Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2022-12-05, 00:01 Autor: Bolesław Bezeg

Kartka z kalendarza

265 lat temu 5 grudnia 1757 roku podczas tzw. wojny siedmioletniej pod Lutynią niedaleko Środy Śląskiej stoczona została bitwa, która ostatecznie przesądziła o przynależności Śląska do Prus.

1389 - W Siennie na Mazowszu urodził się Zbigniew Oleśnicki, biskup krakowski, kardynał, doradca na dworach królewskich Władysława Jagiełły i Władysława Warneńczyka.


1539 - W Sienie urodził się Faust Socyn, teolog, humanista; od 1579 r. na stałe w Polsce; przywódca ideowy braci polskich.


1830 - Powstanie Listopadowe: Gen. Józef Chłopicki ogłosił objęcie władzy dyktatorskiej.


1836 - W Żołudku na Białorusi urodził się Walery Wróblewski, jeden z dowódców Powstania Styczniowego, związany z "czerwonymi"; działacz Zjednoczenia Emigracji Polskiej; generał Komuny Paryskiej; członek władz I Międzynarodówki; od 1895 r. w PPS.


1867 - W Zułowie na Wileńszczyźnie urodził się Józef Piłsudski, mąż stanu, współtwórca niepodległej Polski; członek PPS od 1893 r., jeden z przywódców PPS Frakcji Rewolucyjnej; współzałożyciel i komendant główny Związku Walki Czynnej; komendant główny Związku Strzeleckiego; dowódca I Brygady Legionów Polskich (1914-1916), inicjator utworzenia Polskiej Organizacji Wojskowej; członek Tymczasowej Rady Stanu (1917); po odzyskaniu niepodległości Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz (1918-1922), marszałek Polski; w 1926 r. dokonał zamachu stanu, w wyniku którego przejął władzę w państwie; dwukrotny premier (1926-1928 i 1930), Generalny Inspektor Sił Zbrojnych i minister spraw wojskowych w latach 1926-1935; zmarł 12 maja 1935 r. w Belwederze.


1872 - Urodził się Wincenty Styczyński, działacz narodowy i lekarz. Udzielał pomocy ofiarom wszystkich powstań śląskich.


1899 - Urodził się Bolesław Woytowicz, pedagog, pianista i kompozytor.


1905 - Urodził się Adam Kossowski, rzeźbiarz, członek ugrupowania Pryzmat.


1906 - Siostra Feliksa Kozłowska, założycielka wspólnoty mariawitów, została ekskomunikowana przez papieża Piusa X.


1911 - W Sosnowcu urodził się Władysław Szpilman, kompozytor, pianista; jego losy w okupowanej przez Niemców Warszawie stały się podstawą scenariusza do filmu "Pianista" w reżyserii Romana Polańskiego.


1914 - W Warszawie urodził się Stanisław Dygat, pisarz, autor powieści "Jezioro Bodeńskie", "Disneyland", "Dworzec w Monachium".


1914 - I wojna światowa: Ewakuacja wojsk rosyjskich z Łodzi; następnego dnia miasto zajęły wojska niemieckie. W "Operacji Łódzkiej", w czasie kilkunastu dni walk, zginęło około 110 tys. żołnierzy rosyjskich i około 90 tys. żołnierzy niemieckich; wśród poległych byli nie tylko Rosjanie, Niemcy i Austriacy, ale także Polacy, Litwini, Czesi, Ukraińcy, Łotysze i Tatarzy.


1916 - W Warszawie urodził się Hilary Koprowski, biolog, wirusolog, profesor Thomas Jefferson University, twórca pierwszej w świecie szczepionki przeciwko wirusowi polio, który powoduje chorobę Heinego-Medina.


1918 - Polska Agencja Telegraficzna została podporządkowana Prezydium Rady Ministrów jako "urzędowa agencja prasowo-informacyjna" Rzeczypospolitej Polskiej.


1925 - W Warszawie zmarł Władysław Reymont, pisarz, autor powieści "Chłopi" i "Ziemia Obiecana"; laureat Nagrody Nobla w 1924 r.


1925 - W Warszawie urodziła się Anna Świderkówna, papirolog, znawczyni kultury antycznej, w tym pism Starego i Nowego Testamentu.


1928 - W Warszawie urodziła się Barbara Krafftówna, aktorka, niezapomniana Felicja z filmu "Jak być kochaną" Wojciecha Jerzego Hasa, Honorata z serialu "Czterej pancerni i pies", wykonawczyni wielu kabaretowych piosenek, w tym "Przeklnę cię" w Kabarecie Starszych Panów.


1929 - W Warszawie urodził się Stanisław Bareja, reżyser filmowy, autor komedii "Miś", "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz", "Poszukiwana, poszukiwany" oraz serialu "Alternatywy 4".


1944 - W Mińsku Mazowieckim zmarł Julian Grobelny, działacz PPS; w latach 1943-1944 przewodniczący Rady Pomocy Żydom "Żegota".


1944 - Urodziła się reżyserka Ewa Kruk, twórczyni filmów dokumentalnych i fabularnych.


1946 - W Chrzanowie urodził się Mikołaj Grabowski, aktor, reżyser teatralny, pedagog, dyrektor teatrów, m.in. Starego Teatru w Krakowie (2002-2012).


1946 - W Katowicach urodził się Tadeusz Sławek, filozof, poeta, tłumacz, eseista, znawca historii literatury angielskiej i amerykańskiej, związany z Uniwersytetem Śląskim.


1947 - Urodziła się Irena Szewczyk, aktorka filmowa i teatralna.


1953 - Płk Józef Światło, wicedyrektor X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, po przejściu na teren Berlina Zachodniego zwrócił się do władz amerykańskich o azyl polityczny.


1956 - W Zabrzu urodził się Krystian Zimerman, pianista, zwycięzca IX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (1976).


1961 - Premiera filmu "Zaduszki" w reżyserii Tadeusza Konwickiego.


1965 - Na ręce prymasa Stefana Wyszyńskiego nadszedł list biskupów niemieckich, będący odpowiedzią na orędzie biskupów polskich z 18 listopada 1965 r.


1975 - 59 intelektualistów skierowało do władz PRL list zawierający protest przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji; jego sygnatariusze domagali się m.in. zagwarantowania w konstytucji wolności sumienia i praktyk religijnych, wolności pracy i niezależnych związków zawodowych, prawa do strajku, respektowania wolności słowa, nauki i zniesienia cenzury prewencyjnej.


1980 - W Moskwie odbyła się narada przywódców państw Układu Warszawskiego na temat sytuacji panującej w Polsce; większość z obecnych oceniła ją jako kontrrewolucyjne zagrożenie. Decyzja o podjęciu interwencji militarnej jednak nie zapadła.


1982 - Ukazał się pierwszy numer tygodnika "Wprost".


1988 - W Warszawie zmarł Teodor Parnicki, pisarz, autor powieści historycznych.


1991 - Sejm przyjął dymisję rządu Jana Krzysztofa Bieleckiego.


1992 - Nadawanie programu rozpoczęła stacja telewizyjna Polsat.


2011 - W Lewinie Kłodzkim zmarł Violetta Villas, właściwie Czesława Cieślak, piosenkarka, wykonawczyni przebojów "Do ciebie, mamo", "Nie ma miłości bez zazdrości", "Przyjdzie na to czas", "Szczęście" i "Oczi cziornyje".


2015 - W Chimbote w Peru odbyła się beatyfikacja misjonarzy Alessandro Dordiego, Zbigniewa Strzałkowskiego i Michała Tomaszka, zamordowanych w 1991 roku przez członków maoistowskiej organizacji partyzanckiej Świetlisty Szlak.

Zobacz także

2023-12-18, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 18 grudnia - Międzynarodowy Dzień Migrantów, ustanowiony przez ONZ. 18 grudnia - Święto narodowe Nigru, obchodzone w rocznicę proklamowania republiki… » więcej 2023-12-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 grudnia - Dzień bez Przekleństw, obchodzony w Polsce. 17 grudnia - Święto narodowe Bhutanu - Dzień Bhutanu, obchodzony w rocznicę wprowadzenia monarchii… » więcej 2023-12-16, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 16 grudnia - Święto narodowe Bangladeszu - Dzień Zwycięstwa, obchodzony w rocznicę proklamowania niepodległości w 1971 roku. 16 grudnia - Święto narodowe… » więcej 2023-12-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 grudnia - Dzień Ludwika Zamenhofa, obchodzony w rocznicę urodzin twórcy międzynarodowego języka esperanto w 1859 roku. 15 grudnia - Święto Służby… » więcej 2023-12-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1503 - Urodził się Nostradamus, właściwe nazwisko Michael de Nostre-Dame, francuski astrolog, lekarz króla Karola IX, matematyk i wizjoner, okultysta. Autor… » więcej 2023-12-13, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 13 grudnia - Dzień Pamięci Ofiar Stanu Wojennego, obchodzony w Polsce. 13 grudnia - Światowy Dzień Skrzypiec. 13 grudnia - Dzień Księgarza, obchodzony… » więcej 2023-12-12, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 12 grudnia - Międzynarodowy Dzień Neutralności. 12 grudnia - Międzynarodowy Dzień Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego. 12 grudnia - Święto narodowe… » więcej 2023-12-11, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 11 grudnia - Międzynarodowy Dzień Terenów Górskich, ustanowiony przez ONZ w 2002 roku, na zakończenie Międzynarodowego Roku Terenów Górskich. 11 grudnia… » więcej 2023-12-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 grudnia - Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, obchodzony w rocznicę uchwalenia przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych Powszechnej… » więcej 2023-12-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 grudnia - Międzynarodowy Dzień Pamięci i Godności Ofiar Zbrodni Ludobójstwa oraz Zapobiegania tej Zbrodni. 9 grudnia - Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania… » więcej
910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »