Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-02-17, 07:00 Autor: AR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

1387 - Władysław Jagiełło powołał aktem królewskim biskupstwo w Wilnie. Pierwszym biskupem został polski franciszkanin - Andrzej herbu Jastrzębiec, który rok później dokonał chrztu Litwy.

1600 - W Rzymie za herezję został spalony na stosie Giordano Bruno, włoski filozof, uważany za głównego przedstawiciela włoskiego humanizmu i renesansowej filozofii przyrody, obrońca teorii Mikołaja Kopernika.

1673 - Zmarł Moliere, uważany za najwybitniejszego komediopisarza w historii literatury francuskiej. Spod jego pióra wyszły: "Świętoszek", "Mizantrop", "Don Juan", "Skąpiec", "Mieszczanin szlachcicem" i "Szkoła żon".

1720 - Rosja i Prusy podpisały w Poczdamie porozumienie, na mocy, którego oba państwa zobowiązały się do utrzymania panującego w Polsce ustroju, przede wszystkim "liberum veto" i wolnej elekcji oraz przeciwstawiania się wszelkim próbom reform w państwie polskim.

1740 - Urodził się Horace-Bénédict de Saussure, szwajcarski arystokrata, paleontolog, fizyk, geolog i botanik. Powszechnie uznawany za jednego z najwybitniejszych przyrodników XVIII wieku i inicjatora alpinizmu.

1772 - W Petersburgu podpisano tajny układ rosyjsko-pruski, ustalający zasady I rozbioru Polski.

1781 - Urodził się René Laennec, francuski lekarz, profesor na Sorbonie, wynalazca stetoskopu.

1801 - Thomas Jefferson został wybrany na trzeciego prezydenta Stanów Zjednoczonych.

1831 - W czasie powstania listopadowego odbyła się bitwa pod Dobrem. Wojska polskie, dowodzone przez generała Jana Skrzyneckiego, walczyły z rosyjskimi, pod dowództwem generała Grigorija Rosena. Obie strony przeprowadzały liczne natarcia i kontrnatarcia, jednak żadna nie uzyskała przewagi.

1834 - We Lwowie odbyła się prapremiera "Zemsty" Aleksandra Fredry.

1863 - W Genewie, z inicjatywy szwajcarskiego filantropa i finansisty Henrego Dunata, powstał Międzynarodowy Komitet Pomocy Rannym Żołnierzom. Z czasem przekształcił się w Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża.

1865 - Na stokach Cytadeli Warszawskiej został stracony Aleksander Waszkowski, ostatni naczelnik Warszawy w powstaniu styczniowym.

1877 - Urodził się Andre Maginot, francuski polityk, minister, urzędnik służby cywilnej, żołnierz. Najlepiej znany z zaangażowania w budowę francuskich fortyfikacji, znanych powszechnie, jako Linia Maginota, które powstały w latach 1929-1940 na wschodniej granicy państwa.

1881 - Prezydentem Krakowa został Ferdynand Weigel, adwokat i polityk, luteranin, członek honorowy Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół” w Krakowie.

1888 - Urodził się Otto Stern, niemiecki fizyk, profesor między innymi Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, w 1943 roku, za odkrycie i wyznaczenie momentu magnetycznego protonu.

1890 - Zmarł Latham Sholes, amerykański wynalazca nowoczesnej, klawiaturowej maszyny do pisania.

1901 - Urodził się Konstanty Grzybowski, prawnik, historyk idei, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, współtwórca ustroju i założeń konstytucji II Rzeczypospolitej, członek-korespondent PAN. Zginął w wypadu samochodowym 19 czerwca 1970 roku.

1904 - Urodził się Czesław Bobrowski, ekonomista, politolog, prawnik. W latach 1945-1948 był prezesem, Centralnego Urzędu Planowania. Twórca tak zwanego planu trzyletniego.

1907 - Urodził się Gerhard Franziskus Johannes Hirschfelder, niemiecki ksiądz rzymskokatolicki dekanatu kłodzkiego archidiecezji praskiej, duszpasterz i obrońca młodzieży przed nazizmem.

1909 - Zmarł Geronimo, wódz indiański plemienia Apaczów. Był przywódcą w walkach Indian z białymi osadnikami w Arizonie i Nowym Meksyku.

1921 - Urodziła się Irena Szymańska, wydawca, tłumaczka literatury pięknej, pisarka. Po wojnie pracowała w wydawnictwie "Czytelnik", następnie w Państwowym Instytucie Wydawniczym.

1928 - Urodziła się Maria Jaczynowska, historyk, badacz dziejów starożytnego Rzymu, harcerka Szarych Szeregów, sanitariuszka podczas Powstania Warszawskiego.

1933 - Ukazał się pierwszy numer amerykańskiego tygodnika społeczno-politycznego "Newsweek”. Został założony przez byłego redaktora "Time'a” Thomasa J. C. Martyna.

1936 - Urodził się Roman Laskowski, językoznawca, polonista i slawista, działacz opozycji antykomunistycznej, pionier fonologii generatywnej w Polsce.

1940 - Niemcy zniszczyli pomnik Tadeusza Kościuszki na Wawelu.

1940 - Urodził się Andrzej Kotkowski, reżyser filmowy, scenarzysta, twórca filmów "Olimpiada '40", "W starym dworku, czyli niepodległość trójkątów", "Obywatel Piszczyk" i "Miasto z morza".

1941 - Ojciec Maksymilian Kolbe, duchowny katolicki, został aresztowany przez gestapo. Po przesłuchaniach na Pawiaku 28 maja 1941 roku trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Nadano mu numer 16670. Podczas apelu w obozie 29 lipca 1941 roku dobrowolnie wybrał śmierć głodową w zamian za współwięźnia Franciszka Gajowniczka.

1942 - Urodził się Paul Polansky, amerykański autor i działacz na rzecz praw Romów w Europie Wschodniej i na Bałkanach.

1944 - Podwójny agent niemiecki i sowiecki, polski działacz komunistyczny Bogusław Hrynkiewicz, dwóch żołnierzy Gwardii Ludowej i przydzielony Hrynkiewiczowi funkcjonariusz gestapo przejęli archiwum Armii Krajowej i Delegatury Rządu na Kraj przy ulicy Poznańskiej w Warszawie. Podczas akcji uprowadzono siedem osób, które zaginęły bez wieści.

1945 - W Londynie utworzony został Polski Ruch Wolnościowy Niepodległość i Demokracja.

1945 - Urodził się Kazimierz Czaplicki, prawnik, urzędnik państwowy, długoletni kierownik, a następnie szef Krajowego Biura Wyborczego.

1946 - Zmarł Jan Stapiński, jeden z twórców i przywódców polskiego ruchu ludowego, publicysta. Poseł do parlamentu austriackiego i na Sejm II RP. Poparł przewrót majowy w 1926 roku i został zwolennikiem sanacji.

1947 - W Kiełpińcu koło Sokołowa Podlaskiego w starciu z oddziałem Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego poległ dowódca 3. szwadronu 6. Brygady Wileńskiej starszy sierżant Józef Babicz „Żwirko”, wraz z całym dowodzonym przez siebie czteroosobowym patrolem.

1947 - W Krakowie wznowiła działalność Polska Akademia Umiejętności. Stowarzyszenie uczonych skupiające elitę kadry naukowej powstało w 1872 roku.

1952 - Urodził się Bronisław Opałko, artysta kabaretowy, aktor, kompozytor i autor tekstów. Współpracował z Zespołem Adwokackim Dyskrecja. Tworzył kabaret "Pigwa-Show", w którym skecze przeplatane były piosenkami kabaretowymi.

1960 - Uchwalona przez Sejm ustawa o orderach wprowadziła medale "Za długoletnie pożycie małżeńskie", przyznawany osobom pozostającym przez 50 lat w jednym związku małżeńskim, i "Za ofiarność i odwagę", przyznawany tym, którzy ratowali innych ludzi, narażając swoje życie.

1960 - Urodził się Andrzej Ziemiański, pisarz science fiction i fantasy. Debiutował zbiorem opowiadań "Daimonion", wydanym w 1985. Najnowsze teksty, Ziemiański osadza zwykle w polskich realiach, najczęściej we Wrocławiu, wzorując często bohaterów na znanych sobie ludziach. Dużą popularność przyniosła mu trzytomowa powieść "Achaja". Obecnie jest jednym z najpopularniejszych polskich autorów fantastyki.

1963 - Urodził się Michael Jordan, amerykański koszykarz, gwiazda ligi NBA, uznawany za najlepszego zawodnika wszech czasów.

1965 - Urodził się Michael Bay, amerykański reżyser i producent filmowy. Zasłynął, jako twórca wysokobudżetowych filmów akcji, takich jak: "Transformers", "Armageddon", "Twierdza", "Pearl Harbor" czy "Bad Boys".

1965 - Zmarł Tadeusz Lehr-Spławiński, językoznawca, slawista, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor ponad 400 prac na temat dialektów języków słowiańskich i etnogenezy Słowian.

1967 - Zmarł Jan Wiktor, pisarz, publicysta, autor między innymi "Orki na ugorze" i "Zbuntowanego".

1970 - Zmarł Samuel Agnon, izraelski pisarz, autor powieści i opowiadań, obrazujących środowisko chasydzkie na przełomie XIX i XX wieku. Do najbardziej znanych należą: "Porzucone żony”, "Gość na noc” i "Wydawanie za mąż”.

1972 - Izba Gmin przyjęła protokół przystąpienia Wielkiej Brytanii do Wspólnoty Europejskiej. 31 stycznia 2020 wygasło członkostwo Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej.

1972 - Volkswagen Garbus wyprzedzając Forda Model T, stał się najliczniej produkowanym samochodem w historii motoryzacji.

1974 - W szwedzkim Falun Jan Staszel, jako pierwszy w historii polski biegacz narciarski zdobył medal Mistrzostw Świata, zajmując trzecie miejsce na dystansie 30 kilometrów stylem klasycznym.

1977 - Urodziła się Joanna Mirek, siatkarka, mistrzyni Europy z 2003 i 2005 roku, sześciokrotna mistrzyni Polski.

1981 - Władze PRL zarejestrowały Niezależne Zrzeszenie Studentów po strajkach studenckich w Łodzi, które trwały od 29 stycznia.

1983 - Przed Sądem Warszawskiego Okręgu Wojskowego zakończył się proces Zbigniewa i Zofii Romaszewskich oraz kilku innych osób oskarżonych o zorganizowanie w Warszawie podziemnego Radia "Solidarność".

1984 - Urodził się Marcin Gortat, koszykarz, reprezentant Polski, gracz ligi NBA, zawodnik klubów Orlando Magic, Phoenix Suns, Washington Wizards i Los Angeles Clippers. Jedyny Polak w historii NBA, który awansował do jej finału.

1986 - W ramach Wspólnot Europejskich w Luksemburgu został podpisany Jednolity Akt Europejski. Stanowił rewizję Traktatu Rzymskiego z 1957 roku. Formalnie ustanowił powstanie wspólnego rynku europejskiego, a także umocnił współpracę polityczną krajów Europy. Wszedł w życie 1 lipca 1987 roku.

1993 - Zmarł ksiądz Włodzimierz Sedlak, duchowny katolicki, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, twórca polskiej szkoły bioelektroniki, elektromagnetycznej teorii życia oraz pojęcia wszechpróżni.

1995 - Zmarł Mirosław Żuławski, dyplomata i prozaik, autor powieści o Wietnamie zatytułowanej "Rzeka Czerwona", reportaży "Drzazgi bambusa", opowiadań "Ostatnia Europa", "Opowieści mojej żony", powieści wspomnieniowej "Ucieczka z Afryki".

1996 - Wystartowała amerykańska sonda NEAR Shoemaker, która jako pierwsza w historii weszła na orbitę planetoidy Eros i wylądowała na niej.

1999 - Sejm RP upoważnił prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego do ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego.

2005 - Zmarł Dan O'Herlihy, irlandzki aktor, grał między innymi w amerykańskich filmach: "Batman", "Czerwona linia", "Makbet", "Ostatni gwiezdny wojownik", a także w serialu "Miasteczko Twin Peaks".

2006 - Zmarł Józef Gierowski, historyk, członek Polskiej Akademii Nauk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach II wojny światowej żołnierz Związku Walki Zbrojnej, następnie Armii Krajowej. Był twórcą pierwszego w Polsce Międzywydziałowego Zakładu Historii i Kultury Żydów w Polsce.

2007 - Zmarł Maurice Papon, francuski urzędnik reżimu Vichy, uznany za zbrodniarza wojennego. Podczas wojny był sekretarzem generalnym prefektury w Bordeaux i współuczestniczył między innymi w organizowaniu deportacji 1560 Żydów do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz w latach 1942-1944.

2008 - Na mapie Europy pojawiło się nowe państwo o nazwie Republika Kosowa.

2012 - Prezydent Niemiec Christian Wulff ustąpił ze stanowiska z powodu zarzutów korupcyjnych.

2013 - Zmarł Sokrat Janowicz, polski pisarz narodowości białoruskiej tworzący w języku białoruskim i polskim.

2016 - 30 osób zginęło, a 61 zostało rannych w zamachu bombowym w Ankarze. Agencja Reuters, jako sprawców zamachu wskazała Partię Pracujących Kurdystanu, a Kurdowie odpowiedzialnością obciążyli Państwo Islamskie.

2016 - Zmarł Andrzej Żuławski, reżyser, scenarzysta, aktor filmowy i pisarz, twórca "Opętania", "Szamanki" i nagrodzonego w 2015 roku na festiwalu w Locarno "Kosmosu".

2017 - Zmarł Michael Novak, amerykański politolog, ekonomista, teolog, ambasador USA, bliski współpracownik Ronalda Reagana. Związany był także z Radiem Wolna Europa, wspierał obalanie komunizmu w Europie Wschodniej.

2019 - W wypadku drogowym zginął Šaban Šaulić, serbski piosenkarz, wykonujący folk i turbofolk. Jego kariera trwała ponad 50 lat, a jego wyrafinowany barytonowy głos czynił go jednym z najwybitniejszych serbskich piosenkarzy tego gatunku.

2020 - Zmarł Henryk Gała - poeta i dramatopisarz, związany z Łomżą. Autor zbiorów wierszy, powieści dla młodzieży, sztuk teatralnych, recenzji literackich i teatralnych. Jego twórczość była wydawana zagranicą - w języku angielskim, rosyjskim, bułgarskim i francuskim.

17 lutego - Światowy Dzień Kota.

(skrót)

Zobacz także

2024-01-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 stycznia - Przypada 71. Światowy Dzień Trędowatych, obchodzony w ostatnią niedziele stycznia. Jego celem jest zwrócenie uwagi na problemy osób dotkniętych… » więcej 2024-01-26, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 26 stycznia - Dzień Transplantacji, obchodzony w rocznicę pierwszej w Polsce udanej transplantacji nerki. 26 stycznia - Dzień Islamu w Kościele katolickim… » więcej 2024-01-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 stycznia - Dzień Kryptologii, ustanowiony w 2007 przez Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu, obchodzony w Polsce… » więcej 2024-01-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 stycznia - Dzień Wiedzy o Zespole Möbiusa, rzadkim zespole wad wrodzonych, opisanym po raz pierwszy przez niemieckiego neurologa Paula Juliusa Möbiusa. 24… » więcej 2024-01-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 stycznia - Dzień bez Opakowań Foliowych. 23 stycznia - Dzień Pisma Ręcznego. » więcej 2024-01-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 stycznia - Dzień Jedności Ukrainy. » więcej 2024-01-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 stycznia - Światowy Dzień Śniegu. 21 stycznia - Międzynarodowy Dzień Przytulania. » więcej 2024-01-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 stycznia - Międzynarodowy Dzień Akceptacji. 20 stycznia - Azerbejdżan - Dzień Męczenników. 20 stycznia - Dzień Wiedzy o Pingwinach. » więcej 2024-01-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 stycznia - Wierni Kościoła wschodniego obchodzą Święto Jordanu, nazywane też Chrztem Pańskim. Jest ono jednym z dwunastu wielkich świąt prawosławnych… » więcej 2024-01-18, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 18 stycznia - Rozpoczyna się Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan. 18 stycznia - Międzynarodowy Dzień Kubusia Puchatka, ustanowiony na pamiątkę urodzin… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »