Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Przekleństwo kolaborantów
2022-06-19, 08:20 Autor: Bolesław Bezeg

Przekleństwo kolaborantów

Godło Królestwa Polskiego 1815-1832
Godło Królestwa Polskiego 1815-1832
Jutro przypada 205 rocznica proklamowania w Warszawie tzw. Królestwa Polskiego. Królestwo to utworzono po pokonaniu Napoleona Bonaparte i na mocy ustaleń Kongresu Wiedeńskiego, podczas którego ustalono kształt Europy na następne stulecie. Stąd potocznie nazywano je „kongresówką”.
Z Historycznego Punktu Widzenia 19 czerwca 2022
Po pokonaniu Napoleona Bonaparte możni europejskich mocarstw spotkali się na kongresie w Wiedniu. Zjechało tam 200 delegacji poszczególnych krajów w liczbie ponad 100 tysięcy osób. Impreza trwała od października roku 1814 do czerwca 1815. Jak zwykle przy takich okazjach bawiono się, romansowano, spiskowano, ale także obradowano, choć nigdy nie odbyła się żadna konferencja plenarna wszystkich uczestników kongresu.

Celem ośmiomiesięcznych negocjacji było ustalenie zasad nowego ponapoleońskiego porządku w Europie i tak też się stało. Wynegocjowano coś, co wkrótce nazwano porządkiem wiedeńskim.

Najważniejszym efektem kongresu było zawarcie przez Rosję, Prusy i Austrię tzw. Świętego Przymierza. Oficjalnie jego celem była promocja chrześcijańskich zasad w polityce międzynarodowej i społecznej. W praktyce jednak chodziło o zapewnienie gwarancji trwania ustalonego porządku. W kolejnych latach do przymierza zaproszono wszystkie państwa europejskie poza niechrześcijańską Turcją.

Jaki zatem był dla nas ten wiedeński porządek. Przede wszystkim zlikwidowano utworzone przez Napoleona Księstwo Warszawskie. Wielkopolska wróciła do Prus, Kraków i okolice do Austrii, a z ziem dawnego II i III zaboru pruskiego utworzono autonomiczne Królestwo Polskie które złączono unią personalną z Rosją. W myśl konstytucji będącej kompilacją Konstytucji 3 Maja i konstytucji Księstwa Warszawskiego każdy kolejny car Rosji miał być równocześnie królem Polski.

Konstytucja gwarantowała nam własny skarb, rząd, administrację, sądownictwo i armię, ponadto wolność słowa i wyznania. Teoretycznie więc zakres polskiej autonomii był bardzo szeroki, niektórzy badacze twierdzą wręcz, że formalnie był znacznie szerszy niż w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.

W praktyce systematycznie polskie wolności były przez Rosjan łamane i systematycznie ograniczane. Systematyczne naruszanie konstytucji doprowadziło w końcu do wybuchu powstania listopadowego i w efekcie do likwidacji polskiej armii i konstytucji zastąpionej tzw. statutem organicznym.

Warto zatrzymać się chwilę nad dwoma aspektami kongresówkowej autonomii. Pierwszym jest podejrzenie, że owa autonomia, podobnie jak ostentacyjny flirt cara Aleksandra z polskimi żołnierzami Napoleona, były tylko narzędziem, które miały ułatwić Rosji przejęcie terenów, które w drugim i trzecim rozbiorze przypadły przecież Prusom.

Drugim, znacznie ciekawszym aspektem rozważań o Królestwie Kongresowym jest modne ostatnio porównywanie go do nie tak odległego nam czasowo PRL-u. A podobieństw jest bardzo wiele. W obu przypadkach zakres naszej autonomii formalnie był znacznie większy niż w rzeczywistości, a wszelkie myślenie o niepodległości spotykało się z brutalnymi reakcjami.

W obu też wypadkach do utrzymywania Polaków w posłuszeństwie wykorzystywano polskich renegatów, choć ze smutkiem trzeba przyznać, że stopień gotowości do współpracy z Rosjanami w kongresówce był znacznie niższy niż w PRL.

Także armia polska w tamtym czasie była bardziej niezależna niż w okresie PRL-u, co pozwoliło na prowadzenie przez królestwo w latach 1830-31 regularnej wojny z Rosją, która gdyby nie kunktatorskie rządy i dowództwo, miała wszelkie szanse na powodzenie.

Historyczna perspektywa powinna prowadzić do wniosków i nauki na przyszłość. Wnioski z porównania kongresówki i PRL-u wskazują przede wszystkim, że w kontekście naszych blisko 300-letnich konfliktów z Rosją największym naszym problem byli nie Rosjanie, ale gotowi do współpracy z nimi Polacy.

Zobacz także

2022-01-16, godz. 08:20 Źródła ukraińskich kłopotów Pojutrze przypada 368 rocznica zawarcia przez Kozaków i przedstawicieli cara Aleksego I ugody perejasławskiej, od której datuje się udział Moskwy w polityce… » więcej 2022-01-15, godz. 07:20 Cichociemny Niedźwiadek W najbliższą środę 19 stycznia przypada 77 rocznica wydania przez generała Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” rozkazu rozkazu rozwiązującego Armię… » więcej 2022-01-09, godz. 08:21 Jagielloński mariaż Pojutrze przypada 636 rocznica zawarcia na zamku w Wołkowysku umowy pomiędzy polskim poselstwem, a litewskim księciem Jagiełłą. Dzięki temu porozumieniu… » więcej 2022-01-08, godz. 07:20 Człowiek Wolności Dziś chciałbym Opowiedzieć Państwu o postaci szerokiej publiczności niemal zupełnie nieznanej, a która to odcisnęła silne piętno na polskiej rzeczywistości… » więcej 2022-01-06, godz. 08:33 Odkrywca Troi Dokładnie 200 lat temu czyli 6 stycznia 1822 roku urodził się Heinrich Schliemann niemiecki archeolog amator, który wsławił się odkryciem ruin uważanej… » więcej 2022-01-02, godz. 08:27 Coraz gorzej Zjawisko sukcesywnego pogarszania jakości w niemal każdej sferze naszego życia można porównać do jednokierunkowej autostrady. Daje się to zauważyć poprzez… » więcej 2022-01-01, godz. 08:19 Kiedy zaczyna się wojna? Powiedzmy sobie uczciwie, że utrzymywanie , iż II wojna światowa rozpoczęła się 1 września 1939 r. z pewnej perspektywy może być uznane za swoisty europocentryzm… » więcej 2021-12-26, godz. 08:21 Przełomowe oblężenie 366 lat temu - 26 grudnia 1655 r. wojska szwedzkie zwinęły oblężenie Jasnej Góry, będące częścią szwedzkiej inwazji znanej jako Potop Szwedzki. » więcej 2021-12-25, godz. 08:23 Walka o tron i wiarę Dziś przypada 996 rocznica koronacji na króla Polski Mieszka II Lamberta, który zapoczątkował w naszych dziejach niechlubną tradycję bratobójczych walk… » więcej 2021-12-19, godz. 08:20 Górnictwo węglowe w średniowieczu Wczoraj minęła 65 rocznica wydania pierwszego znanego nam zezwolenia na budowę na Śląsku sztolni przeznaczonej do wydobycia węgla kamiennego. » więcej
910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »