Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Wielki Kazimierz
2022-04-24, 08:25 Autor: Bolesław Bezeg

Wielki Kazimierz

Jan Matejko: Kazimierz Wielki powtórnie zajmuje Ruś
Jan Matejko: Kazimierz Wielki powtórnie zajmuje Ruś
Jutro przypada 689 rocznica koronacji na króla Polski królewicza Kazimierza, który przeszedł do historii z przydomkiem Wielki. Odbyło się to 25 kwietnia 1333 roku w katedrze krakowskiej na Wawelu.
Z Historycznego Punktu Widzenia 24 kwietnia 2022
Chyba żaden z piastowskich władców Polski od czasu Mieszka I nie miał tak udanego startu w życie jak Kazimierz syn Władysława Łokietka. W zasadzie spośród piastowskich władców naszego kraju tylko Kazimierz Wielki nie miał problemów z ambitnym rodzeństwem.

Zapewne dlatego, że miał tylko siostry. Wszyscy pozostali Piastowie od Bolesława Chrobrego począwszy aby rządzić krajem musieli walczyć o władzę z rodzeństwem.

Co bardziej zorientowani Słuchacze zaraz powiedzą, że przesadzam, bo taki np. Bolesław Śmiały zwany też Szczodrym również nie musiał walczyć o tron, bo od początku był przewidziany na stanowisko następcy tronu. Fakt, ale to chyba tylko dlatego, że jego brat Władysław Herman ani specjalnie zdolny nie był, ani specjalnie ambitny, a w końcu i tak został władcą Polski po wygnaniu Bolesława Śmiałego, choć ani specjalnie w spisku nie brał udziału, ani też nie zdecydował się na pełne zastąpienie wygnanego brata, bo nigdy się nie koronował. To taki wyjątek potwierdzający regułę, a reguła ta głosi, iż w rodzinie Piastów nikt nie mógł być pewny swojego dziedzictwa.

W tych warunkach sytuacja Kazimierza była wręcz luksusowa, bowiem jasnym było, że po śmierci ojca, któremu udało się zjednoczyć większość terytoriów dawnej Polski po rozbiciu dzielnicowym, to właśnie Kazimierz odziedziczy koronę.

Jego ojciec książę kujawski i wnuk opolskiego księcia Kazimierza, którego konny pomnik od paru lat zdobi opolski rynek, Władysław Łokietek zanim na dobre utrwalił swoją dominującą pozycję w kraju, przeżywał wzloty i upadki, tracił władzę i ponownie ją odzyskiwał. W końcu jednak ją umocnił i zdołał się koronować.

W trakcie walki o władzę musiał stoczyć mordercze wojny z Czechami, Krzyżakami i buntem krakowskich Niemców. Zawsze jednak chronił swojego jedynego syna, a równocześnie dopuszczał go do udziału w historycznych wydarzeniach i uczył go zarządzania królestwem.

O wadze jaką Łokietek przykładał do zachowania ciągłości dynastii najlepiej świadczy fakt, iż w czasie wojny z krzyżakami spodziewając się decydującej bitwy Płowcami kazał zaaresztować swojego jedynego syna i mimo protestów pod strażą odesłał go w bezpieczne miejsce.

Nic zatem dziwnego, że Kazimierz, który swoje imię otrzymał po opolskim pradziadku, był do rządzenia przygotowany jak mało który polski władca i swoje kompetencje doskonale wykorzystał. Oprócz tego, że faktycznie zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną co należy rozumieć, że zbudował kilkadziesiąt nowoczesnych zamków i miast, umacniając w ten sposób znacznie potencjał gospodarczy i militarny kraju, to jeszcze założył akademię krakowską, która dostarczała urzędników zreformowanemu przez Kazimierza państwu.

Nawiasem mówiąc państwo to za jego panowania trzykrotnie zwiększyło swoją powierzchnię w stosunku do odziedziczonych granic królestwa. Między innymi zasługą Kazimierza było trwałe złączenie z Koroną Polską miasta Lwów oraz Rusi Halickiej.

Za panowania Kazimierza Wielkiego Polska stała się silnym organizmem państwowym i ważnym graczem na arenie międzynarodowej. Nie zdołał odzyskać dla Polski Śląska i Pomorza Zachodniego, ale do końca życia nie zrezygnował z myśli o ich rewindykacji, dlatego m.in. skutecznie blokował oderwanie tych ziem od arcybiskupstwa w Gnieźnie.

Nie da się też dziś obronić lansowanego w poprzednich wiekach przekonania, że podpisując z Czechami traktat pokojowy w Namysłowie Kazimierz zrzekł się pretensji do Śląska. Dziś nie brak historyków dowodzących, że takiego zapisu w traktacie pierwotnie nie było, a pojawił się dopiero w czeskich odpisach po śmierci Kazimierza, był więc ewidentnym, a wcale nie rzadkim politycznym oszustwem.

Nie zdołał natomiast Kazimierz mimo licznych zabiegów pozostawić po sobie legalnego męskiego potomka, który mógłby odziedziczyć dopiero co odbudowany prze jego ojca polski tron.

Nie udała się skuteczna adopcja wnuka Kazimierza Słupskiego i w ten sposób w roku 1370 skończyła się dynastia Piastów na krakowskim tronie, choć rządzący później zarówno królowa Jadwiga jak i Jagiełło mieli w swych żyłach piastowską krew, ale po linii kobiecej, a to w tamtych czasach nie stanowiło o przynależności do rodu, a co za tym idzie dynastii.

Zobacz także

2022-07-02, godz. 07:20 Łużyckie zagłębie Około 3700 lat temu na terenie Polski pojawiła się cywilizacja znana pod nazwą Kultury Łużyckiej. Jedne z najstarszych znanych łużyckich osiedli znajdowały… » więcej 2022-06-26, godz. 08:20 Zemsta po latach 82 lata temu - 26 czerwca 1940 roku w okolicach Olsztyna pod Częstochową Niemcy rozstrzelali grupę byłych powstańców śląskich. Wśród nich był Paweł… » więcej 2022-06-25, godz. 07:20 Finał walk 1921 101 lat temu 25 czerwca 1921 r. w toku III powstania śląskiego Niemcy podpisali i przyjęli do stosowania porozumienie o zaprzestaniu walk. » więcej 2022-06-19, godz. 08:20 Przekleństwo kolaborantów Jutro przypada 205 rocznica proklamowania w Warszawie tzw. Królestwa Polskiego. Królestwo to utworzono po pokonaniu Napoleona Bonaparte i na mocy ustaleń Kongresu… » więcej 2022-06-18, godz. 07:20 Jego Waterloo 207 lat temu – 18 czerwca 1815 roku - Cesarz Francuzów Napoleon Bonaparte poniósł ostateczną klęskę w bitwie pod Waterloo kończącej jego ostatnią kampanię… » więcej 2022-06-16, godz. 08:20 Męczennicy Przedwczoraj minęła 23 rocznica beatyfikacji grupy 108 polskich męczenników II wojny światowej. Wśród nich znaleźli się także Opolanie oraz osoby z Opolszczyzną… » więcej 2022-06-12, godz. 08:27 Decydujaca szarża Jutro przypada 107 rocznica jednego z najsłynniejszych wyczynów okresu walk o odzyskanie niepodległości – 64 ułanów w ciągu trwającej kwadrans szarży… » więcej 2022-06-11, godz. 07:23 Złamać Gdańsk 445 lat temu wojska polskie na rozkaz króla Stefana Batorego rozpoczęły oblężenie Gdańska. Do wojny Gdańska z Królestwem Polskim doszło w efekcie nieuznania… » więcej 2022-06-05, godz. 08:25 Dłużej był polski Pojutrze przypada 565 rocznica uroczystego wjazdu do Malborka polskiego króla Kazimierza Jagiellończyka. Stało się to w efekcie przekupienia czeskich najemników… » więcej 2022-06-04, godz. 07:20 Koniec komunizmu? To było już 33 lata temu, a ciągle wydaje mi się, że niedawno, że dopiero co. Proszę państwa 4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm –… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »