Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2022-10-17, 00:01 Autor: Bolesław Bezeg / PAP

Kartka z kalendarza

80 lat temu - 17 października 1942 r. w Jastrzębiu Zdroju urodził się wybitny polski aktor Jerzy Cnota, znany m.in. z charakterystycznej roli Gąsiora w "Janosiku" czy Augusta Mola w "Perle w Koronie".
Kalendarium historyczne kraj i świat

1655 - Wojska szwedzkie wkroczyły do Krakowa.


1676 - Rzeczpospolita i Turcja podpisały pokój w Żurawnie.


1680 - W Depenau urodziła się Anna Konstancja Cosel, hrabina, faworyta Augusta II Mocnego, króla Polski i elektora Saksonii; więziona na zamku Stolpen od 1716 r. aż do śmierci w 1765 r.; bohaterka powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego "Hrabina Cosel", sfilmowanej w 1968 r. przez Jerzego Antczaka, tytułową rolę zagrała w filmie Jadwiga Barańska.


1696 - W Dreźnie urodził się przyszły król Polski August III Wettin (1733-1763).


1777 - Armia Stanów Zjednoczonych przyjęła kapitulację wojsk brytyjskich rozbitych w bitwie pod Saratogą. Dużą rolę w walkach pod Saratogą odegrał Tadeusz Kościuszko, odpowiedzialny za budowę amerykańskich fortyfikacji.


1781 - Początki Starego Teatru w Krakowie: Mateusz Witkowski uzyskał od krakowskiego magistratu zgodę na wystawianie spektakli, które odbywały się w Pałacu Spiskim przy Rynku Głównym.


1830 - Po zwycięstwie rewolucji w Belgii i Francji cesarz Mikołaj I Romanow rozkazał przeprowadzenie mobilizacji w armii Królestwa Polskiego.


1847 - W Warszawie urodził się Władysław Bełza, poeta, autor utworów patriotycznych, m.in. "Katechizmu polskiego dziecka"; współzałożyciel Macierzy Szkolnej i Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.


1848 - W Ostrołęce urodził się Wiktor Gomulicki, poeta, powieściopisarz, eseista, varsavianista, redaktor wielu warszawskich pism.


1849 - W Paryżu zmarł Fryderyk Chopin, kompozytor, pianista; następnego dnia po jego śmierci Cyprian Norwid napisał w nekrologu w "Dzienniku Polskim": "Rodem Warszawianin, sercem Polak, a talentem - świata Obywatel, Fryderyk Chopin, zeszedł z tego świata"; Chopin został pochowany na paryskim cmentarzu Pere-Lachaise, jego siostra, Ludwika Jędrzejewiczowa, zabrała serce kompozytora do Warszawy, gdzie umieszczono je w kościele Świętego Krzyża.


1863 - Romuald Traugutt objął urząd dyktatora Powstania Styczniowego; w kwietniu 1864 r. został aresztowany przez władze carskie, skazany na karę śmierci i stracony na stokach Cytadeli Warszawskiej.


1865 - W Oszmianie urodził się Lucjan Żeligowski, generał WP; w czasie I wojny światowej dowódca dywizji w I Korpusie Polskim; podczas wojny polsko-bolszewickiej dowódca Frontu Litewsko-Białoruskiego, później Grupy Operacyjnej; w październiku 1920 r. na czele 1. DP Litewsko-Białoruskiej zajął Wilno i Wileńszczyznę, proklamując utworzenie Litwy Środkowej; Inspektor Armii w Warszawie (1921-1925); minister Spraw Wojskowych (1925-1926); poseł na Sejm (1935-1939); w czasie II wojny światowej członek Rady Narodowej RP w Londynie.


1877 - Urodził się Władysław Bełza, poeta neoromantyczny, piszący w duchu patriotycznym, nazywany piewcą polskości. Publicysta, animator życia kulturalnego, oświatowego i prasowego, współzałożyciel polskiej organizacji oświatowej Macierz Polska.


1888 - W Otyni niedaleko Stanisławowa urodził się Franciszek Wład, generał WP; w kampanii 1939 r. dowódca 14 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty, zmarł w wyniku ran odniesionych w bitwie nad Bzurą 18 wrzenia 1939 r.


1901 - W Krakowie zmarł Michał Bałucki, komediopisarz, prozaik.


1909 - W Warszawie urodził się Juliusz Wiktor Gomulicki, historyk literatury, varsavianista, znawca twórczości Cypriana Norwida; żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego.


1916 - W Drohobyczu urodził się Tadeusz Chciuk-Celt, cichociemny, kurier rządu RP na uchodźstwie; redaktor i zastępca dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, ostatni prezes PSL na uchodźstwie.


1938 - W stoczni Rotterdamsche w Rotterdamie zwodowano okręt podwodny ORP Sęp.


1942 - W Jastrzębiu-Zdroju urodził się Jerzy Cnota, aktor.


1944 - W Warszawie zmarł Zenon Przesmycki, ps. Miriam, Jan Żagiel, poeta, krytyk literacki, tłumacz, wydawca, jeden z twórców programu Młodej Polski.


1946 - W Warszawie urodził się Adam Michnik, historyk, eseista, publicysta, działacz opozycji antykomunistycznej; członek Komitetu Obrony Robotników; doradca Zarządu Regionu Mazowsze NSZZ "Solidarność" (1980-1981); internowany w stanie wojennym, a następnie więziony; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; od 1989 r. redaktor naczelny "Gazety Wyborczej".


1954 - W Zakopanem urodził się Maciej Berbeka, himalaista, zdobywca pięciu ośmiotysięczników; zaginął na stokach Broad Peak w Karakorum, po pierwszym zimowym wejściu na jego wierzchołek 5 marca 2013 r.


1966 - W Krakowie urodził się Antoni Dudek, politolog, historyk, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego; członek Rady Instytutu Pamięci Narodowej (2011-2016); autor książek "Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990", "Historia polityczna Polski 1989-2005", "PRL bez makijażu", "Instytut. Osobista historia IPN".


1971 - W Watykanie papież Paweł VI beatyfikował o. Maksymiliana Kolbego.


1973 - Na stadionie Wembley piłkarska reprezentacja Polski zremisowała z drużyną Anglii 1:1, awansując tym samym po raz pierwszy po II wojnie światowej do finałów mistrzostw świata.


1975 - W Rzymie zmarł Jerzy Braun, pisarz, działacz polityczny, w czasie okupacji niemieckiej przedstawiciel Stronnictwa Pracy w Radzie Jedności Narodowej, ostatni Delegat Rządu RP na Kraj; w latach 1948-1956 więziony przez władze komunistyczne.


1981 - W czasie IV plenum KC PZPR rezygnację ze stanowiska I sekretarza złożył Stanisław Kania.


1992 - Sejm uchwalił tzw. Małą Konstytucję - ustawę o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz o samorządzie terytorialnym.


1997 - Weszła w życie nowa Konstytucja RP.


1997 - Prezydent Aleksander Kwaśniewski desygnował prof. Jerzego Buzka na stanowisko prezesa Rady Ministrów.


2002 - W Gdańsku zmarła Alina Pienkowska, pielęgniarka, działaczka opozycyjna; w latach 70. organizowała Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża, w sierpniu 1980 r. była jednym z organizatorów strajku w Stoczni Gdańskiej, a także sygnatariuszem Porozumień Sierpniowych; zasiadała w Senacie II kadencji (1991-93).


2007 - W Warszawie zmarła Maria Kwaśniewska-Maleszewska, lekkoatletka, działaczka Polskiego Komitetu Olimpijskiego i Międzynarodowej Federacji Lekkiej Atletyki (IAAF); w 1936 r. podczas igrzysk olimpijskich w Berlinie zdobyła brązowy medal w rzucie oszczepem.


2017 - W Rząśniku zmarł Ryszard Kowalczyk, działacz opozycji antykomunistycznej, jeden z organizatorów nieudanego zamachu bombowego w budynku Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu w 1971 r. Jego celem mieli być funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa tłumiący protesty w Szczecinie w grudniu 1970.

Zobacz także

2023-12-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 grudnia 274 roku - Zmarł Feliks I, święty Kościoła katolickiego, papież od 5 stycznia 269 roku. Usankcjonował, wcześniejszy zwyczaj odprawiania mszy… » więcej 2023-12-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 grudnia 1170 - Zginął Tomasz Becket, święty, angielski duchowny, arcybiskup Canterbury, doradca króla Henryka II, z którym wszedł w konflikt na tle przepisów… » więcej 2023-12-28, godz. 10:37 Kartka z kalendarza 28 grudnia - Dzień Niewinnych Dzieci Betlejemskich (inna nazwa: Świętych Młodzianków Męczenników) - święto chrześcijańskie ustanowione na pamiątkę… » więcej 2023-12-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 grudnia - Święto Świętego Jana, Apostoła i Ewangelisty. » więcej 2023-12-26, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 26 grudnia - drugi dzień świąt Bożego Narodzenia » więcej 2023-12-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 grudnia 352 - Pierwsze obchody święta Bożego Narodzenia w Cesarstwie Rzymskim. » więcej 2023-12-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 grudnia Wigilia świąt Bożego Narodzenia » więcej 2023-12-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 grudnia - Egipt obchodzi święto narodowe - Dzień Zwycięstwa. 23 grudnia - Światowy Dzień Snowboardu, obchodzony z inicjatywy Światowej Federacji Snowboardu… » więcej 2023-12-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 grudnia 1216 - W Rzymie papież Honoriusz III wydał bullę zatwierdzającą zakon dominikanów. Katolicki zakon męski został założony przez świętego… » więcej 2023-12-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 grudnia - Dzień Pamięci o Poległych i Zmarłych w Misjach i Operacjach Wojskowych poza Granicami Państwa, ustanowiony w 2015 roku. » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »