Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-02-18, 07:00 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

1386 - W katedrze na Wawelu odbył się ślub Jadwigi Andegaweńskiej, królowej Polski, z Władysławem Jagiełłą, Wielkim Księciem Litewskim.

1405 - Zmarł Timur Chromy, znany również, jako Tamerlan i Timur Lenk, czyli Timur Kulawy, władca mongolski, jeden z największych wodzów w historii świata, znany z bezwzględności i okrucieństwa.

1455 - W Rzymie zmarł Fra Angelico, włoski malarz religijny, wczesnego renesansu, dominikanin. Jest autorem fresków: "Zwiastowanie”, "Madonna na tronie w otoczeniu świętych”, "Hołd trzech króli” czy ''Rzeź niewiniątek". Beatyfikowany przez Jana Pawła II w 1982 roku jest patronem artystów.

1495 - W katedrze wileńskiej odbył się ślub wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka z księżniczką Heleną Moskiewską.

1519 - Hiszpański konkwistador Hernán Cortés wyruszył z Kuby na podbój Meksyku. 13 sierpnia 1521 Hiszpanie ostatecznie opanowali stolicę Azteków, Tenochtitlan, co oznaczało upadek wielkiego imperium.

1546 - Zmarł Marcin Luter, niemiecki reformator religijny, teolog i inicjator reformacji, mnich augustiański, doktor teologii, współtwórca luteranizmu.

1564 - Zmarł Michał Anioł, włoski rzeźbiarz, malarz, architekt i poeta, jeden z najznakomitszych artystów renesansu. Autor między innymi fresków w Kaplicy Sykstyńskiej i słynnych rzeźb watykańskiej Piety i florenckiego Davida oraz kopuły Bazyliki świętego Piotra w Rzymie.

1574 - Do Krakowa przybył pierwszy polski król elekcyjny Henryk Walezy. Jego panowanie było bardzo krótkie. Gdy w maju dowiedział się o śmierci brata + króla Francji Karola IX Walezjusza potajemnie uciekł z Polski.

1656 - W bitwie pod Gołębiem Polacy, dowodzeni przez Stefana Czarnieckiego, ponieśli porażkę z oddziałami szwedzkimi, pod dowództwem króla Karola Gustawa.

1727 - Urodził się Efraim Szreger, jeden z najwybitniejszych polskich architektów epoki oświecenia, twórca między innymi Pałacu Szustra w Warszawie.

1745 - Urodził się Alessandro Volta, włoski fizyk, wynalazca, konstruktor i fizjolog, profesor uniwersytetu w Pawii. Skonstruował kondensator, ogniwo Volty oraz stos Volty.

1760 - Urodził się Franciszek Barss, prawnik, publicysta, działacz polityczny okresu Sejmu Czteroletniego, dyplomata w czasie insurekcji kościuszkowskiej.

1799 - Urodził się Konstanty Hegel, rzeźbiarz, autor między innymi pomnika Syrenki na warszawskim Starym Mieście.

1802 - Urodził się Julian Roman Lubieniecki, jeden z najwybitniejszych publicystów pszczelarskich w Europie, założyciel Szkoły Pasieczników w Przemyślanach koło Lwowa.

1807 - Urodził się Józef Szafranek, ksiądz katolicki, działacz społeczny i polityczny, tłumacz, autor i wydawca. Przeciwstawiał się germanizacji, z uwagi na charakter swojej działalności nazywany Śląskim Rejtanem.

1846 - Początek buntu chłopskiego w Galicji, tak zwanej rabacji, której przywódcą był Jakub Szela.

1848 - Urodził się Louis Comfort Tiffany, amerykański dekorator, malarz, twórca witraży, mozaik i szkła artystycznego, projektant biżuterii i ceramiki.

1850 - Otwarto Muzeum Archeologiczne w Krakowie. To najstarsza tego typu placówka w Polsce.

1853 - Węgierski anarchista János Libényi usiłował w Wiedniu zasztyletować cesarza Austrii Franciszka Józefa.

1858 - Urodziła się Marcelina Sembrich-Kochańska, światowej sławy śpiewaczka, pierwsza Polka występująca w Metropolitan Opera w Nowym Jorku.

1883 - Urodził się Nikos Kazantzakis, grecki powieściopisarz, poeta, dramaturg, tłumacz i myśliciel, jeden z najważniejszych greckich pisarzy i filozofów XX wieku. Jest autorem między innymi powieści "Grek Zorba" i "Ostatnie kuszenie Chrystusa".

1895 - Urodził się Aleksander Krzyżanowski, "Wilk", Komendant Okręgu Wileńskiego AK, dowódca oddziałów Armii Krajowej w operacji "Ostra Brama".

1898 - Urodził się Enzo Ferrari, włoski konstruktor i producent samochodów, kierowca wyścigowy, założyciel fabryki samochodów wyścigowych i sportowych Ferrari.

1904 - Zmarł Bronisław Szwarce, działacz niepodległościowy stronnictwa "czerwonych", członek Centralnego Komitetu Narodowego, więzień Szlisselburga, zesłaniec.

1906 - Urodził się Adam Brodzisz, aktor, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego. Był jednym z najpopularniejszych aktorów przedwojennego polskiego kina.

1915 - Urodził się Bolesław Piasecki, polityk i prawnik. W latach 1935-1939 przywódca Ruchu Narodowo-Radykalnego "Falanga”, oficer Wojska Polskiego, twórca Stowarzyszenia "Pax”, poseł na Sejm PRL, w latach 1971-1979 członek Rady Państwa. W marcu 1968 roku Bolesław Piasecki poparł antyinteligencką i antysemicką nagonkę zorganizowaną przez partyjną frakcję Mieczysława Moczara.

1930 - Amerykański astronom Clyde Tombaugh odkrył planetę karłowatą Pluton, przez długi czas uważaną za dziewiątą planetę Układu Słonecznego. W 2006 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna odebrała Plutonowi status planety.

1930 - Podczas Międzynarodowej Wystawy Lotniczej w amerykańskim Saint Louis po raz pierwszy przetransportowano drogą lotniczą krowę "Elm Farm Ollie".

1931 - Urodziła się Toni Morrison, amerykańska powieściopisarka i eseistka. Jest uważana za jedną z najwybitniejszych czarnoskórych pisarek feministycznych.

1932 - Urodził się Tadeusz Kaczyński, muzykolog, krytyk muzyczny. W czasie stanu wojennego był założycielem, autorem scenariuszy i kierownikiem artystycznym Filharmonii imienia Romualda Traugutta, która przypominała zakazane w PRL pieśni patriotyczne.

1932 - Urodził się Miloš Forman, czeski reżyser filmowy. Światowy rozgłos zdobył w latach 60. XX wieku dzięki filmowi ''Miłość blondynki'', który otrzymał nagrody na festiwalach w Locarno i Wenecji.

1933 - Urodziła się Yoko Ono, amerykańska artystka awangardowa, wokalistka i feministka pochodzenia japońskiego, żona Johna Lennona, oskarżana przez fanów The Beatles o doprowadzenie do rozpadu grupy.

1935 - Na dziedzińcu więzienia Plötzensee w Berlinie wykonano wyroki śmierci poprzez ścięcie toporem na dwóch agentkach polskiego wywiadu. Benita von Falkenhayn była żoną Josefa von Berga, konstruktora silników lotniczych, a Renate von Natzmer była urzędnikiem Ministerstwa Wojny Rzeszy. Obie zostały zwerbowane przez polskiego majora Jerzego Sosnowskiego, który zorganizował w Berlinie siatkę wywiadowczą, obejmującą najwyższe dowództwo niemieckie.

1938 - Urodziła się Halina Kunicka, piosenkarka. Największą popularność zyskała w latach 60. i 70, a jej najbardziej znane przeboje to: "Orkiestry dęte”, "Świat nie jest taki zły”, "Lato, lato czeka”, "To były piękne dni”, "Ach panie, panowie”.

1938 - Urodził się Leszek Aleksander Moczulski, poeta. Był autorem kilku tomików literackich, między innymi ''70 widoków w drodze do Wenecji'' i ''Elegii o weselu i radosne smutki". Napisał też kilkanaście książek dla dzieci, a także słowa do piosenek Skaldów, między innymi ''Cała jesteś w skowronkach''. Jego poezję śpiewali również Marek Grechuta, Grzegorz Turnau oraz Czesław Niemen.

1938 - Urodził się István Szabó, węgierski reżyser filmowy. Największą popularność przyniosła mu trylogia nazywana środkowoeuropejską, którą tworzą obrazy: ''Mefisto'', ''Pułkownik Redl'' i ''Hanussen''.

1939 - Urodził się Jacek Żemantowski, dziennikarz i działacz sportowy. W latach 1966-1984 pracował w redakcji sportowej TVP.

1940 - Urodził się Ryszard Milczewski-Bruno, poeta, autor tomików "Brzegiem słońca", "Poboki", "Dopokąd" i wykonywanego przez Marka Grechutę wiersza "Gdzieś w nas".

1943 - Niemcy rozpoczęli rozkopywanie masowych mogił w Katyniu. Miejsce pochówku zamordowanych Polaków wskazali im miejscowi chłopi.

1943 - Gestapo aresztowało członków antynazistowskiej organizacji Biała Róża, tworzonej przez pięcioro studentów i profesora Kurta Hubera z Uniwersytetu w Monachium.

1943 - W Berlinie podczas przemówienia w Sportpalast minister propagandy III Rzeszy Joseph Goebbels ogłosił "wojnę totalną". Miały to być działania wojenne, których celem jest całkowite zniszczenie przeciwnika.

1944 - W Ludwikówce w województwie stanisławowskim oddział UPA pod dowództwem Dmytra Karpenki "Jastruba" zamordował około 200 Polaków.

1945 - Zakończyła się bitwa pancerna o Stargard. Jedna z ostatnich głównych niemieckich pancernych operacji, która miała zmienić sytuację strategiczną Niemiec na froncie wschodnim.

1946 - W Polsce powołano Najwyższy Trybunał Narodowy, zajmujący się wymierzaniem kar dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców Narodu Polskiego.

1946 - Urodziła się Nadzieja Artymowicz, polska poetka pisząca w języku białoruskim. Wydała tomiki: "We śnie w bólu słowa”, "Z niespokojnych daroh”, "Dźwiery”, czy "Łagodny czas”. Jest członkiem Białoruskiego Stowarzyszenia Literackiego "Białowieża".

1948 - Zmarł generał Bronisław Prugar-Ketling, we wrześniu 1939 roku dowódca 11. Dywizji Piechoty w składzie Armii "Kraków", w kampanii francuskiej 1940 roku dowodził 2. Dywizją Strzelców Pieszych.

1950 - Urodził się John Hughes, amerykański scenarzysta, reżyser i producent filmowy. Napisał scenariusze między innymi do filmów "Kevin sam w domu" i "Kevin sam w Nowym Jorku", a także wyreżyserował osiem filmów.

1953 - W Nowym Jorku odbyła się światowa premiera pierwszego pełnometrażowego filmu trójwymiarowego "Diabeł Bwana". Film został nakręcony w systemie Natura Vision, zaś widzowie oglądali go za pomocą specjalnych okularów polaryzacyjnych.

1955 - Zmarła Ludwika Wawrzyńska, nauczycielka, która z pożaru w baraku mieszkalnym przy ulicy Włościańskiej w Warszawie uratowała czworo dzieci. Kobieta doznała tak dotkliwych poparzeń, że mimo wysiłków lekarzy i zastosowania najnowocześniejszych na owe czasy metod leczenia nie zdołano uratować jej życia.

1959 - Powołano Komitet Obrony Kraju, który miał uprawnienia do bieżącej koordynacji i nadzorowania realizacji zadań obronnych przez inne organy państwowe. Od 1991 roku KOK podporządkowano Prezydentowi RP, który był jego przewodniczącym.

1962 - Urodził się Andrzej Józef Pełka, pracownik Kopalni Węgla Kamiennego "Wujek” od 1979 r., ofiara pacyfikacji kopalni z 16 grudnia 1981 roku.

1966 - Zmarł Stanisław Mackiewicz, "Cat", publicysta polityczny, konserwatysta związany z nieformalnym ugrupowaniem ziemiańskim tak zwanych żubrów kresowych. Był ostrym i wytrwałym przeciwnikiem polityki generała Władysława Sikorskiego, a później Stanisława Mikołajczyka, uważając ją za kapitulancką wobec Józefa Stalina i ZSRR. Był premierem rządu na uchodźstwie od 7 czerwca 1954 do 21 czerwca 1955.

1967 - Zmarł Robert Oppenheimer, amerykański fizyk, nazywany ojcem bomby atomowej.

1980 - Piotr Jaroszewicz złożył dymisję z funkcji premiera. Jego następcą został Edward Babiuch.

1981 - W Łodzi podpisano porozumienie kończące najdłuższy okupacyjny strajk studencki w Europie. Dzień wcześniej sąd zarejestrował pierwszą niezależną organizację w krajach bloku komunistycznego - Niezależne Zrzeszenie Studentów, co było głównym postulatem strajkujących od 29 stycznia 10 tysięcy studentów i pracowników łódzkich uczelni.

1981 - Podpisano porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie. Dawało ono gwarancje nienaruszalności własności chłopskiej. Porozumienia te przyczyniły się do powstania i zarejestrowania NSZZ Rolników Indywidualnych "Solidarność”

1993 - Na Górnym Śląsku przeprowadzono 24-godzinny strajk ostrzegawczy przeciwko planowi zlikwidowania możliwości wspólnego opodatkowania się małżonków.

1996 - Z powodu niskiej frekwencji, wynoszącej niewiele ponad 32 procent, nieważne okazały się wyniki dwóch referendów ogólnokrajowych przeprowadzonych w Polsce. Polacy wypowiadali się w nich o powszechnym uwłaszczeniu obywateli oraz wykorzystaniu majątku państwowego, między innymi do wspomożenia emerytów i rencistów oraz pracowników sfery budżetowej.

2001 - Funkcjonariusz FBI Robert Hanssen został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Związku Sowieckiego i Rosji. Rok później po procesie sądowym Amerykanin został skazany na dożywotnie więzienie.

2009 - Zmarła Kamila Skolimowska, mistrzyni olimpijska z Sydney, wielokrotna rekordzistka w rzucie młotem. Przyczyną śmierci był zator tętnicy płucnej spowodowany nierozpoznaną zakrzepicą.

2010 - Zmarł Jerzy Skalski, generał broni Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik walk o Berlin w 1945 roku.

2011 - Został zamordowany podczas misji w Tunezji Marek Rybiński, duchowny katolicki, salezjanin. Od 2007 roku pracował w szkole podstawowej, prowadzonej przez salezjanów w Manubie. Marek Rybiński był drugim zamordowanym zakonnikiem z tej misji.

2012 - Trzy czwarte głosujących obywateli Łotwy opowiedziało się w referendum konstytucyjnym przeciwko nadaniu językowi rosyjskiemu statusu drugiego, obok łotewskiego, języka urzędowego.

2014 - W Kijowie deputowani opozycji ukraińskiej zablokowali trybunę parlamentu, domagając się włączenia do porządku obrad głosowania nad przywróceniem konstytucji z 2004 roku, która ograniczyłaby uprawnienia prezydenta Wiktora Janukowycza. Równocześnie demonstranci z Majdanu rozpoczęli marsz na parlament. Milicjanci użyli gazu łzawiącego, granatów hukowych i broni na gumowe pociski, raniąc dwie kobiety. Doszło do walk protestujących z siłami bezpieczeństwa, które użyły ostrej broni. W ciągu doby zginęło około 30 osób a kilkaset zostało rannych.

2017 - Zmarł Witold Adamek, operator filmowy, reżyser i scenarzysta. Jest autorem zdjęć do ponad 70 filmów kinowych i telewizyjnych, między innymi "Matki królów", "Polskich dróg", "C.K. Dezerterzy", "To ja, złodziej", "Złoto dezerterów" i "Jan Serce".

2018 - Zmarł Günter Blobel, niemiecki biolog, laureat Nagrody Nobla w 1999 roku. W 1960 wyjechał do USA. Prowadził tam badania nad transportem cząsteczek białek przez błony wewnątrzkomórkowe.

2019 - Zmarł Alessandro Mendini, włoski architekt i designer. Odgrywał dużą rolę we włoskim designie. Przyczynił się do rozpowszechnienia postmodernizmu. Jako architekt zaprojektował między innymi wieże pamięci w Hiroshimie.

2020 - Zmarł Leszek Orlewicz, kompozytor, operator, reżyser, scenarzysta, realizator filmów dokumentalnych i naukowych. Skomponował muzykę do ponad 100 filmów oraz przeszło 30 sztuk teatralnych i telewizyjnych.

2021 - W kraterze Jezero na Marsie wylądował lądownik amerykańskiej sondy Mars 2020 wraz z żurawiem, łazikiem Perseverance i helikopterem Ingenuity.

2021 - Zmarł Wiesław Juszczak, historyk, teoretyk i filozof sztuki, eseista. Specjalizował się w europejskiej sztuce i teorii sztuki XVIII i XIX wieku, malarstwie polskiego modernizmu, archaicznej greckiej filozofii sztuki, dziejach i teorii ornamentu oraz historii filmu.

2022 - Zmarł Zdzisław Podkański, minister kultury i sztuki w latach 1996-1997, poseł na Sejm RP II, III i IV kadencji, eurodeputowany od 2004 do 2009 roku.

2022 - Zmarł Witold Paszt, założyciel i wokalista zespołu Vox, zagrał trenera Kalocsaya w filmie "Gwiazdy" Jana Kidawy-Błońskiego z 2017 roku. Urodził się 1 września 1953 roku. 1. rocznica

18 lutego - Dzień Plutona.

18 lutego - Światowy Dzień Wieloryba.

18 lutego - Dzień Baterii.

18 lutego - Światowy Dzień Łuskowca.

18 lutego - Ostatnia sobota karnawału.

Zobacz także

2024-03-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 marca - Wielka Sobota - dzień czuwania przy grobie Jezusa i oczekiwania na Jego Zmartwychwstanie. Liturgia Wigilii Paschalnej z odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych… » więcej 2024-03-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 marca - Dzień Metalowca. » więcej 2024-03-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 marca - 845 r. Paryż został złupiony przez wikingów. Wikingowie wielokrotnie w IX wieku najeżdżali to miasto, pustosząc je i paląc. Przełom nastąpił… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 marca - Międzynarodowy Dzień Teatru, ustanowiony w 1961 roku, podczas kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego w Helsinkach » więcej 2024-03-26, godz. 01:25 Kartka z kalendarza 26 marca - Dzień Modlitw za Więźniów, ustanowiony na Konferencji Episkopatu Polski w 2009 roku, w dniu wspomnienia świętego Dobrego Łotra, patrona więźniów… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 marca - Dzień Świętości Życia, święto obchodzone przez Kościół katolicki w Polsce, w celu przypomnienia o nadrzędnej wartości życia ludzkiego. 25… » więcej 2024-03-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 marca - Międzynarodowy Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. … » więcej 2024-03-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 marca - W Polsce i na Węgrzech - Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. 23 marca - Światowy Dzień Meteorologii, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne… » więcej 2024-03-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 marca - Światowy Dzień Wody, obchodzony od 1993 roku, a ustanowiony podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku. 22 marca - Dzień Ochrony Bałtyku… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca - Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową - rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »