Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-08-11, 01:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

11 sierpnia - Święto Niepodległości Czadu.

11 sierpnia - Dzień Konserwatora Zabytków.
117 - Hadrian został cesarzem rzymskim. Był znany z budowy tak zwanego muru Hadriana, który był wałem obronnym przebiegającym w poprzek północnej Brytanii. Budowa fortyfikacji dobrze opisuje doktrynę cesarza, który zaniechał dalszych podbojów Rzymu skupiając się na obronie zdobytego przez Rzym terytorium. Po śmierci cesarz został zaliczony w poczet bogów.

1264 - Papież Urban IV ustanowił święto Bożego Ciała dla całego Kościoła. Założenia tego święta opisał w bulli "Transiturus". 760. rocznica

1494 - Zmarł Hans Memling, niderlandzki malarz pochodzenia niemieckiego, jeden z najważniejszych przedstawicieli wczesnego odrodzenia w Europie. Jego prace charakteryzuje zrównoważona i klarowna kompozycja, miękki modelunek, harmonijny koloryt. Są to ołtarze: "Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny”, "Męka Pańska” oraz portrety i relikwiarz. Jedno z jego dzieł - tryptyk "Sąd Ostateczny” znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku. Jest to jeden z najcenniejszych obrazów znajdujących się w polskiej kolekcji. "Sąd Ostateczny” nie był wystawiany na sprzedaż, którą normalnie przeprowadza się na aukcjach, jednak zdaniem ekspertów cena tryptyku wahałaby się między dziesiątkami, a setkami milionów euro. Hans Memling urodził się około 1435 roku. 530. rocznica

1711 - Angielska królowa Anna Stuart urządziła w swojej posiadłości w Ascot gonitwę koni, która zapoczątkowała tradycję wyścigów konnych w tym mieście. Obecnie są to jedne z najbardziej znanych i prestiżowych wyścigów konnych na świecie. W gronie obserwatorów zasiada brytyjska rodzina królewska, w której stajniach znajdują się jedne z najszybszych i najpiękniejszych angielskich koni. Impreza jest ważnym brytyjskim wydarzeniem społecznym: stanowi okazję do prezentacji najnowszych kreacji i - często niezwykle fantazyjnych - damskich kapeluszy, jest też zwykle szeroko komentowana w brytyjskich mediach..

1804 - Monarchia Habsburgów została przekształcona w Cesarstwo Austriackie. Pierwszym cesarzem Austrii został Franciszek I, jednocześnie ostatni władca Świętego Cesarstwa Rzymskiego. 220. rocznica

1807 - Zmarł Szymon Bogumił Zug, architekt i ogrodnik, autor projektu kościoła ewangelicko-augusburskiego na placu Małachowskiego, pałacu Branickiego na Nowym Świecie, studni zwanej "Grubą Kaśką" znajdującej się przy Placu Bankowym oraz pałacyku na Natolinie. Urodził się 20 lutego 1733 roku.

1847 - Zmarł Jan Czeczot, poeta, badacz folkloru litewskiego i białoruskiego, jeden z założycieli Towarzystwa Filomatów. Alternatywne źródła podają, że artysta zmarł 12 dni później, 23 sierpnia 1847 roku. Autor wiersza "Prząśniczka", do którego muzykę napisał Stanisław Moniuszko. Był poetą piszący również w języku białoruskim. Nazywany jest ojcem białoruskiej etnografii. Urodził się 24 czerwca 1796 roku.

1858 - Urodził się Christiaan Eijkman, holenderski lekarz, autor prac nad chorobą beri-beri, które dały podstawy nauce o witaminach, laureat Nagrody Nobla w 1929 roku, w dziedzinie medycyny, za odkrycie witaminy B1. Zmarł 5 listopada w 1930 roku.

1869 - Z inicjatywy Franciszka Smolki, we Lwowie, zaczęto sypać kopiec Unii Lubelskiej, który miał być symbolem nierozerwalności ziem dawnej Rzeczypospolitej. Ziemia pochodziła ze wszystkich stron Polski, a nawet z grobów: Mickiewicza, Słowackiego i generała Kniaziewicza. 155. rocznica

1887 - Urodził się Stanisław Stefan Jackowski, rzeźbiarz, twórca serii rzeźb "Tancerka", z których jedna z 1927 roku znajduje się w parku Skaryszewskim w Warszawie, a także autor pomnika Jana Kilińskiego w Warszawie, pomnika Stanisława Moniuszki w Modlinie i Żołnierza Polskiego w Grudziądzu. Był członkiem i wieloletnim prezesem Towarzystwa Rzeźba. Zmarł 10 marca 1951 roku.

1892 - Zmarł Enrico Betti, włoski matematyk, znany głównie z pracy z dziedziny topologii, która ukazała się w 1871, opisującej tak zwane liczby Bettiego. Pracował także nad teorią równań, która wcześniej pojawiła się w teorii Galois. Sformułował także twierdzenie z wytrzymałości materiałów zwane zasadą wzajemności prac Bettiego. Urodził się w 21 października 1823 roku.

1892 - Urodził się Władysław Anders, generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w latach 1944-1945 i 1946-1954, przez rząd polski na uchodźstwie awansowany na generała broni. Po klęsce Polski w wojnie obronnej we wrześniu 1939 roku, internowany w Związku Radzieckim. Od sierpnia 1941 roku był dowódcą Armii Polskiej, organizowanej w Związku Radzieckim. Dowódca 2. Korpusu Polskiego pod Monte Cassino, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w latach 1944-1945, przywódca polityczny emigracyjnych środowisk wojskowych, symbol wolnej Polski dla podziemia niepodległościowego. Zmarł w Londynie, 12 maja 1970 roku.

1898 - Urodziła się Karolina Lanckorońska, historyk sztuki, działaczka Polonii we Włoszech, hrabianka. Jako pracownik Uniwersytetu imienia Jana Kazimierza we Lwowie pełniła funkcję kierownika katedry historii sztuki na Wydziale Humanistycznym. Była współzałożycielką Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie, dyrektorem Fundacji imienia Lanckorońskich, wspierającej naukę i kulturę polską. W 1994 roku przekazała państwu polskiemu rodową kolekcję dzieł sztuki. Napisała "Wspomnienia wojenne”. Zmarła 25 sierpnia 2002 roku.

1909 - Otwarto Operę Leśną w Sopocie. Tego dnia odbyła się pierwsza premiera - wystawiono operę romantyczną "Obóz nocny w Grenadzie" Conradina Kreutzera. Leśny amfiteatr jest ceniony za akustykę, przeszedł gruntowny remont zaczęty w 2009 roku i nadal organizowane są w nim festiwale, koncerty i przedstawienia. Opera Leśna zajmuje cztery hektary powierzchni, jest usytuowana na skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego w lasach Oliwskich. 115. rocznica

1910 - Urodził się George Caspar Homans, amerykański socjolog, twórca teorii wymiany, dotyczącej zachowania społecznego. Według koncepcji Homansa każda relacja w społeczeństwie odbywa się na zasadzie wymiany nagród i kar zarówno materialnych jak i niematerialnych. Uważał, że relacje społeczne są wynikiem dążenia do zaspokojenia potrzeb, a jednostki kierują się bilansem zysków i strat. Twierdził też, że jednostki kierują się względami racjonalnymi - wybierają te zachowania, które przynoszą korzyść osobistą lub społeczną. Zmarł 29 maja 1989 roku.

1914 - Francja wypowiedziała wojnę Austro-Węgrom. 110. rocznica

1919 - Urodził się Roman Artymowski, malarz, grafik, pedagog, wykładowca Akademii Sztuki w Bagdadzie, autor grafiki artystycznej i książkowej. Zmarł 5 lutego 1993 roku. 105. rocznica

1919 - Zmarł Andrew Carnegie, amerykański przemysłowiec, szkockiego pochodzenia, jeden z najbogatszych ludzi przełomu XIX i XX wieku. Jego majątek w chwili śmierci ocenia się, w przeliczeniu na dzisiejszą walutę, na prawie 300 miliardów dolarów. Swoje bogactwo wykorzystał dla stworzenia wielu instytucji o istotnym znaczeniu dla kultury i nauki - ufundował między innymi halę widowiskową w Nowym Jorku, znaną, jako Carnegie Hall, słynącą z koncertów o najwyższej randze artystycznej, a także wiele bibliotek w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Urodził się 25 listopada 1835 roku. 105. rocznica

1920 - Rada Ochrony Państwa ustanowiła Krzyż Walecznych, polskie odznaczenie wojskowe, które mogli otrzymać również cudzoziemcy.

1921 - Urodził się Alex Haley, amerykański pisarz i dziennikarz. Autor głośnej powieści "Korzenie", w której ukazał losy własnej rodziny, wywodzącej się z Gambii. Został za nią wyróżniony Nagrodą Pulitzera. Książka została zaadaptowana na poczet serialu telewizyjnego o tym samym tytule w 1977 roku. Zmarł 10 lutego 1992 roku.

1922 - Urodził się Ogden Richardson Lindsley, amerykański psycholog związany z Brown University, Harvard University i University of Kansas, uczeń i współpracownik B.F. Skinnera, twórcy behawioryzmu. Lindsley opracował oryginalną metodę "nauczania precyzyjnego", polegającą na dokładnym i mierzalnym formułowaniu oczekiwań i instrukcji wobec nauczanego oraz na monitorowaniu jego postępów na graficznych kartach pracy. Zmarł 10 października 2004 roku.

1926 - Urodził się Aaron Klug, brytyjski chemik i biofizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 1982 za rozwinięcie techniki krystalograficznej mikroskopii elektronowej i analizę struktury kompleksów białek i kwasów nukleinowych, między innymi za ustalenie budowy wielu białek i wirusów. Zmarł 20 listopada 2018 roku.

1932 - Utworzono Białowieski Park Narodowy. Przedtem teren ten funkcjonował, jako rezerwat.

1932 - Zmarł Maksimilian Wołoszyn rosyjski poeta, krytyk, tłumacz, historyk sztuki i malarz. Urodził się w 1878 roku w Kijowie.

1933 - Urodził się Jerzy Grotowski, aktor, reżyser, inscenizator, twórca eksperymentalnego teatru, znanego w świecie, jako "teatr Grotowskiego". Na jego scenie badano relacje zachodzące między sceną a widownią. Jerzy Grotowski był jednym z największych reformatorów teatru XX wieku. Stworzył też wrocławski Teatr Laboratorium. Zmarł 14 stycznia 1999 roku.

1934 - Na wyspie Alcatraz w Stanach Zjednoczonych otwarto więzienie federalne. Tego dnia przywieziono pierwszą grupę więźniów. Więzienie, według mitów uniemożliwiające ucieczkę - zostało zamknięte w 1963 roku. Powodem były wysokie koszty utrzymania i błędy konstrukcyjne, które ułatwiały ucieczki a tych było 14 z udziałem 34 więźniów. Oficjalnie żadna z prób się nie powiodła, w praktyce kilku więźniów uznanych za zaginionych mogło wydostać się na wolność. 90. rocznica

1937 - Szef NKWD Nikołaj Jeżow podpisał "rozkaz 00485", który był podstawą do prowadzenia tak zwanej operacji polskiej, polegającej na masowych aresztowaniach wszystkich jeńców wojennych z wojny polsko-bolszewickiej w latach 1919-1921, polskich uchodźców i imigrantów do Związku Radzieckiego oraz członków polskich partii politycznych i "działaczy antysowieckich” z polskojęzycznych obszarów ZSRR. W praktyce rozkaz obejmował wszystkich Polaków, którzy znaleźli się na terenie ZSRR. Wykorzystując ten rozkaz, rosyjskie władze skazały na śmierć ponad 111 tysięcy Polaków, a prawie 29 tysięcy zesłano do łagrów.

1939 - Urodził się Anatolij Kaszpirowski, rosyjski psychiatra, psychoterapeuta i hipnotyzer. Zdobył sławę na polu medycyny niekonwencjonalnej, występując z transmitowanymi seansami hipnozy, którymi jakoby uzdrawiał z różnych chorób. Jego metody zostały uznane za hochsztaplerskie, wywołujące zbiorowe stany psychotyczne, wiele osób potrzebowało po nich pomocy psychiatrycznej. Seanse Kaszpirowskiego były emitowane również w polskiej telewizji. 85. rocznica

1942 - Rozpoczęła się likwidacja getta żydowskiego w Bełchatowie. Bezpośrednim impulsem do wywiezienia Żydów była epidemia tyfusu plamistego, która wybuchła z powodu skrajnie złych warunków sanitarnych. W getcie mieszkało wówczas ponad pięć tysięcy Żydów z Bełżca i okolic. Pierwsze wywózki rozpoczęły się 11 sierpnia, zaś 18 sierpnia odjechał ostatni transport. Mieszkańców getta wywożono do niemieckich obozów zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem oraz w Bełżcu i do getta w Łodzi.

1942 - We wsi Jasienica Rosielna na Podkarpaciu gestapowcy i własowcy, czyli rosyjscy żołnierze kolaborujący z III Rzeszą, wymordowali około tysiąca Żydów.

1942 - W imieniu polskich środowisk katolickich, Zofia Kossak-Szczucka opublikowała zdecydowany protest przeciw zagładzie Żydów na terenie okupowanej Polski. Napisała: "W getcie warszawskim, za murem odcinającym od świata, kilkaset tysięcy skazańców czeka na śmierć.(...) Kto milczy w obliczu mordu - staje się wspólnikiem mordercy. Kto nie potępia - ten przyzwala. Zabieramy przeto głos my, katolicy - Polacy". Wkrótce po opublikowaniu protestu, we wrześniu 1942 wraz z Wandą Krahelską powołała Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom, przekształcony w grudniu tego roku w Radę Pomocy Żydom "Żegota".

1943 - Urodził Krzysztof Meyer, kompozytor, pianista, pedagog i autor książek o muzyce. Tworzy muzykę symfoniczną i kameralną, utwory na flet, fortepian, skrzypce, kwartet skrzypcowy, a także muzykę chóralną. Jest między innymi autorem opery "Cyberiada", napisanej do libretta na podstawie cybernetycznych bajek Stanisława Lema. W 2011 nagrodzony Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1944 - 11. dzień Powstania Warszawskiego. Na Ochocie upadła obrona "Reduty Wawelskiej", walczący opuścili Ochotę kanałami. Na Woli - powstańcy wycofali się z cmentarzy, o które zacięcie walczyli przez ostatnie dni. Po ciężkich walkach utrzymali swoje pozycje na ulicy Stawki. Zginęło 115 żołnierzy Powstania, w tym dowódca batalionu "Miotła" kapitan Franciszek Mazurkiewicz - "Niebora", oraz porucznik Tadeusz Wiwatowski "Olszyna", zginęła także 18-letnia sanitariuszka i łączniczka Anna Zakrzewska z batalionu "Zośka". Ciężko ranny został dowódca Zgrupowania Radosław Jan Mazurkiewicz "Radosław". Niemcy nasilili zmasowany atak na Stare Miasto - wykorzystali artylerię z pociągu pancernego i jednostek ustawionych po drugiej stronie Wisły. Trwały naloty na Starówkę. Nadal popełniane były zbrodnie na ludności cywilnej w opanowanych przez Niemców dzielnicach - Woli i Ochocie. Po gruzami zrujnowanej Poczty Głównej została zasypana radiostacja "Burza", która była uruchomiona 2 sierpnia. Nadal działała radiostacja "Błyskawica", która nadawała audycje do końca walk powstańczych. 80. rocznica

1944 - Niemcy zamordowali małżeństwo żołnierzy Armii Krajowej - Jadwigę i Zygmunta Karłowskich. W swoim mieszkaniu w Krakowie prowadzili oni lokal konspiracyjny, w którym ukrywali się dowódcy Armii Krajowej, a także aptekę, przez którą zaopatrywali w środki opatrunkowe i leki żołnierzy AK. Zginęli razem z generałem AK Stanisławem Rostworowskim. Przed śmiercią wszyscy troje byli torturowani, ale nikogo nie wydali. Bohaterów upamiętnia odsłonięta w 2023 roku tablica na ich kamienicy przy ulicy Świętego Marka w centrum Krakowa. 80. rocznica

1944 - Wskutek śmiertelnego postrzału zginął porucznik podharcmistrz Konrad Okolski, ps. „Kuba”, jeden z legendarnych żołnierzy batalionu Armii Krajowej "Zośka", dowódca III plutonu "Felek" 2. kompanii "Rudy". Miał 21 lat. Przed powstaniem brał udział w akcjach prowadzonych w ramach Organizacji Małego Sabotażu "Wawer", a także w wielu akcjach bojowych, między innymi "Pod Arsenałem", "Celestynów", "Sieczychy", "Pogorzel". Od 1 sierpnia 1944 roku na czele swojego plutonu uczestniczył w oczyszczaniu Woli z oddziałów niemieckich. Brał udział w wyzwoleniu niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Warschau, tak zwanej "Gęsiówki". Poległ wraz z siedmioma żołnierzami w obronie ostatniej placówki na Woli w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie został pochowany w Kwaterach Wojennych żołnierzy i sanitariuszek baonu "Zośka" na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Dwukrotnie został odznaczony Krzyżem Walecznych, a w dniu śmierci Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Urodził się 11 maja 1923 roku. 80. rocznica

1944 - Na Kielecczyźnie pod dowództwem kapitana Antoniego Dąbrowskiego-Szackiego "Bohuna" powstała Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych. 80. rocznica

1945 - Zmarł Stefan Jaracz, aktor teatralny i filmowy, reżyser, założyciel i dyrektor warszawskiego Teatru Ateneum. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych aktorów polskich i współtwórcę nowoczesnej sztuki aktorskiej. Zagrał między innymi w sztukach: "Przepióreczka”, "Szela-Turoń”, "Szczęście Frania”, "Dzielny wojak Szwejk”. W latach 1912-1936 wystąpił w ponad 30 filmach, między innymi - "Księżna Łowicka" i "Jego wielka miłość". Urodził się 24 grudnia 1883 roku.

1945 - Pogrom Żydów w Krakowie. Tłum zaatakował Żydów modlących się w synagodze Kupa. Pretekstem do ataków miały być pogłoski o tym, że w synagodze znaleziono ciała i krew dzieci chrześcijańskich. Dowodów nie znaleziono, a sprawa okazała się prowokacją. W wyniku zajść zginęła Róża Berger. Miała wtedy 56 lat i była ocaloną z Holokaustu, wraz ze swoją córką przeżyła pobyt w niemieckim obozie Auschwitz-Birkenau.

1946 - Związek Patriotów Polskich zakończył działalność. Organizacja stanowiła narzędzie polityki Stalina i ZSRR. Przygotowywała warunki do przejęcia władzy przez komunistów w powojennej Polsce. Został powołany 1 marca 1943 roku.

1947 - W Krakowie rozpoczął się pokazowy proces II Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Głównymi oskarżonymi byli pułkownik Franciszek Niepokólczycki "Halny" oraz krakowscy działacze PSL - Stanisław Mierzwa i Karol Buczek i kilkanaście innych osób. 10 września 1947 roku Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie ogłosił wyrok. Pułkownika Niepokólczyckiego i jego najbliższych współpracowników skazano na karę śmierci. Pozostałych na długoletnie więzienie. Bolesław Bierut prezydenckim aktem łaski zmienił wyroki śmierci wobec czterech działaczy, w tym Franciszka Niepokólczyckiego, na karę dożywotniego więzienia.

1948 - Urodził się Jan Palach, czeski student, który 16 stycznia 1969 roku, przed Muzeum Narodowym na Placu Wacława w Pradze, dokonał samospalenia w proteście przeciwko inwazji w 1968 roku wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, a także przeciw ograniczeniu swobód obywatelskich. Zmarł trzy dni później. By upamiętnić ten czyn, 16 stycznia Czesi obchodzą Dzień Pamięci Jana Palacha.

1949 - Amerykańska pisarka Margaret Mitchell została potrącona przez samochód. W wyniku odniesionych obrażeń zmarła pięć dni później. Była między innymi autorką powieści "Przeminęło z Wiatrem", za którą otrzymała Nagrodę Pulitzera. Książka została przeniesiona na ekrany kin pod tym samym tytułem, stając się jednym z najbardziej popularnych filmów wszechczasów. Urodziła się 8 listopada 1900 roku. 75. rocznica

1950 - Urodził się Steve Wozniak, amerykański inżynier i wynalazca, polsko-niemieckiego pochodzenia. Projektant i konstruktor komputerów Apple I oraz Apple II, uważanych za jedne z pierwszych komputerów osobistych w historii. Jeden z trzech założycieli firmy informatycznej Apple Computer.

1953 - Urodził się Terry Gene Bollea znany pod pseudonimem Hulk Hogan, amerykański wrestler i aktor. Jest uznawany za jednego z najważniejszych wrestlerów w historii. Jego fenomenalna popularność w latach 80. XX wieku, zwana "Hulkamanią", znacząco przyczyniła się do popularyzacji wrestlingu i organizacji World Wrestling Federation - WWF. Jest sześciokrotnym zdobywcą głównego mistrzostwa WWE. Po 35 latach kariery ostatecznie przeszedł na emeryturę w 2012.

1953 - Urodził się Romuald Lazarowicz, dziennikarz, bibliotekarz, działacz opozycji w PRL. Od 1978 był kolporterem wydawnictw podziemnych. Współpracował z Klubem Samoobrony Społecznej oraz Studenckim Komitetem Solidarności. Od 13 grudnia 1981 do maja 1982 był redaktorem naczelnym podziemnego "Z Dnia na Dzień” - pierwszego w Polsce regularnego czasopisma stanu wojennego. W 1982 współtworzył Solidarność Walczącą. Był członkiem kierownictwa Agencji Informacyjnej Solidarności Walczącej, wydającej podziemne czasopisma. Był współtwórcą podziemnego Radia Solidarność Walcząca, działającego na Dolnym Śląsku w latach 80. Zmarł 2 sierpnia 2019 roku.

1956 - W wypadku samochodowym zginął Jackson Pollock, amerykański malarz, jeden z najwybitniejszych artystów XX wieku. Miał wielki wkład w rozwój współczesnego malarstwa abstrakcyjnego. Był przedstawicielem tak zwanego ekspresjonizmu abstrakcyjnego, w ramach którego odrzucał tradycyjne techniki malarskie, kapał i rozpryskiwał farbę na płótno, co nazwano malarstwem gestu. Urodził się 28 stycznia 1912 roku.

1956 - Urodził się Jeff Widener, amerykański fotoreporter, laureat Nagrody Pulitzera. Jednym z jego pierwszych zleceń, było dokumentowanie protestów w Polsce. Podczas swojej pracy zawodowej wykonywał fotoreportaże w ponad 100 krajach. Fotografował Timor Wschodni, Afganistan, Kambodżę, Birmę, Syrię, Jordanię, Indie, Laos, Wietnam, Pakistan, a w 1989 roku protesty na placu Tian’anmen. To właśnie w Pekinie zrobił swoje najsłynniejsze zdjęcie - samotnego Chińczyka trzymającego w rękach siatki na zakupy, który wszedł na środek jezdni i zatrzymał w ten sposób wojskową kolumnę czołgów wycofujących się z placu Niebiańskiego Spokoju. Jego fotografia stała się najsłynniejszym i najczęściej reprodukowanym zdjęciem dokumentującym zdarzenie z 1989 roku z Pekinu..

1957 - Zmarł Rudolf Weigl, światowej sławy biolog, zoolog i bakteriolog, twórca pierwszej szczepionki przeciwko tyfusowi plamistemu, profesor Uniwersytetu we Lwowie i Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasie wojny oficjalnie prowadził nad tyfusem prace badawcze dla Niemców, ale wykorzystując swobodę naukową i lęk okupantów przed tyfusem, uratował i zapewnił schronienie oraz legalną pracę w swoim Instytucie Badań nad Tyfusem tysiącom Polaków, zatrudniał także Żydów. Przekazywał produkowane w Instytucie szczepionki dla mieszkańców getta, ale także dla oddziałów partyzanckich. Był dwukrotnie nominowany do Nagrody Nobla - pierwszy raz w czasie wojny - wówczas jego kandydaturę zablokowali Niemcy za odmowę podpisania volkslisty. Za drugim razem, w latach 50. jego wybór został zablokowany przez władze PRL - w związku z jego współpracą z okupantem. W 2003 roku został przez Instytut Jad Vashem w Jerozolimie uhonorowany tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Urodził się 2 września 1883 roku, w Přerowie na Morawach.

1960 - W Ndżamenie proklamowano niepodległość Republiki Czadu, wcześniej była to kolonia francuska.

1962 - Rozpoczął się pierwszy zespołowy lot kosmiczny. 11 sierpnia statek Wostok-3 z majorem Andrianem Nikołajewem na pokładzie wystartował ze stacji w Bajkonuru, a dzień później w kosmos wyruszył kolejny astronauta radziecki, podpułkownik Paweł Popowicz na statku Wostok-4. Celem było bliskie spotkanie w przestrzeni kosmicznej dwóch statków radzieckich. Wostok-3 i Wostok-4 zbliżyły się do siebie na orbicie, na odległość sześciu kilometrów. Misja zakończyła się 15 sierpnia. O przedłużeniu misji o jeden dzień zadecydował sam Nikita Chruszczow.

1966 - Podczas zwołanej w Chicago konferencji prasowej John Lennon przeprosił za swoją wcześniejszą wypowiedź, że The Beatles są popularniejsi od Jezusa Chrystusa. Zespół powstał w 1960 roku. Trzy lata później premiera miał ich pierwszy album, "Please Please Me", który okazał się bestsellerem w Wielkiej Brytanii. Na ten sam rok datuje się początki beatlemanii, czyli ogromnej popularności Beatlesów, charakteryzującej się histerycznymi reakcjami fanów. W 1964 zespół po raz pierwszy wystąpił w Stanach Zjednoczonych, gdzie odcinek programu "The Ed Sullivan Show" z ich udziałem zgromadził największą telewizyjną publiczność w historii kraju..

1968 - Prymas kardynał Stefan Wyszyński koronował obraz Matki Boskiej Świętolipskiej. W uroczystości uczestniczył kardynała Karola Wojtyły.

1972 - Zmarł Max Theiler, południowoafrykański bakteriolog i epidemiolog, prowadził badania nad żółtą febrą, dengą, japońskim zapaleniem mózgu, chorobą Weila, chorobą Heinego-Medina, w 1951 roku uhonorowany Nagrodą Nobla, za badania nad wirusem żółtej febry i opracowanie skutecznej szczepionki przeciwko tej chorobie. Urodził się 30 stycznia 1899 roku.

1973 - Zmarł Karl Ziegler niemiecki chemik. W roku 1963 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii, za odkrycia i prace dotyczące związków metaloorganicznych i ich zastosowania, jako katalizatorów polimeryzacji. Urodził się 26 listopada 1898 roku.

1973 - Zmarł Andrzej Stopka, malarz, scenograf, ilustrator i rysownik, mistrz karykatury. Jako karykaturzysta współpracował z "Życiem Literackim”, "Przekrojem”, "Nową Kulturą” i "Szpilkami". W czasie okupacji niemieckiej współpracował z doktorem Ludwikiem Żurowskim w niesieniu pomocy Żydom w krakowskim getcie. Ukrywał w swoim mieszkaniu rodzinę lekarza, profesora Juliana Aleksandrowicza. Urodził się 23 września 1904 roku.

1975 - Urodził się Mateusz Szczurek, ekonomista, w latach 2013- 2015 minister finansów.

1976 - Cztery osoby zginęły, a 20 zostało rannych, gdy dwaj palestyńscy terroryści obrzucili granatami i ostrzelali z broni maszynowej pasażerów na stanowisku odpraw izraelskich linii El Al na lotnisku w Stambule.

1978 - Trzej Amerykanie - Ben Abruzzo, Maxie Anderson i Larry Newman dokonali pierwszego przelotu balonem "Double Eagle II" nad Atlantykiem. Wystartowali z wybrzeża amerykańskiego na Presque Island, a wylądowali we Francji, nieopodal Miserey. Od 11 do 17 sierpnia pokonali pięć tysięcy kilometrów w 138 godzin i sześć minut.

1980 - Sierpień '80 - W Warszawie trzydniowy strajk rozpoczęli pracownicy komunikacji miejskiej, żądający podwyżek i lepszego traktowania. Do protestu przyłączały się kolejne zajezdnie autobusowe i tramwajowe, strajkować zaczęli także taksówkarze MPT. Ówczesne władze początkowo nie wypowiedziały się na temat strajku, nie było informacji o nim w mediach. I sekretarz KC PZPR Edward Gierek kontynuował urlop na Krymie.

1983 - Zmarła Anna Piskorska-Chlebowska, chemiczka, podharcmistrzyni, działaczka opozycji demokratycznej w PRL. W latach 1976-1981 była współpracowniczką KOR i KSS "KOR”. Po wybuchu stanu wojennego organizowała opiekę nad rodzinami internowanych oraz zbiórkę pieniędzy i darów dla Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Urodziła się 15 marca 1929 roku.

1983 - Zmarł Włodzimierz Patuszyński, poeta, autor tekstów piosenek, konferansjer, także aktor, piosenkarz i kompozytor. Napisał między innymi tekst do popularnej piosenki "Chłopiec z gitarą". Pisał teksty piosenek dla takich wykonawców jak: Maria Koterbska, Halina Kunicka, Karin Stanek, Krystyna Prońko, Zdzisława Sośnicka, Bohdan Łazuka, Piotr Szczepanik i Czesław Niemen. Urodził się 17 stycznia 1916 roku.

1987 - Zmarł Stanisław Marczak-Oborski, teatrolog, żołnierz, tłumacz sztuk rosyjskich, między innymi Arbuzowa, Uspienskiego, Treniewa, autor monografii - "Życie teatralne w latach 1944-1964", "Teatr czasu wojny". Brał udział w kampanii wrześniowej i w Powstaniu Warszawskim. Od 1944 do 1945 był więziony w niemieckim wojskowym obozie koncentracyjnym w Muhlberg. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Urodził się 26 grudnia 1921 roku.

1988 - Abd Allaha Azzama założył Al-Ka’idę - sunnicką organizację posługującą się metodami terrorystycznymi. Początkowo celem Al-Ka’idy była walka z agresją radziecką w Afganistanie. Następnie organizacja przekształciła się w ugrupowanie pansunnickie walczące z wpływami Izraela i USA w krajach muzułmańskich.

1996 - Zmarł Rafael Kubelik, słynny dyrygent czeski, twórca festiwalu Praska Wiosna. W 1948 roku uciekł do Stanów Zjednoczonych, gdzie w latach 1950-1953 współpracował z orkiestrą symfoniczną w Chicago. Był kierownikiem muzycznym i dyrygentem opery Covent Garden w Londynie, dyrygentem Orkiestry Radia Bawarskiego w Monachium, a także dyrektorem muzycznym Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Znany z doskonałych nagrań muzyki czeskiej, węgierskiej i austriackiej. Urodził się 29 czerwca 1914 roku..

2004 - Zmarł Jerzy Urbankiewicz, pisarz, dziennikarz, kawalerzysta, żołnierz Armii Krajowej. W 1944 aresztowany przez NKWD, został skazany na 15 lat łagrów. Spędził 12 lat w obozie w Workucie. Po powrocie z zesłania pracował w Polskim Radiu i Telewizji Polskiej. Napisał kilkadziesiąt książek o tematyce łódzkiej i wojskowej, między innymi: "Legendy Kawalerii Polskiej", "Gdzie są konie z tamtych lat", "Szabla zardzewiała". Jest też autorem pierwszej w Polsce publikacji o łagrach sowieckich "Cztery listy z Workuty", opublikowanej w 1956 roku, w tygodniku "Nowa Kultura". Urodził się 23 czerwca 1915 roku. 20. rocznica

2014 - Zmarł Robin Williams, amerykański aktor i artysta kabaretowy. Cierpiał na depresję, popełnił samobójstwo. Był cenionym aktorem komediowym, znanym z ról w filmach "Klatka dla ptaków" i "Pani Doubtfire". Grał również znaczące role w dramatach - profesora w "Stowarzyszeniu Umarłych Poetów”, lekarza w "Przebudzeniach", ojca w "Między piekłem a niebem", ale także psychopatę w "Bezsenności" oraz w filmie "Zdjęcie w godzinę" Wcielił się również w główną rolę w filmie "Hook" Stevena Spielberga. Był znany ze zdolności do improwizowania oraz parodiowania. Za kreację psychoanalityka w dramacie ”Buntownik z wyboru” otrzymał w 1998 roku Oscara za najlepszą rolę drugoplanową. Urodził się 21 lipca 1951 roku. 10. rocznica

2016 - Złoty medal dla polskiej reprezentacji XXXI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Rio de Janeiro. Najcenniejsze trofeum zdobyły wioślarki Magdalena Fularczyk-Kozłowska i Natalia Madaj w konkurencji dwójki podwójnej.

2017 - Po południu w zachodniej i północnej Polsce rozpoczęły się katastrofalne nawałnice. Wieczorem i w nocy z 11 na 12 sierpnia zginęło sześć osób, a 62 osoby zostały ranne. W obozie w Suszku w Zachodniopomorskiem walące się drzewa zabiły dwie harcerki. Nawałnica burzowa typu "bow echo" wyłamała kilkadziesiąt tysięcy hektarów lasów i całkowicie zniszczyła infrastrukturę na terenach dotkniętych kataklizmem, który największe nasilenie miał na obszarze województw: kujawsko-pomorskiego, pomorskiego i wielkopolskiego.

2018 - Zmarł Kazimierz Karabasz, reżyser filmów dokumentalnych, absolwent i wykładowca Łódzkiej Filmówki, zdobywca wielu prestiżowych nagród za twórczość dokumentalną. Tworzył filmy z "czarnej serii polskiego dokumentu"- ukazujące zgrzebną nieraz patologiczną stronę ówczesnej rzeczywistości. Jest autorem "szkoły Karabasza" zakładającej wnikliwą obserwację rzeczywistości, filmowanie zwykłych ludzi, bez inscenizacji. Urodził się 6 maja 1930 roku.

2018 - Zmarł V.S. Naipaul, brytyjski prozaik i eseista, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2001. Akademia Szwedzka zwróciła szczególną uwagę na powieść z 1987 roku "The Enigma of Arrival" oraz książki podróżnicze, w których autor krytycznie ocenia wpływ islamskiego fundamentalizmu na życie społeczne i instytucje polityczne w Indonezji, Iranie, Malezji i Pakistanie. W latach 80. XX wieku był zainteresowany "Solidarnością” i życzliwie o niej pisał. Urodził się 17 sierpnia 1932 roku.

2019 - Zmarła Bożena Krzyżanowska, aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka, wykonawczyni poezji śpiewanej. Wielkie uznanie przyniosła jej rola Édith Piaf w spektaklu "Piaf" granym w Operetce Warszawskiej i Wrocławskim Teatrze Współczesnym. W 1989 zdobyła Grand Prix na wrocławskim X Przeglądzie Piosenki Aktorskiej. Urodziła się 6 września 1957 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarła Maria Kościałkowska, aktorka, córka premiera RP Mariana Zyndram-Kościałkowskiego. Zagrała między innymi w filmach: "Dekalog 8", "Romans prowincjonalny" i "Pasażerka". Urodziła się 2 lutego 1922 roku.

2020 - Zmarł Trini Lopez, amerykański piosenkarz, gitarzysta i aktor pochodzenia meksykańskiego. Zagrał między innymi jednego z tytułowych skazańców w filmie "Parszywa dwunastka". Urodził się 15 maja 1937 roku. Jego pierwszy album, "Trini Lopez Live at PJ's", został wydany w 1963 roku i zawierał jego najbardziej znane piosenki: "If I Had A Hammer”, która utrzymywała się, jako numer jeden na listach przebojów w 25 krajach oraz tradycyjną meksykańską piosenkę "La Bamba”. Urodził się 15 maja 1937 roku.

2022 - Zmarł Jean-Jacques Sempé, francuski rysownik, znany z ilustracji do przygód "Mikołajka". W 1960 roku zilustrował pierwszy tom książki o przygodach Mikołajka, autorstwa René Goscinnego. Pierwszy tom rysunków Sempégo, "Rien n'est simple", ukazał się w 1962. Książki ilustrowane przez Sempégo, wydane w Polsce: "Historia pana Sommera", "Błędne ogniki i grzyby atomowe", "Katarzynka" oraz seria książek o przygodach Mikołajka. Urodził się 17 sierpnia 1932 roku.

2022 - W wyniku obrażeń odniesionych podczas wypadku drogowego zmarła Anne Heche, amerykańska aktorka. Odtwórczyni ponad 90 ról, między innymi w filmach: "Donnie Brasco", "Wulkan", "Koszmar minionego lata", "Fakty i akty", "John Q" oraz w serialu "Ally McBeal".

2023 - Z kosmodromu Wostocznyj Rosja wystrzeliła lądownik księżycowy w ramach misji Łuna-25, pierwszej w programie Łuna-Głob. Celem misji było przetestowanie technologii i zbadanie gleby Księżyca, a także plazmy i pyłu zawartego w księżycowej egzosferze. Misja zakończyła się niepowodzeniem. Po utracie kontaktu z Ziemią sonda rozbiła się na Księżycu. Prawdopodobnie po jej uderzeniu na Srebrnym Globie powstał krater o średnicy dziesięciu metrów. 1. rocznica

2023 - Archiwum Akt Nowych w Warszawie zaprezentowało otrzymane, oryginalne dokumenty osobiste i rodzinne oraz zbiór fotograficzny porucznika podharcmistrza Konrada Okolskiego, ps. „Kuba”. Był on jednym z legendarnych żołnierzy batalionu Armii Krajowej "Zośka", dowódcą III plutonu "Felek" 2. kompanii "Rudy". Przed Postaniem Warszawskim brał udział w akcjach prowadzonych w ramach Organizacji Małego Sabotażu "Wawer" Szarych Szeregów, a także w wielu akcjach bojowych, między innymi "Pod Arsenałem", "Celestynów", "Sieczychy", "Pogorzel". Od 1 sierpnia 1944 roku na czele swojego plutonu uczestniczył w oczyszczaniu Woli z oddziałów niemieckich. Brał udział w wyzwoleniu niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Warschau, tak zwanej "Gęsiówki". 11 sierpnia 1944 roku poległ wraz z siedmioma żołnierzami w obronie ostatniej placówki na Woli w Powstaniu Warszawskim. Miał 21 lat. 1. rocznica

Zobacz także

2024-09-08, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 8 września - Światowy Dzień Walki z Analfabetyzmem, ustanowiony przez UNESCO w 1965 roku. 8 września - Światowy Dzień Fizjoterapii. 8 września - Święto… » więcej 2024-09-07, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 7 września - Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba. 7 września - Światowy Dzień Świadomości Dystrofii Duchenne'a. » więcej 2024-09-06, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 6 września - Dzień Walki z Prokrastynacją. 6 września - Dzień Czytania Książek. » więcej 2024-09-05, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 5 września - Międzynarodowy Dzień Dobroczynności. » więcej 2024-09-04, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 4 września - W Polsce obchodzone jest wspomnienie 11 błogosławionych męczennic, sióstr nazaretanek z Nowogródka, zamordowanych przez hitlerowców 1 sierpnia… » więcej 2024-09-03, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 3 września - Święto Niepodległości Republiki San Marino. 3 września - Dzień Wieżowców. » więcej 2024-09-02, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 2 września - Międzynarodowy Dzień Sępa. 2 września - Światowy Dzień Brody. 2 września - Dzień Dużego Rozmiaru. » więcej 2024-09-01, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 1 września - Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzony w Polsce, od 1997 roku. 1 września - Święto Wojsk Obrony Przeciwlotniczej… » więcej 2024-08-31, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 31 sierpnia - Dzień Solidarności i Wolności, ustanowiony przez Sejm 27 lipca 2005 roku, dla upamiętnienia podpisania w 1980 roku porozumień gdańskich. Polskie… » więcej 2024-08-30, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 30 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Pamięci Osób Zaginionych. 30 sierpnia - Dzień Taksówkarza » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »