nie tylko historią literatury i kultury polskiej, ale był też etnologiem, edytorem, językoznawcą i paremiologiem - badał sens i pochodzenie przysłów. Uchodził za znawcę literatur słowiańskich, zajmował się wierzeniami i obyczajami Słowian. Był także znakomitym archiwistą.

Miał wyjątkową zdolność przeszukiwania bibliotek i źródeł historycznych. Za jego najcenniejszą zdobycz uchodzą „Kazania świętokrzyskie”, przechowywane obecnie w Bibliotece Narodowej w Warszawie i uznawane za najstarszy dokument prozatorski stworzony w języku polskim, datowany na XIV stulecie. Dyrektor Biblioteki Narodowej Tomasz Makowski opowiedział Polskiemu Radiu, jak około 1890 roku profesor trafił na cenny rękopis. Pojechał na urlop do Petersburga, aby badać polskie rękopisy wywiezione tam przez Katarzynę II. W jednym z nich odnalazł paski pergaminu, które podtrzymywały grzbiet książki. Były na nich teksty w języku polskim. Udało mu się złożyć całą jedną kartę zapisaną obustronnie i kawałek następnej. Aleksander Brückner odkrył, zbadał, zaopatrzył w komentarze i wprowadził do obiegu naukowego także wiele innych rękopisów.

Sam napisał ponad 600 książek, a cała jego spuścizna liczy ponad 1500 publikacji. Jest autorem między innymi „Słownika etymologicznego języka polskiego“, „Dziejów literatury polskiej w zarysie” i „Mitologii słowiańskiej". Był współtwórcą wydawanej od 1904 roku "Wielkiej Powszechnej Encyklopedii Ilustrowanej". Wiele lat po jego śmierci wyszło na jaw, że pisywał nawet recenzje teatralne z bieżących przedstawień, które ogłaszał pod pseudonimem, a nawet - także pod pseudonimem - streszczenia lektur dla uczniów.

Przez 43 lata - od 1881 roku aż do przejścia na emeryturę w 1924 - stał na czele katedry slawistyki na berlińskim Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma (dziś Uniwersytet Humboldtów). Był jednym z dwóch polskich profesorów do II wojny światowej z katedrą na tej uczelni.

Zmarł 24 maja 1939 roku, w wieku 83 lat, w Berlinie. Został pochowany w tym mieście na życzenie swojej żony Emmy. W maju 1939 roku, tuż przed wybuchem wojny, kiedy stosunki polsko-niemieckie były już mocno napięte, starsza i mocno schorowana kobieta obawiała się, że jeśli jej mąż spocznie w Polsce, straci prawo do renty po nim. Po jego śmierci Stanisław Lam, filozof, publicysta, krytyk i historyk literatury, napisał: „Odszedł na dobrze zasłużony odpoczynek osiemdziesięciotrzyletni starzec, który z swej samotni berlińskiej służył Polsce lepiej niż wiele placówek obsadzonych dziesiątkami oficjalnych przedstawicieli”.

(więcej)

Aleksander Brückner urodził się 29 stycznia 1856 roku w Tarnopolu. W 1872 ukończył gimnazjum we Lwowie, a następnie studiował slawistykę na tamtejszym uniwersytecie. Staże naukowe odbył w Lipsku, Berlinie i Wiedniu u wybitnych slawistów.
W 1881 roku objął stanowisko profesora języków i literatur słowiańskich na berlińskim Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma, gdzie kierował katedrą slawistyki przez 43 lata.

Uchodził za samotnika, jednak cieszył się wysokim poważaniem wśród swoich kolegów. Był członkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, Rosyjskiej Akademii Nauk w Sankt-Petersburgu i Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Wyróżniany wieloma nagrodami otrzymał w 1929 tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. W tym samym roku został uhonorowany Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

W dwudziestoleciu międzywojennym, po odzyskaniu przez Rzeczpospolitą niepodległości, profesor Brückner otrzymywał wielokrotnie propozycje powrotu do Polski i objęcia profesury we Lwowie, w Poznaniu, w Warszawie. Zdecydował się jednak pozostać w Berlinie, gdyż uważał, że bardzo ważne i symboliczne jest, aby Polak kierował katedrą slawistyki na tamtejszym uniwersytecie. Przez całe życie utrzymywał kontakty ze środowiskami naukowymi w kraju.