Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-01-26, 08:38 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

1340 - Król Anglii Edward III ogłosił się królem Francji i wylądował w Gandawie.

1521 - W czasie trwającej od 1519 roku wojny polsko-krzyżackiej obrońcy Olsztyna, pod dowództwem Mikołaja Kopernika, odparli atak wojsk krzyżackich na miasto.

1531 - Około 30 tysięcy osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Lizbonie.

1699 - W Karłowicach, w Serbii, podpisany został traktat pokojowy kończący wojnę między państwami Ligi Świętej: Papiestwem, Wenecją, Austrią, Polską i Rosją, a Imperium Osmańskim.

1736 - Abdykował król Stanisław Leszczyński. Królem Polski uznany został August III. Król Francji Ludwik XV, który był teściem Stanisława Leszczyńskiego mianował go dożywotnim władcą bogatego księstwa Lotaryngii.

1788 - W Australii założono pierwszą osadę, obecnie miasto Sydney.

1797 - Austria, Prusy i Rosja podpisały w Sankt Petersburgu ostateczną konwencję rozbiorową głoszącą, że nazwa Królestwa Polskiego ma być wymazana na zawsze z map.

1807 - W Księstwie Warszawskiem utworzona została Izba Edukacji Publicznej, którą kierował Stanisław Kostka Potocki. W 1808 roku Izba wprowadziła po raz pierwszy na ziemiach polskich obowiązek szkolny.

1809 - Urodził się Sabała, właściwie Jan Krzeptowski, góral, gawędziarz ludowy, skrzypek i pieśniarz, a także honorowy przewodnik tatrzański.

1823 - Zmarł Edward Jenner, angielski lekarz, wynalazca szczepionki przeciwko ospie.

1871 - Rzym został oficjalnie stolicą zjednoczonych Włoch.

1875 - Amerykanin George Green opatentował elektryczne wiertło dentystyczne.

1887 - Urodził się Michał Scipio del Campo, lotnik, inżynier metalurg i termodynamik, nestor polskiego lotnictwa. Prowadził w Warszawie pierwszą w Polsce szkołę pilotażu - Awiata.

1904 - Urodził się Seán MacBride, irlandzki polityk, od 1936 roku szef sztabu Irlandzkiej Armii Republikańskiej. W 1961 roku - twórca i przewodniczący Amnesty International.

1905 - W kopalni pod Pretorią, w republice Południowej Afryki, został znaleziony największy i najczystszy diament Cullinan.

1905 - Urodziła się Maria Augusta von Trapp, austriacka arystokratka, zakonnica. Jej historia oraz dzieje jej rodziny, uciekającej przed nazistami do USA, po przyłączeniu Austrii do Niemiec stała się inspiracją nagrodzonego Oscarem amerykańskiego musicalu "Dźwięki muzyki" z 1965 roku.

1917 - Zmarła Antonina Domańska, powieściopisarka i działaczka społeczna. Dużą popularność zyskała, jako autorka powieści i opowiadań historycznych dla dzieci i młodzieży: "Paziowie króla Zygmunta" i "Historia żółtej ciżemki".

1919 - Przeprowadzono wybory do Sejmu Ustawodawczego w wyzwolonej części Polski, pierwsze po odzyskaniu niepodległości.

1919 - Wojska czechosłowackie, korzystając z zaangażowania Polski w walki na wschodzie, zajęły ziemie Śląska Cieszyńskiego aż za Wisłę.

1921 - Urodził się Akio Morita, japoński przedsiębiorca, współzałożyciel koncernu Sony.

1922 - Urodził się Aleksander Łempicki, żołnierz AK, fizyk - wykładowca Boston Uniwersity a także założyciel własnej firmy badawczej ALEM Associates.

1924 - W Berlinie powołano Związek Mniejszości Narodowych w Niemczech. Organizacja działająca do czasu rozwiązania jej przez nazistów w 1939 roku skupiała Serbów łużyckich, Duńczyków, Polaków, Fryzów oraz Litwinów.

1925 - Urodził się Paul Newman, amerykański aktor, scenarzysta, reżyser i producent filmowy.

1928 - Urodził się Roger Vadim, francuski reżyser, scenarzysta i aktor, jeden z pionierów nowej fali francuskiego filmu.

1931 - Urodził się Stanisław Królak, kolarz szosowy, trener kolarski, pierwszy polski zwycięzca Wyścigu Pokoju w 1956 roku.

1934 - W Berlinie została podpisana deklaracja polsko-niemiecka o niestosowaniu przemocy. Umowa miała obowiązywać przez 10 lat.

1936 - Urodził się Jan Tadeusz Stanisławski, aktor, satyryk, autor powiedzenia "I to by było na tyle”. W latach 70. popularnością cieszył się jego cykl radiowych "wykładów z mniemanologii stosowanej”, pod tytułem "O wyższości Świąt Wielkiej Nocy nad Świętami Bożego Narodzenia”. Autor tekstów piosenek: "Cała sala śpiewa z nami”, "40 lat minęło”, "Orkiestry dęte” i "Na deptaku w Ciechocinku”.

1939 - W czasie wojny domowej w Hiszpanii wojska frankistowskie zdobyły Barcelonę.

1943 - W niemieckim obozie koncentracyjnym w Dachau zmarł Michał Kozal, duchowny, biskup włocławski, rektor Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Gnieźnie, męczennik.

1944 - Opublikowano komunikat z prac sowieckiej Komisji Nikołaja Burdenki w sprawie zbrodni katyńskiej, wskazujący na winę Niemców i zawierający zawyżone dane na temat liczby ofiar zbrodni pochowanych w Katyniu.

1947 - W katastrofie samolotu Douglas DC-3 należącego do linii lotniczych KLM na lotnisku w Kopenhadze zginęły 22 osoby, w tym szwedzki książę Gustaw Adolf i amerykańska śpiewaczka operowa Grace Moore.

1949 - Urodził się Jonathan Carroll, amerykański pisarz, znany twórca fantastyki.

1949 - W Obserwatorium Palomar w Kalifornii uruchomiono Teleskop Hale’a o średnicy zwierciadła 508 centymetrów. Pozwala na obserwację obiektów sześć lub siedem milionów razy słabszych od najsłabszych dostrzegalnych gołym okiem.

1950 - Indie proklamowały republikę. Do tej pory były dominium z brytyjskim monarchą, jako głową państwa.

1953 - Przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Krakowie zakończył się pokazowy proces księży kurii krakowskiej, których władze komunistyczne oskarżyły o szpiegostwo. Dzień później zapadły wyroki śmierci i kary długoletniego więzienia.

1955 - Urodził się Eddie Van Halen, amerykański gitarzysta-wirtuoz i klawiszowiec rockowy pochodzenia holenderskiego, jeden z założycieli zespołu hardrockowego Van Halen.

1961 - Urodził się Wayne Gretzky, kanadyjski hokeista. Jest powszechnie uważany za najlepszego hokeistę swojej ery.

1962 - Zmarł Lucky Luciano, amerykański gangster pochodzenia włoskiego, uważany za twórcę nowoczesnej przestępczości zorganizowanej w Stanach Zjednoczonych, tak zwanego Narodowego Syndykatu.

1964 - Zmarł Xawery Dunikowski, rzeźbiarz, malarz, pedagog. Podczas okupacji był więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, uczestniczył w obozowym ruchu oporu zorganizowanym przez rotmistrza Witolda Pileckiego.

1966 - Profesor Jan Nielubowicz z zespołem kliniki chirurgicznej Warszawskiej Akademii Medycznej dokonał pierwszego w Polsce udanego przeszczepu nerki.

1972 - 27 osób zginęło w wyniku przygotowanego przez chorwackich nacjonalistów zamachu bombowego na jugosłowiański samolot McDonnell Douglas DC-9 nad Czechosłowacją. Katastrofę cudem przeżyła stewardesa Vesna Vulović, która spadła z wysokości ponad 10 kilometrów.

1976 - Zmarł Witold Doroszewski, językoznawca, twórca warszawskiej szkoły językowej i naczelny redaktor "Słownika języka polskiego" oraz "Słownika poprawnej polszczyzny".

1980 - Stanisław Bobak wygrał pierwsze w historii zawody Pucharu Świata w skokach narciarskich na Wielkiej Krokwi w Zakopanem. Dzień później zwyciężył Piotr Fijas przed Bobakiem. Na kolejne zwycięstwo Polaka w Zakopanem trzeba było czekać do 20 stycznia 2002 roku, kiedy wygrał Adam Małysz.

1982 - Sejm uchwalił "Kartę nauczyciela". Jest to ustawa regulująca prawa i obowiązki nauczycieli, przy tym wobec osób jej podlegających, w niektórych zapisach ma pierwszeństwo przed Kodeksem pracy.

1984 - Sejm uchwalił nowe prawo prasowe, zgodnie z którym prasa miała "umacniać konstytucyjny ustrój PRL". Na jego podstawie utworzono Radę Prasową, organ pomocniczy Prezesa Rady Ministrów.

1996 - Rząd Józefa Oleksego podał się do dymisji, w związku z tak zwaną aferą Olina. Minister Spraw Wewnętrznych Andrzej Milczanowskiego oskarżył Józefa Oleksego o działalność szpiegowską na rzecz Rosji pod pseudonimem "Olin”. Zarzuty te nie zostały nigdy potwierdzone.

1997 - Zmarła Mira Zimińska-Sygietyńska, aktorka, pieśniarka, współzałożycielka oraz dyrektor Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca "Mazowsze” imienia Tadeusza Sygietyńskiego.

2004 - Zmarł Aleksander Małachowski, polityk i publicysta, działacz opozycji w czasach PRL, po 1989 roku - poseł i wicemarszałek Sejmu II kadencji.

2005 - Na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie z honorami wojskowymi pochowany został Jan Nowak-Jeziorański, legendarny "Kurier z Warszawy".

2013 - Zmarł Stefan Kudelski, szwajcarski elektronik i wynalazca polskiego pochodzenia. Twórca serii profesjonalnych magnetofonów "Nagra", podstawowego typu sprzętu używanego przez reporterów radiowych.

2016 - Zmarł Jerzy Tomaszewski pseudonim "Jur", artysta fotografik, znany, jako twórca około dwóch tysięcy zdjęć dokumentujących walki Powstania Warszawskiego.

2017 - Francuski trimaran "Idec Sport” zakończył rejs wokółziemski w rekordowym czasie. Na opłynięcie Ziemi potrzebował 40 dni, 23 godziny, 30 minut i 30 sekund.

2019 - Zmarł Michel Legrand, francuski kompozytor teatralny i filmowy, dyrygent, aranżer, autor piosenek, pianista i wokalista jazzowy.

2020 - Zmarł Wsiewołod Czaplin, rosyjski duchowny i teolog prawosławny, były rzecznik rosyjskiej Cerkwi prawosławnej. Zasłynął z kontrowersyjnych wypowiedzi, między innymi uznał terror stalinowski za uzasadniony. Wzywał też do inwazji na Ukrainę i zajęcia Kijowa. Urodził się 31 marca 1968 roku.

2020 - W wypadku śmigłowca zginął Kobe Bryant, znany amerykański koszykarz, grający na pozycji rzucającego obrońcy.

2021 - Kaja Kallas jako pierwsza kobieta objęła urząd premiera Estonii.

26 stycznia - Dzień Transplantacji, obchodzony w rocznicę pierwszej w Polsce udanej transplantacji nerki.

26 stycznia - Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce.

26 stycznia - Światowy Dzień Celnictwa, obchodzony od 1983 roku. Święto jest związane z międzynarodową organizacją - Światową Organizacją Ceł - Radą Współpracy Celnej, której inauguracyjna sesja odbyła się w Brukseli 26 stycznia 1953 roku.

26 stycznia - Święto narodowe Australii, obchodzone w rocznicę założenia pierwszej osady w Australii w 1788 roku, obecnego Sydney.

26 stycznia - Święto narodowe Indii - Dzień Republiki, obchodzony w rocznicę proklamowania niepodległości w 1950 roku.

(skrót)

Zobacz także

2024-03-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 marca - Wielka Sobota - dzień czuwania przy grobie Jezusa i oczekiwania na Jego Zmartwychwstanie. Liturgia Wigilii Paschalnej z odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych… » więcej 2024-03-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 marca - Dzień Metalowca. » więcej 2024-03-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 marca - 845 r. Paryż został złupiony przez wikingów. Wikingowie wielokrotnie w IX wieku najeżdżali to miasto, pustosząc je i paląc. Przełom nastąpił… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 marca - Międzynarodowy Dzień Teatru, ustanowiony w 1961 roku, podczas kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego w Helsinkach » więcej 2024-03-26, godz. 01:25 Kartka z kalendarza 26 marca - Dzień Modlitw za Więźniów, ustanowiony na Konferencji Episkopatu Polski w 2009 roku, w dniu wspomnienia świętego Dobrego Łotra, patrona więźniów… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 marca - Dzień Świętości Życia, święto obchodzone przez Kościół katolicki w Polsce, w celu przypomnienia o nadrzędnej wartości życia ludzkiego. 25… » więcej 2024-03-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 marca - Międzynarodowy Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. … » więcej 2024-03-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 marca - W Polsce i na Węgrzech - Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. 23 marca - Światowy Dzień Meteorologii, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne… » więcej 2024-03-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 marca - Światowy Dzień Wody, obchodzony od 1993 roku, a ustanowiony podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku. 22 marca - Dzień Ochrony Bałtyku… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca - Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową - rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »