Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-06-10, 07:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

10 czerwca - Międzynarodowy Dzień Elektryka.

10 czerwca - Międzynarodowy Dzień Heraldyki. Przypada w rocznicę pasowania na rycerza w 1180 roku w katedrze w Rouen Godfryda Plantageneta, który z tej okazji otrzymał od swego przyszłego teścia - Henryka I Beauclerca herb przedstawiający sześć złotych lwów w błękitnym polu. Był to pierwszy w pełni ukształtowany herb w dziejach europejskiej heraldyki.

10 czerwca - Światowy Dzień Secesji, obchodzony w rocznicę śmierci dwóch wybitnych architektów - Antonio Gaudíego (zm. 1926) i Ödöna Lechnera (zm. 1914).
1190 - W czasie III wyprawy krzyżowej, podczas kąpieli w rzece Salef na terenie dzisiejszej południowej Turcji utonął Fryderyk I Barbarossa, Rudobrody, cesarz Niemiec z dynastii Hohenstaufów. Urodził się około 1122 roku.

1258 - Król Anglii Henryk III podpisał z angielskimi możnowładcami, pod przywództwem Szymona z Montfort, tak zwane "prowizje oksfordzkie”, reformy ustrojowe osłabiające władzę królewską. Przez niektórych historyków nazywane są pierwszą konstytucją angielską. System wprowadzony przez prowizje znacznie ograniczał władzę królewską. Władca miał współrządzić z 15-osobową Tajną Radą wybieraną przez baronów, która w czasie nieobecności króla stawała się faktycznie najwyższym organem władzy. Wszyscy urzędnicy królestwa mieli składać przysięgę wierności nie tylko królowi, ale również Radzie. Ustalono regularne, trzy razy w roku, odbywanie zgromadzenia składającego się z królewskiej Rady, dzierżawców królewskich, przedstawicieli rycerstwa i miast, nazywanego coraz częściej parliamentum.

1358 - W decydującej bitwie pod Meaux koło Paryża zostało krwawo stłumione powstanie francuskich chłopów. Powodem wybuchu powstania nazywanego "żakerią” było wyniszczenie wsi wojną "stuletnią” i epidemiami, a także wzrost podatków i danin.

1500 - Podczas najazdu turecko-tatarskiego na ziemie polskie oddziały tatarskie pod wodzą syna chana - Achmeta rozpoczęły nieudane oblężenie Bełza. Po pięciu dniach niepowodzeń Tatarzy wycofali się grabiąc i biorąc w niewolę obywateli Rzeczypospolitej. Po kilku miesiącach Tatarzy ponownie najechali na Bełz i okolice.

1580 - Zmarł Luis de Camoes, portugalski poeta, którego główne dzieło "Luzjady”, powstałe na wygnaniu, stało się epopeją narodową. W utworze tym na tle opisu podróży Vasco da Gamy do Indii, przedstawiona została historia i narodowe tradycje Portugalczyków. Urodził się około 1524 roku.

1596 - Została odkryta Wyspa Niedźwiedzia na Morzu Barentsa. Jest położona w zachodniej części tego akwenu, w połowie drogi między Spitsbergenem a Przylądkiem Północnym. Ma 178 kilometrów kwadratowych powierzchni. Od 2000 roku jest uznawana za bardzo ważną z punktu widzenia ochrony populacji ptaków.

1692 - W Salem w Massachusetts powieszono pierwszą spośród 18 skazanych na śmierć "czarownic”. Na karę śmierci łącznie skazano 19 osób z grupy około 200 oskarżonych o czarnoksięstwo. Proces rzekomych "czarownic” skutkował odsunięciem purytanów od wpływu na władze i zapoczątkował ewolucję społeczeństwa amerykańskiego w kierunku państwa neutralnego ideologicznie.

1790 - "Philadelphia Spelling Book” autorstwa Johna Barry’ego stała się pierwszą amerykańską książką chronioną federalnym prawem autorskim. Książkę zarejestrował urzędnik dystryktu Pensylwanii Sam Caldwell. Zgodnie z ówczesnym prawem amerykańskim dzieło było chronione przez 14 lat. Możliwe było przedłużenie ochrony praw autorskich o kolejne 14 lat, jeśli autor wciąż żył.

1792 - W czasie wojny w obronie Konstytucji 3 Maja w bitwie pod Stołpcami oddziały jazdy tatarskiej i brygada kawalerii narodowej pobiły dwa rosyjskie pułki dragonów. Przed całkowitym pogromem uratowało jazdę rosyjską nadejście rosyjskiej piechoty, której artyleria ustawiona na lewym brzegu Niemna salwami odpędziła oddziały litewskie.

1832 - Urodził się Nicolaus Otto, niemiecki konstruktor i przemysłowiec. Skonstruował pierwszy czterosuwowy silnik o zapłonie iskrowym. Był samoukiem. Zmarł 26 stycznia 1891 roku.

1836 - Zmarł André Ampere, francuski fizyk i matematyk, twórca podstaw współczesnej elektrodynamiki. Od jego nazwiska jednostkę natężenia prądu elektrycznego nazwano amper. Urodził się 20 stycznia 1775 roku.

1837 - W Pawlikowicach, w wyniku secesji ze Stowarzyszenia Ludu Polskiego działaczy krakowskiego Zboru Głównego, powstała Konfederacja Powszechna Narodu Polskiego. Głosiła radykalne hasła społeczne, postulowała szybkie powstanie z udziałem ludności wiejskiej, której obiecywała uwłaszczenie i prawa wyborcze. Ziemianom nieprzystępującym do powstania grożono konfiskatą majątków. W 1838 źle zakonspirowana Konfederacja rozpadła się z powodu aresztowań głównych jej członków.

1856 - Lokalna gazeta została powiadomiona o odkryciu w wielkopolskim Mikorzynie pierwszego z dwóch tak zwanych kamieni mikorzyńskich z domniemanymi wyobrażeniami słowiańskich bóstw i napisami runicznymi. Kamień pierwszy przedstawiał rzekomo boga Prowe i 13 znaków runicznych, drugi wizerunek konia i 21 run. W latach 70. XIX wieku uznano odkrycie za oszustwo naukowe.

1858 - Zmarł Robert Brown, angielski biolog, który odkrył nieregularne ruchy i zderzenia mikroskopijnie małych cząstek pyłków kwiatowych "zawieszonych” w gazach i cieczach. W ten sposób odkrył zjawisko określane od jego nazwiska ruchami Browna. W 1831 roku odkrył jądro komórkowe. Autor pracy o florze Australii, powstałej po wyprawie naukowej na ten kontynent, członek francuskiej Akademii Nauk. Urodził się 21 grudnia 1773 roku.

1863 - W czasie powstania styczniowego oddział pod dowództwem pułkownika Edmunda Calliera został pobity pod Kleczewem koło Konina przez wojska rosyjskie dowodzone przez generała Nikołaja Krasnokutskiego. Po tej porażce Edmund Callier z mocno uszczuplonymi siłami zdecydował się stworzyć zaledwie 150-osobową lotną kolumnę, której zadaniem miało być nękanie sił wroga.

1870 - Zmarł Stanisław Bogusławski, dziennikarz, aktor i komediopisarz. Od 1829 pisał do "Kuriera Warszawskiego". Jest między innymi autorem komedii: "Urojenie", "Krewni" "Lwy i lwice" oraz libretta do opery Stanisława Moniuszki "Flis". Urodził się 28 grudnia 1804 roku.

1880 - Urodził się Andre Derain, francuski malarz, jeden z głównych przedstawicieli fowizmu i kubizmu. Malował martwe natury, pejzaże, portrety i akty. Szczególnie upodobał sobie widoki Londynu w barwach nadających miastu radosny nastrój. Typowym przykładem jego twórczości jest obraz zatytułowany "Most Londyński”. Zmarł 8 września 1954 roku.

1895 - Urodziła się Hattie McDaniel, amerykańska aktorka i śpiewaczka, pierwsza w historii Afroamerykanka, która otrzymała Oscara. Otrzymała go w lutym 1940 roku za drugoplanową rolę w filmie „Przeminęło z wiatrem”. Grała też między innymi w filmach: "Mały pułkownik”, "Sędzia Priest”, "Statek komediantów”, "Takie nasze życie”. W latach 1947-1952 występowała też w nadawanym codziennie w radiu CBS słuchowisku "Belulah”. Zmarła 26 października 1952 roku.

1900 - W Chojnicach doszło do ataku na Żydów oskarżanych o dokonanie rytualnego mordu na gimnazjaliście. Przez dwa miesiące od zabójstwa nie wyjaśniono jego okoliczności i nie znaleziono sprawcy. Mieszkańcy Chojnic zarzucali władzom sprzyjanie Żydom i niesprawdzanie wątków, według których mordercą mógł być żydowski rzeźnik. Rozwścieczony tłum zdemolował chojnicką synagogę i dom jednego z miejscowych Żydów. Kres wystąpieniom położyła dopiero interwencja pruskiego wojska. Konsekwencją pogromu był proces, podczas którego za podburzanie skazano na więzienie 30 uczestników zamieszek. Efektem pogromu była masowa emigracja chojnickich Żydów, wskutek czego liczebność gminy zmniejszyła się o połowę - do 364 na ogólną liczbę 10 tysięcy 697 mieszkańców.

1909 - Po raz pierwszy skutecznie wykorzystano sygnał SOS w katastrofie morskiej. Dzięki sygnałowi wysłanemu z brytyjskiego liniowca "Slavonia”, który w czasie mgły osiadł na mieliźnie w pobliżu wyspy Flores, na portugalskich Azorach, uratowano kilkaset osób znajdujących się na pokładzie. 115. rocznica

1910 - Urodził się Piotr Zaremba, pierwszy polski prezydent Szczecina w latach 1945-1950, profesor urbanista, współtwórca polskiej szkoły planowania przestrzennego, inicjator utworzenia Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie związany z Wydziałem Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej, współorganizator Uniwersytetu Szczecińskiego. Zmarł 8 października 1993 roku.

1914 - Urodził się Henryk Tomaszewski, grafik i rysownik, jeden z twórców polskiej szkoły plakatu.. Projektował również książki, okładki i scenografie teatralne. Zmarł 11 września 2005 roku. 110. rocznica

1915 - Urodził się Saul Bellow, amerykański pisarz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1976 roku. Jest między innymi autorem powieści: "Stan zawieszenia", "Przygody Augiego Marcha" i "Dar Humboldta". Zmarł 5 kwietnia 2005 roku.

1920 - W czasie wojny polsko-bolszewickiej na froncie północnym Armia Rezerwowa generała Kazimierza Sosnkowskiego rozpoczęła kontrofensywę. Polacy odrzucili wojska bolszewickie za linię rzek Auta i Berezyna.

1920 - Ukazało się pierwsze wydanie górnośląskiego miesięcznika humorystyczno-satyrycznego "Kocynder”. Czasopismo ukazywało się po śląsku i po polsku w latach 1920-1939 oraz po wojnie w latach 1946-1958. Gazeta odegrała dużą rolę w czasie plebiscytu oraz powstań śląskich zyskując dużą popularność wśród Górnoślązaków. Nazwa czasopisma oznacza po śląsku wesołka lub dowcipnisia.

1921 - Urodził się Filip Mountbatten, książę Edynburga, brytyjski książę małżonek, mąż królowej Elżbiety II, wolnomularz. Pochodził z duńskiego rodu królewskiego Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg. Ojciec następcy brytyjskiego tronu, księcia Karola oraz Anny, Andrzeja i Edwarda. Zmarł 9 kwietnia 2021 roku.

1923 - Urodził się Stanisław Juchnowicz, architekt, urbanista, profesor nauk technicznych, żołnierz Armii Krajowej, wieloletni pracownik Politechniki Krakowskiej i jej dziekan, współautor planu urbanistycznego Nowej Huty. Zaprojektował też Pomnik Bohaterów Warszawy, centra miast - Łodzi, Krakowa, Lublina i Chorzowa oraz Gmachu Głównego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Zmarł 31 stycznia 2020 roku.

1926 - Zmarł Antoni Gaudí, wybitny hiszpański architekt, związany z Barceloną. Stworzył własną odmianę modernizmu, łącząc nowatorstwo konstrukcji z plastycznym ukształtowaniem budowli. Autor - Casa Milá, Casa Vicens, budowli w Parku Güell a przede wszystkim słynnego kościoła Sagrada Familia, do dziś nieukończonego. Urodził się 25 czerwca 1852 roku.

1930 - Urodził się Jacek Trznadel, pisarz, poeta, krytyk literacki i publicysta, jeden z inicjatorów założenia Polskiej Fundacji Katyńskiej. Autor szkiców - "O poezji Mieczysława Jastruna”, "Czytanie Norwida. Próby”, pracy o Katyniu "Powrót rozstrzelanej armii”. Najbardziej znaną publikacją pisarza jest zbiór wywiadów z pisarzami tworzącymi w okresie stalinizmu "Hańba domowa”. W 2020 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 23 stycznia 2022 roku.

1931 - Urodził się Joao Gilberto, brazylijski muzyk, współtwórca bossa novy. Międzynarodową popularność zyskała piosenka "The Girl from Ipanema", wykonywana przez jego ówczesną żonę Astrud Gilberto wraz z nim i jazzmanem Stanem Getzem, zarejestrowana na albumie "Getz/Gilberto" z 1963 roku. Potem wiele innych kompozycji Gilberto osiągnęło status standardów, a styl utworów jest określany przez słuchaczy, jako brazylijski. Zmarł 6 lipca 2019 roku.

1935 - Powstał ruch Anonimowych Alkoholików. Inicjatorami byli makler giełdowy William Griffith Wilson, znany, jako Bill Wilson i chirurg Robert Holbrook Smith, znany, jako Dr. Bob, którzy założyli ruch w Akron w amerykańskim stanie Ohio. Nazwę ruch wziął od opublikowanej w 1939 roku książki "Anonimowi Alkoholicy”. "Anonimowi alkoholicy" są anonimowi, ponieważ wspólnota AA rządzi się zasadami, a nie jest rządzona przez osoby. Anonimowość gwarantuje, że imię, nazwisko, praca, zawód nie zostaną ujawnione. Wspólnota AA nie angażuje się w publiczne polemiki, nie zajmuje stanowiska w jakichkolwiek sporach. Najważniejszym celem dla uczestników jest pozostać trzeźwym i pomagać innym alkoholikom osiągnąć trzeźwość.

1835 - Urodziła się Maria Powalisz-Bardońska, witrażystka. Owocem pracy artystki są dzieła dla ponad 140 obiektów sakralnych i świeckich w Polsce i zagranicą. Najważniejsze realizacje, to witraże w: katedrze poznańskiej, archikatedrze w Gnieźnie, Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie oraz Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. Zmarła 21 listopada 2021 roku.

1938 - Urodziła się Violetta Villas, właściwie Czesława Cieślak, wykonawczyni pieśni estradowych, operowych i operetkowych, sopran koloraturowy, aktorka filmowa i rewiowa, kompozytorka, autorka tekstów. Występowała w paryskiej Olimpii oraz rewiach w Las Vegas. Jej repertuar to kilkaset piosenek wykonywanych w dziesięciu językach, wśród nich: "Dla ciebie miły”, "Przyjdzie na to czas”, "Do ciebie mamo”, "Ave Maria no morro” oraz "Całuj gorąco”. Artystka była jedną z najbardziej charakterystycznych postaci polskiego show-biznesu. Poświęcono jej wiele filmów i książek. Zmarła 5 grudnia 2011 roku.

1940 - Dwa miesiące po rozpoczęciu ataku przez hitlerowskie Niemcy skapitulowała wspierana przez aliantów Norwegia. Obie strony poniosły znaczne straty. Decydujący udział w niemieckim sukcesie miało lotnictwo, które wobec przewagi morskiej aliantów odegrało zasadniczą rolę we wsparciu działań lądowych. W kampanii norweskiej brały udział także polskie jednostki, między innymi Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich, okręty podwodne "Orzeł”, "Wilk” oraz niszczyciele "Burza”, "Błyskawica” i "Grom”.

1940 - Przemawiając z balkonu Palazzo Venezia w Rzymie, premier Benito Mussolini ogłosił, że Włochy wypowiedziały wojnę Francji i Wielkiej Brytanii. Włosi skoncentrowali na granicy z Francją dwie armie, tworzące Grupę Armii Zachód. Obrona francuska opierała się o fortyfikacje obsadzone żołnierzami Armii Alpejskiej. Pierwsze działania miały charakter starć niewielkich patroli, dopiero 16 czerwca Włosi podjęli próbę ofensywy na większą skalę w rejonie Briançon, ale zostali odrzuceni.

1941 - Zmarł Ludwik Krzywicki, socjolog, pedagog, działacz socjalistyczny, więzień carski. Zajmował się teorią rozwoju społecznego, mechanizmami zmiany społecznej, rozwojem idei. Był założycielem Głównego Urzędu Statystycznego. Urodził się 21 sierpnia 1859 roku.

1942 - Pierwsza zbiorowa ucieczka więźniów z niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Około 50 więźniów podjęło próbę ucieczki po zakończeniu prac przy budowie rowu melioracyjnego. Na wolności pozostało dziewięć osób, wśród nich aktor August Kowalczyk.

1942 - Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Olkuszu. Około 3,4 tysiąca osób zebrano na placu gimnazjalnym, gdzie dokonano selekcji. Trzy tysiące z nich przewieziono do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz. Pozostałych Żydów skierowano do pracy przymusowej i osadzono tymczasowo w getcie w Sosnowcu lub przewieziono do niemieckich obozów pracy. W czerwcu 2005 roku na starym cmentarzu w Olkuszu odsłonięto pomnik autorstwa Katarzyny Krzykawskiej, upamiętniający mieszkańców Olkusza i ziemi olkuskiej zamordowanych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych i więzieniach.

1942 - W odwecie za pomoc udzieloną sprawcom udanego zamachu na protektora Czech i Moraw generała SS Reinharda Heydricha Niemcy zrównali z ziemią czeską wieś Lidice koło Kladna. Niemcy rozstrzelali wszystkich dorosłych mężczyzn, a kobiety i część dzieci wysłali do niemieckich obozów koncentracyjnych. Pozostałą grupę dzieci przeznaczono do zniemczenia. W sumie zginęło 340 mieszkańców wsi - 192 mężczyzn, 60 kobiet oraz 88 dzieci. Wszystkie budynki spalono.

1943 - W odwecie za pomoc udzieloną Żydom niemiecka żandarmeria spacyfikowała wieś Hucisko koło Rzeszowa, mordując 21 osób. Zarządzenia władz okupacyjnych, a w szczególności rozporządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka z 15 października 1941 roku, przewidywały karę śmierci dla każdego Polaka, który udzieli schronienia Żydowi lub pomoże mu w inny sposób. W związku ze stosowaną przez Niemców zasadą odpowiedzialności zbiorowej ofiarami represji padały rodziny opiekunów, a niekiedy także całe lokalne społeczności. Liczba Polaków straconych przez Niemców za udzielanie pomocy Żydom nie została dotąd precyzyjnie ustalona.

1944 - 218 mieszkańców greckiej wioski Distomo zostało zamordowanych przez niemieckich żołnierzy 4. Dywizji Grenadierów Pancernych SS Polizei. Zbrodnia miała być odwetem za śmierć trzech Niemców z rąk lokalnych partyzantów, mimo, że wieśniacy nie mieli żadnego związku z partyzantami. 80. rocznica

1944 - W odwecie za zabicie przez francuski ruch oporu oficera SS Niemcy zamordowali 642 mieszkańców Oradour-sur-Glane, w zachodniej Francji. Masakrę przeżyło tylko sześciu mieszkańców, w tym dziecko. Okazało się później, że Niemcy spacyfikowali inną miejscowość niż zamierzali. Oficera SS zabito w leżącym ponad 30 kilometrów dalej miasteczku Oradour-sur-Vayres. 80. rocznica

1945 - W wyniku wybuchu metanu w Kopalni Węgla Kamiennego "Brzeszcze” zginęło dziewięciu górników. Eksplozja nastąpiła podczas robót strzałowych.

1949 - Zmarła Sigrid Undset, norweska powieściopisarka i nowelistka, autorka książek: "Krystyna, córka Lavransa”, "Legenda o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu”, "Olaf, syn Auduna” "Krzak gorejący”. Laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1928 roku. Urodziła się 20 maja 1882 roku. 75. rocznica

1950 - Urodziła się Anna Jantar, właściwe nazwisko Anna Szmeterling, jedna z najpopularniejszych polskich piosenkarek lat 70. Śpiewała przeboje: "Tyle słońca w całym mieście", "Mój tylko mój", "Tylko mnie poproś do tańca". Zadebiutowała na antenie poznańskiego radia 19 grudnia 1968 roku, wykonując utwór grupy No To Co - "Po ten kwiat czerwony”. Zginęła 14 marca 1980 roku w katastrofie samolotu Ił-62 "Mikołaj Kopernik” w Warszawie.

1952 - W wyniku katastrofy bombowca Pe-2FT w Poznaniu prawdopodobnie zginęło trzech członków załogi i sześciu cywilów - przechodniów oraz robotników pracujących w miejscu upadku samolotu, a kilkanaście osób zostało rannych. Z powodu utajnienia informacji o wypadku dokładna liczba ofiar nie jest pewna i różnie podawana w źródłach. Według poufnego biuletynu Komitetu Miejskiego PZPR, wydanego trzy dni po wypadku, zginęło dwóch wojskowych i pięcioro cywilów, a 15 osób zostało rannych. Badanie okoliczności katastrofy trwało jedynie trzy dni - specjalna komisja stwierdziła, że doszło do awarii prawego silnika, ale winą za katastrofę obarczono pilota, który miał wpaść w panikę i nieprawidłowo podejść do awaryjnego lądowania.

1953 - Zmarł Grzegorz Fitelberg, dyrygent i kompozytor, przedstawiciel Młodej Polski w muzyce, dyrygent Filharmonii Warszawskiej, opery w Wiedniu, a od 1947 roku Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Zdobył światową sławę, jako propagator i wykonawca muzyki Karola Szymanowskiego. Urodził się 18 października 1879 roku.

1957 - Urodził się Romuald Antoni Cichoń, lekarz kardiochirurg, który jako najmłodszy w Europie, w wieku 29 lat, samodzielnie dokonał udanej transplantacji serca. Nauczyciel akademicki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Collegium Medicum Uniwersytetu Zielonogórskiego. Uczestniczył w założeniu w 1991 Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu, kierowanej przez Zbigniewa Religę.

1962 - Zgromadzenie Ogólne ONZ potępiło rasistowską politykę apartheidu prowadzoną przez rząd RPA. na początku lat 90. XX wieku, w wyniku narastającej presji przeciwko polityce apartheidu, zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej, rząd Republiki Południowej Afryki na czele z prezydentem Frederikiem Willemem de Klerkiem rozpoczął demontaż systemu. W 1990 rząd pod kierunkiem Partii Narodowej rozpoczął reformy zaczynając od uwolnienia w 1990 roku Nelsona Mandeli i zalegalizowania uprzednio zakazanych partii politycznych: Afrykańskiego Kongresu Narodowego, Kongresu Panafrykańskiego i Południowoafrykańskiej Partii Komunistycznej oraz zwolnienia więzionych czarnych działaczy. W 1994 odbyły się też pierwsze powszechne wybory w historii kraju. Pierwszym czarnoskórym prezydentem Republiki Południowej Afryki został Nelson Mandela. Rok wcześniej, w 1993 roku, Nelson Mandela i Frederik Willem de Klerk zostali laureatami pokojowej Nagrody Nobla.

1962 - W Calgary w Kanadzie zmarł Kazimierz Skarżyński, sekretarz generalny Polskiego Czerwonego Krzyża w czasie II wojny światowej, autor pierwszego raportu o zbrodni katyńskiej. Po odkryciu przez Niemców masowych grobów w lesie katyńskim i zażądaniu przez nich, aby PCK podjął się ekshumacji i badania zwłok Kazimierz Skarżyński podjął się tej misji. Kierował bezpośrednio w Katyniu i pośrednio z Warszawy pracami specjalnie powołanej komisji od kwietnia do czerwca 1943. Jako współpracownik Armii Krajowej, swoje poufne sprawozdanie przekazał władzom Polski Podziemnej. Generał Stefan Grot-Rowecki poinformował rząd RP w Londynie o wstępnym raporcie PCK otrzymanym od Skarżyńskiego. W kwietniu 1943 raport Kazimierza Skarżyńskiego trafił do Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża w Genewie. Po wojnie, z powodu przesłuchań prowadzonych przez komunistycznych prokuratorów i odwołania władz PCK, Kazimierz Skarżyński wraz z rodziną postanowił uciec z kraju. Urodził się 15 grudnia 1887 roku.

1965 - Urodziła się Elizabeth Hurley, brytyjska aktorka, modelka i producentka filmowa. Wystąpiła między innymi w filmach i serialach: "Austin Powers: Agent specjalnej troski”, "Mój przyjaciel Marsjanin”, "Ed TV”, "Zakręcony”, "Inspektor Morse”, "Kroniki młodego Indiany Jonesa”.

1967 - Zakończyła się wojna sześciodniowa. Siły Obronne Izraela rozgromiły wojska koalicji arabskiej, zajmując cały półwysep Synaj, Wzgórza Golan, Judeę z Jerozolimą i Samarię.

1967 - Urodził się Piotr Liszcz, gitarzysta, współzałożyciel zespołów 1984 i Wańka Wstańka, wcześniej muzyk w zespole Modeln. Od 1985 roku w zespole 1984 oraz Wańka Wstańka grał na gitarze elektrycznej oraz śpiewał. Piotr Liszcz wraz z zespołem 1984 wystąpił w filmie "Fala".

1967 - Zmarł Spencer Bonaventure Tracy, amerykański aktor filmowy i teatralny, zaliczany do grona najbardziej cenionych i wszechstronnych gwiazd w historii amerykańskiego kina. Jedna z legend i ikon okresu "Złotej Ery Hollywood”. W 1999 American Film Institute umieścił jego nazwisko na dziewiątym miejscu w rankingu "największych aktorów wszech czasów”. Zagrał między innymi w filmach: "Bohater morza", "Miasto chłopców", "Aktorka" oraz "Zgadnij, kto przyjdzie na obiad". Urodził się 5 kwietnia 1900 roku.

1970 - Wskutek zdrady jednego z członków została zdekonspirowana przez SB organizacja antykomunistyczna "Ruch”. Była to wówczas największa konspiracyjna organizacja demokratyczna działająca w Polsce. Liczyła około 100 osób. Jej członkami byli między innymi: Stefan Niesiołowski, Andrzej Czuma, Benedykt Czuma, Marian Gołębiewski oraz Emil Morgiewicz. Organizacja zdekonspirowana została przez uczestnika Duszpasterstwa Akademickiego w Gdańsku Sławomira Daszutę, który był tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa. Sądy PRL skazały 32 działaczy "Ruchu” za między innymi próbę obalenia ustroju socjalistycznego. Najwyższe wyroki orzeczono wobec Andrzeja Czumy i Stefana Niesiołowskiego - siedem lat więzienia, Benedykta Czumy - sześć lat, Mariana Gołębiewskiego i Bolesława Stolarza - 4,5 roku oraz Emila Morgiewicza - cztery lata. Były to najwyższe wyroki, jakie od 1956 roku wydano w Polsce za działalność polityczną.

1976 - Zmarł Adolph Zukor, amerykański producent filmowy, założyciel i prezes wytwórni Paramount Pictures. Zrewolucjonizował przemysł filmowy przez zorganizowanie produkcji i dystrybucji w jednym przedsiębiorstwie. Odszedł z Paramount Pictures w 1959. Od tego czasu pełnił funkcję honorowego przewodniczącego. To stanowisko utrzymał do śmierci w wieku 103 lat w Los Angeles. Urodził się 7 stycznia 1873 roku.

1978 - Polska pokonała Meksyk 3:1 w swym trzecim meczu grupowym na piłkarskich Mistrzostwach Świata w Argentynie i awansowała do drugiej rundy. Dwa gole zdobył Zbigniew Boniek, a jednego Kazimierz Deyna. W kolejnych meczach nasza reprezentacja wygrała 1:0 z Peru i przegrała 1:3 z Brazylią i ostatecznie zajęła miejsca 5-8. W finale reprezentacja gospodarzy pokonała po dogrywce Holandię 3:1.

1979 - Zakończyła się pierwsza podróż apostolska Jana Pawła II do Polski. Podczas tej pielgrzymki Papież odwiedził: Warszawę, Gniezno, Częstochowę, Kalwarię Zebrzydowską, Wadowice, Oświęcim, Nowy Targ i Kraków. Kilka godzin po przylocie podczas mszy na obecnym Placu Piłsudskiego w Warszawie wygłosił słynne przemówienie, w którym zwrócił się do zebranych "Wołam, ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja, Jan Paweł II, papież. Wołam z całej głębi tego Tysiąclecia, wołam w przeddzień Święta Zesłania, wołam wraz z wami wszystkimi: Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!” Słowa te zostały odczytane, jako wsparcie w walce o zmianę ustroju w Polsce, oraz wezwanie do nawrócenia. 45. rocznica

1980 - Zmarła Halina Borowikowa, pseudonim Jerzy Marlicz, pisarka i tłumaczka. W okresie międzywojennym publikowała opowiadania i artykuły podróżnicze na łamach między innymi: "Naokoło Świata”, "Tęczy”, "Kurjera Warszawskiego”. Od 1927 roku przetłumaczyła 18 powieści amerykańskiego pisarza Jamesa Curwooda. W 1932 roku opublikowała kontynuację powieści Curwooda "Łowcy wilków” i "Łowcy złota” zatytułowaną "Łowcy przygód” oraz kilka książek przygodowo-podróżniczych dla młodzieży. W 1951 roku wszystkie jej utwory zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte cenzurą. Urodziła się 1 lipca 1898 roku.

1980 - Zmarł Władysław Szeptycki, śpiewak operowy i operetkowy - tenor. Występował na scenach Opery Wrocławskiej i Operetki Wrocławskiej. Urodził się 24 marca 1915 roku.

1988 - W Warszawie zmarł Henryk Stażewski, malarz, współtwórca nurtu abstrakcji geometrycznej. Autor kompozycji reliefowych, projektant wnętrz, dekoracji scenograficznych i plakatów. Wraz z Edwardem Krasińskim i Tadeuszem Kantorem był współtwórcą warszawskiej Galerii Foksal. Urodził się 9 stycznia 1894 roku.

1988 - W RFN rozpoczęły się VIII Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej. Jedyny jak dotąd tytuł mistrzowski zdobyła reprezentacja Holandii, w finale pokonując Związek Radziecki 2:0. Polska nie zakwalifikowała się do turnieju.

1997 - Zakończyła się VI pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, która przebiegała pod hasłem "Chrystus wczoraj, dziś i na wieki”. W czasie 11 dni papież odwiedził 12 miejscowości: Wrocław, Legnicę, Gorzów Wielkopolski, Gniezno, Poznań, Kalisz, Częstochowę, Zakopane, Ludźmierz, Duklę, Krosno i Kraków. Pielgrzymka ta na życzenie papieża związana była z 46. Międzynarodowym Kongresem Eucharystycznym, odbywającym się wówczas we Wrocławiu pod hasłem "Eucharystia i wolność”.

1998 - We Francji rozpoczęły się XVI Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej. Tytuł mistrzowski zdobyła Francja, pokonując w meczu finałowym Brazylię 3:0. Reprezentacja Polski nie zakwalifikowała się do turnieju.

2000 - Zmarł Hafez al-Assad, prezydent Syrii od 1971 roku, sprawujący władzę autorytarną, ojciec Baszszara al-Asada -obecnego prezydenta Syrii pogrążonej w wojnie domowej. Urodził się 6 października 1930 roku.

2002 - Polska przegrała z Portugalią 0:4 w swym drugim meczu grupowym podczas piłkarskich Mistrzostwa Świata w Korei Południowej i Japonii. W trzecim, ostatnim meczu, nasza kadra pokonała reprezentację USA 3:1. Mimo to, zakończyła mistrzostwa na ostatnim miejscu w grupie.

2004 - Zmarł Ray Charles, niewidomy muzyk, jeden z największych i najpopularniejszych twórców muzyki soul, kompozytor, wokalista, autor tekstów, znany z niezapomnianych interpretacji takich przebojów, jak "What'd I Say", "Georgia on My Mind" i "I Got a woman”. Zdobył 12 nagród Grammy. Trzykrotnie występował w Polsce. Urodził się 23 września 1930 roku. 20. rocznica

2007 - Robert Kubica został lekko ranny w groźnie wyglądającym wypadku podczas wyścigu Formuły 1 o Grand Prix Kanady na torze w Montrealu. Polski rajdowiec wypadł z toru na pobocze i roztrzaskał swój bolid o betonową barierę przy prędkości około 230 kilometrów na godzinę. Po odbiciu, koziołkując, przeleciał na drugą stronę toru i po raz kolejny uderzył w bandę. Robert Kubica wyszedł z wypadku bez żadnych poważniejszych obrażeń - miał jedynie lekkie wstrząśnienie mózgu i skręconą kostkę.

2015 - Zmarł Michał Rożek, historyk sztuki. Był autorem programów w TVP Kraków i artykułów w "Dzienniku Polski” o sztuce i historii Krakowa. Urodził się 19 sierpnia 1946 roku.

2017 - Zmarł Stanisław Pasiciel, muzealnik, szef Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Był autorem publikacji na temat historii Gniezna, organizatorem wielu wystaw poświęconych historii pierwszej stolicy Polski oraz polskiemu średniowieczu. Urodził się 21 lipca 1941 roku.

2021 - Rękopis „Balladyny” Juliusza Słowackiego - dramatu epoki romantyzmu - został wpisany na Polską Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata”. Trafiają tam skarby narodowego dziedzictwa o fundamentalnym znaczeniu dla historii, kultury i tożsamości kraju. Juliusz Słowacki podarował rękopis swojemu przyjacielowi Józefowi Alojzemu Reitzenheimowi. W 1874 roku trafił on do Paryża w ręce historyka literatury Stanisława Tarnowskiego. Od jego bratanka Zdzisława, Biblioteka Narodowa zakupiła rękopis w 1937. 5 maja 1939 roku dzieło zostało przewiezione na wielką wystawę w Krzemieńcu, miejsca urodzenia Słowackiego, z okazji stutrzydziestolecia urodzin poety. Tam zastała je wojna. Ocaliła je rodzina botanika Oktawiana Dudy - dyrektora krzemienieckiego Muzeum Przyrodniczego. Do Warszawy, do Biblioteki Narodowej, z narażeniem życia, przywiózł rękopis dziewiętnastoletni licealista z Krzemieńca, Stanisław Niedźwiecki. „Balladyna” nie podzieliła losu 50 tysięcy rękopisów ze zbiorów Biblioteki Narodowej, spalonych przez Niemców. Dzieło ocalało cudem. Od ponad 150 lat pozostaje jednym z najczęściej wystawianych na polskich scenach tekstów dramatycznych.

2021 - Waszyngton i Londyn podpisały Nową Kartę Atlantycką. Globalna współpraca w zakresie ochrony zdrowia, demokracja, rządy prawa, suwerenność państw, centralna rola NATO, walka ze zmianami klimatycznymi i cybeprzestępczością - to cele i wartości, o które - jak zadeklarowali premier Boris Johnson i prezydent Joe Biden - wspólnie chcą walczyć Brytyjczycy i Amerykanie. Dokument nawiązuje do ośmiopunktowej deklaracji podpisanej 14 sierpnia 1941 roku przez brytyjskiego premiera Winstona Churchilla i amerykańskiego prezydenta Franklina Delano Roosevelta na pokładzie okrętu HMS „Prince of Wales” u wybrzeży Nowej Fundlandii na Oceanie Atlantyckim. Karta Atlantycka określała cele polityki Wielkiej Brytanii i USA w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu oraz zasady powojennych stosunków międzynarodowych.

2023 - W amerykańskim więzieniu zmarł Unabomber - Ted Kaczynski, właściwie Theodore John Kaczynski - wybitny matematyk, najmłodszy profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, anarchista, terrorysta. W latach 1978 - 1995 wysyłał listy-bomby do różnych osób i instytucji w drewnianych pudełkach, oznakowanych literami „FC” („Freedom Club”, czyli „klub wolności”). Zginęły trzy osoby, a 29 zostało rannych. Akcja o kryptonimie UNABOM (ang. university and airline bombings), była jednym z najdroższych, najdłuższych i najbardziej pracochłonnych śledztw w historii Federalnego Biura Śledczego (FBI). Ted Kaczynski głosił filozofię zbliżoną do neoluddyzmu, motywowując swoje działania sprzeciwem wobec społeczeństwa i cywilizacji opartych na nowoczesnej technice i zdominowanych przez wielkie korporacje. Miał polskie korzenie - Polakami byli jego dziadkowie. Był ofiarą eksperymentu psychologicznego Henry'ego Murraya. Urodził się 22 maja 1942 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-08-12, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 12 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Młodzieży, ustanowiony w 1999 roku, przez ONZ. 12 sierpnia - Światowy Dzień Słonia. » więcej 2024-08-11, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 11 sierpnia - Święto Niepodległości Czadu. 11 sierpnia - Dzień Konserwatora Zabytków. » więcej 2024-08-10, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 10 sierpnia - Dzień Przewodników i Ratowników Górskich, obchodzony w Polsce, w dniu Świętego Wawrzyńca, patrona przewodników i ratowników górskich. 10… » więcej 2024-08-09, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 9 sierpnia - Święto narodowe Singapuru, obchodzone w rocznicę uzyskania niepodległości w 1965 roku. 9 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Ludności Tubylczej… » więcej 2024-08-08, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 8 sierpnia - Wielki Dzień Pszczół. 8 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Kota, ustanowiony w 2002 roku przez Międzynarodowy Fundusz na rzecz dobrostanu Zwierząt… » więcej 2024-08-07, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 7 sierpnia - Dzień Pracownika Opieki nad Osobami Starszymi. » więcej 2024-08-06, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 6 sierpnia - Kościoły chrześcijańskie obchodzą święto Przemienienia Pańskiego. » więcej 2024-08-05, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 5 sierpnia - Chorwacja obchodzi Dzień Zwycięstwa i Dumy Państwowej - święto z okazji zdobycia w 1995 roku przez wojska chorwackie miasta Knin. 5 sierpnia… » więcej 2024-08-04, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 4 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Pantery Mglistej. » więcej 2024-08-03, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 03 sierpnia 1015 roku - Wojna polsko-niemiecka: w wyniku bitwy pod Krosnem Odrzańskim armia cesarza Henryka II Świętego przełamała polską obronę na Odrze… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »