Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » 24 czerwca 2021
2021-06-24, 06:30 Autor: Bolesław Bezeg

24 czerwca 2021

1049 lat temu 24 czerwca 972 roku książę Polan Mieszko I pokonał pod Cedynią wkraczające do jego państwa wojska margrabiego łużyckiego Hodona. 45 lata temu 24 czerwca 1976 roku zapowiedziana przez premiera Piotra Jaroszewicza podwyżka cen żywności wywołała protesty robotnicze, znane pod nazwą wydarzeń czerwcowych 76 roku. Wczoraj minęła 31 rocznica śmierci Reinholda Olescha niemieckiego językoznawcy i slawisty, który w czasach hitlerowskich publikował prace o polskości śląskiej gwary.
Kartka z Kalendarza 24 czerwca 2021
Reinhold Olesch urodził się 24 września 1910 r. w zgermanizowanej śląskiej rodzinie żyjącej w podkatowickim Załężu. Po śmierci ojca rodzina przeniosła się do krewnych matki mieszkających we wsi Góra Świętej Anny. Edukację pobierał w Nysie, a następnie w gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu.

W latach 30 minionego wieku studiował filologię i fonetykę słowiańską na Uniwersytecie w Wiedniu, potem w Pradze i w Berlinie, gdzie studiował także geografię i historię. Wśród jego wykładowców znaleźli się m.in. Mikołaj Trubecki, Aleksander Brückner i Maks Vasmer. Za namową tego ostatniego Olesch zaczął żmudną pracę nad nagrywaniem na gramofonowych płytach próbek słowiańskich gwar. Rozpoczął od swojej rodziny na Górze Świętej Anny.

W połowie lat 30 XX wieku obronił i opublikował pracę doktorską pt. „W sprawie śląskiego krajobrazu językowego. Udział w nim języka starosłowiańskiego.” Choć sam pisał po niemiecku, to uważał, że opisywane przez niego słowiańskie dialekty są jego językiem ojczystym i dziedzictwem mieszkańców Śląska.

W roku 1937 wydrukowano kolejną jego pracę „Przyczynek do badania narzecza górnośląskiego – dialekt Kobylorzy”. W 1938 roku ukazały się jego prace „Serbochorwaci z Hercegowiny” oraz „Trzy polskie dialekty Góralski, Północnomazurski i Kujawski”.

W środowisku naukowym jego dorobek przyniósł mu rozgłos, uznanie, habilitację i stanowisko lektora na Uniwersytecie w Greifswaldzie. Niestety rozgłos ten nie pozostał bez uwagi rządzącej partii. Jego sytuacja stała się krytyczna gdy o słowiańskich pasjach profesora władze powiadomili czujni studenci. NSDAP nie mogła już dłużej przymykać oczu na jego prace, które spalono na berlińskim bruku podczas faszystowskiego wiecu. Wkrótce też wydano oficjalny zakaz ich rozpowszechniania.

Kolejną represją było relegowanie wykładowcy z uczelni. Po wybuchu wojny jako politycznie podejrzany został wcielony do Wehrmachtu w stopniu szeregowca, choć jako docentowi przysługiwał mu stopień oficerski. Szeregowiec Olesch przydzielony został do służby przy koniach. Czas stacjonowania na Ukrainie wykorzystał do zbierania materiałów o tamtejszych gwarach słowiańskich.

Po wojnie kontynuował karierę naukową w Niemczech, gdzie publikował jako Stanisław Urbańczyk. Wykładał slawistykę w Greifswaldzie, Lipsku i Kolonii, gdzie w roku 1975 przeszedł na emeryturę. Do końca życia odwiedzał i wspomagał materialnie krewnych z Góry Świętej Anny, którzy pozostali w Polsce. W roku 1990 na krótko przed śmiercią otrzymał doktorat honoris causa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.

Reinhold Olesch zmarł 23 czerwca 1990 roku w Kolonii.

Zobacz także

2024-02-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 lutego - Święto Służby Więziennej, polskie święto ustanowione na mocy zapisu ustawy o Służbie Więziennej z kwietnia 2010 roku. 8 lutego - Tydzień… » więcej 2024-02-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 lutego - Międzynarodowy Dzień Solidarności z Białorusią - z inicjatywy Swiatłany Cichanouskiej. 7 lutego - Święto narodowe Grenady, obchodzone w rocznicę… » więcej 2024-02-06, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 6 lutego - Międzynarodowy Dzień Zerowej Tolerancji dla Okaleczania Żeńskich Narządów Płciowych, proklamowany przez Światową Organizację Zdrowia w 2006… » więcej 2024-02-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 lutego - Tydzień Zgody między Wyznaniami, trwający od 1 do 7 lutego. 5 lutego - Dzień Meteorologa. » więcej 2024-02-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 lutego - Światowy Dzień Walki z Rakiem. 4 lutego - Międzynarodowy Dzień Braterstwa Międzyludzkiego. 4 lutego - Światowy Tydzień Zgody między… » więcej 2024-02-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 lutego - Światowy Tydzień Zgody między Wyznaniami, trwający od 1 do 7 lutego. 3 lutego - Dzień Podlaskiej Muzyki. 3 lutego - Międzynarodowy Dzień… » więcej 2024-02-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 2 lutego - Kościół katolicki obchodzi święto Ofiarowania Pańskiego. W polskiej tradycji znane jest jako święto Matki Boskiej Gromnicznej. 2 lutego -… » więcej 2024-02-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 lutego - Światowy Dzień Wyborów, ustanowiony przez Konferencję Światowych Organizacji Wyborczych w 2005 roku. Ma przypominać o powszechnym prawie obywateli… » więcej 2024-01-31, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 31 stycznia - Międzynarodowy Dzień Iluzjonisty 31 stycznia - Dzień Zebry » więcej 2024-01-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 stycznia 1018 - Bolesław I Chrobry i niemiecki cesarz Henryk II podpisali w Budziszynie traktat pokojowy, na mocy którego Polska dostała na własność… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »