Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-03-02, 07:53 Autor: IAR/B.Falkowska

Kartka z kalendarza

1333 - Zmarł Władysław Łokietek, książę kujawsko-łęczycki, król Polski. Rozpoczął proces scalania ziem polskich: zajął Kraków, odzyskał ziemię sieradzką i łęczycką, podporządkował sobie Wielkopolskę.

1459 - Urodził się Hadrian VI, papież w latach 1522 -1523. Do czasów Jana Pawła II był ostatnim papieżem nie-Włochem.

1545 - Urodził się Thomas Bodley, angielski dyplomata i bibliofil. Rozbudował i oddał do użytku publicznego w 1602 roku bibliotekę Uniwersytetu w Oxfordzie, nazwaną na jego cześć Bodleian Library.

1760 - Urodził się Camille Desmoulins, francuski polityk i publicysta okresu Wielkiej Rewolucji Francuskiej, sekretarz Georgesa Dantona.

1779 - Urodził się Joel Poinsett, amerykański botanik i dyplomata. Jego nazwiskiem nazwano "poinsecję" - gwiazdę betlejemską, kwiat, który dzięki niemu został sprowadzony z Meksyku do Stanów Zjednoczonych.

1784 - Jean Pierre Blanchard, francuski baloniarz, odbył swój pierwszy, zakończony sukcesem lot, startując z Pól Marsowych w Paryżu.

1810 - Urodził się Gioacchino Vincenzo Pecci. W 1878 roku został papieżem i przybrał imię Leon XIII. Uznawany za pierwszego nowoczesnego papieża, dążącego do dialogu ze współczesnym światem, ale nierezygnującego jednocześnie z ewangelizacji życia społecznego.

1824 - Urodził się Bedřich Smetana, czeski kompozytor, twórca stylu narodowego w muzyce czeskiej.

1843 - Urodził się Ksawery Wakulski, matematyk, inżynier, współpracownik Edwarda Habicha w Peru, naczelny inżynier tego kraju i dyrektor tamtejszych telegrafów państwowych.

1855 - Zmarł Mikołaj I Romanow, car Rosji, nazwany "kapralem na tronie", pogromca powstania dekabrystów w Rosji i powstania listopadowego w Królestwie Polskim. Rusyfikator.

1859 - Urodził się Szolem-Alejchem, właściwe nazwisko Szolem Rabinowicz, żydowski pisarz, tworzący w języku jidysz. Pozostawił po sobie spuściznę składającą się z 40 tomów, obejmujących powieści, zbiory opowiadań, dramaty, komedie, nowele, humoreski, felietony, książki dla dzieci.

1864 - Car Aleksander II Romanow wydał cztery ukazy wprowadzające w Królestwie Polskim uwłaszczenie chłopów i samorząd gminny. Bezpośrednim ich celem było odciągnięcie mieszkańców wsi od trwającego od roku powstania styczniowego.

1874 - W stojącym na nadmorskim klifie kościele w Trzęsaczu odprawiono ostatnie nabożeństwo. Wyposażenie świątyni przewieziono do katedry w Kamieniu Pomorskim, a część zabytkowego tryptyku można obejrzeć w rewalskim kościele. W 1901 roku zawaliła się pierwsza jego część. Dziś pozostał jedynie fragment południowej ściany.

1876 - Urodził się Eugenio Pacelli, od 1939 roku papież Pius XII. W czasie swojego pontyfikatu ogłosił między innymi dogmat Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, dopuścił do częściowego stosowania języków narodowych w liturgii, uznał znaczenie objawień w Fatimie, doprowadził do otwarcia centrum radiowego w Watykanie. Był pierwszym papieżem, który stał się znany za pośrednictwem radia i telewizji.

1889 - Zmarł w Twierdzy Szlisselburskiej Ludwik Waryński, działacz i ideolog ruchu socjalistycznego.

1894 - Urodził się Aleksandr Oparin, rosyjski biolog i biochemik, twórca teorii dotyczących powstawania życia na Ziemi. Zmarł 21 kwietnia 1980 roku.

1899 - W Limie zmarł Ernest Malinowski, inżynier kolejowy i drogowy. Pochowany został z honorami należnymi bohaterowi narodowemu Peru.

1900 - Urodził się Józef Ulma, polski rolnik, Sługa Boży kościoła katolickiego, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Wraz z żoną i szóstką dzieci 24 marca 1944 roku został zamordowany przez Niemców w odwecie za ukrywanie dwóch żydowskich rodzin.

1900 - Urodził się Kurt Weill, niemiecki kompozytor, żydowskiego pochodzenia, twórca muzyki do "Opery za trzy grosze” Bertolta Brechta, musicali "Scena uliczna“ i "Zagubieni wśród gwiazd“. Od 1935 roku mieszkał w Stanach Zjednoczonych. Zmarł 3 kwietnia 1950 roku.

1904 - Urodził się Theodor Seuss Geisel, amerykański autor literatury dziecięcej pochodzenia niemieckiego. Jest autorem 44 książek dla dzieci, do których sam wykonywał ilustracje. Jego najbardziej poczytną bajką jest "The Cat in the Hat" - polski przekład ze względu na rym zatytułowano "Kot Prot".

1919 - W Moskwie rozpoczął się kongres, na którym utworzono Międzynarodówkę Komunistyczną, której celem było przygotowanie rewolucji światowej.

1919 - Urodziła się Jennifer Jones, amerykańska aktorka, laureatka Oscara za rolę pierwszoplanową w filmie "Pieśń o Bernadette" z 1943 roku. Wystąpiła w ponad 20 obrazach, a jej partnerami ekranowymi byli między innymi Gregory Peck, Humphrey Bogart i Laurence Olivier. Jej najsłynniejsza rola to Pearl Chavez w monumentalnym westernie "Pojedynek w słońcu" Kinga Vidora.

1921 - Urodził się Kazimierz Górski, legendarny trener reprezentacji Polski w piłce nożnej.

1922 - Urodziła się Frances Bilas-Spence, amerykańska matematyczka, programistka, należąca do zespołu programistek komputera ENIAC, który był pierwszym elektronicznym komputerem na świecie, stworzonym na potrzeby armii.

1927 - Urodził się Witold Szalonek, kompozytor, profesor katowickiej uczelni muzycznej, odkrywca "dźwięków kombinowanych" - wielodźwięków o specyficznej barwie, możliwych do uzyskania na instrumentach dętych drewnianych.

1928 - W Paryżu urodził się Kazimierz Piotr Zalewski, fizyk, specjalista do spraw geopolityki energii i surowców, żołnierz Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, więzień stalinowski, prezes Europejskiego Towarzystwa Nuklearnego i Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego we Francji, mającego w swej pieczy słynną Bibliotekę Polską w Paryżu.

1928 - Urodził się major Bogusław Nizieński, prawnik, sędzia, żołnierz Armii Krajowej i Narodowej Organizacji Wojskowej. Jest Kanclerzem Kapituły Orderu Orła Białego oraz Przewodniczącym Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Był sędzią Sądu Najwyższego, jednym z twórców "Solidarności" w wymiarze sprawiedliwości.

1930 - Urodził się Siergiej Kowalow, rosyjski działacz na rzecz ochrony praw człowieka, założyciel pierwszej w ZSRR organizacji obrony praw człowieka - Grupy Inicjatywnej dla Obrony Praw Człowieka w ZSRR. Na przełomie lat 70. i 80. przetrzymywany w obozach pracy na Syberii. W czasie pieriestrojki współtwórca stowarzyszenia „Memoriał”, deputowany Dumy i doradca prezydenta Borysa Jelcyna.

1931 - Urodził się Michaił Gorbaczow, radziecki polityk, ostatni przywódca Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, jedyny prezydent ZSRR w latach 1990 - 1991. Inicjator „pierestrojki” i „głasnosti” w Związku Radzieckim, których podstawą były złagodzenie cenzury oraz ograniczona liberalizacja gospodarcza i polityczna.

1938 - W Moskwie rozpoczął proces dwudziestu jeden, nazywany też III procesem moskiewskim, a oficjalnie procesem bloku prawicowo-trockistowskiego.

1939 - W dniu swoich 63. urodzin (ur.1876) kardynał Eugenio Pacelli został wybrany na papieża. Przyjął imię Pius XII.

1940 - Urodził się Andrzej Korzyński, kompozytor, pianista i organista. Twórca muzyki filmowej do filmów: "Wszystko na sprzedaż”, "W pustyni i w puszczy”, "Człowiek z marmuru”, "Panna Nikt” i "Akademia Pana Kleksa”, a także popularnych piosenek: "Do łezki łezka”, "Domek bez adresu”, "Szparka sekretarka”. Jest twórcą postaci Franka Kimono i autorem słów przeboju disco polo "Mydełko Fa".

1941 - Urodził się Jacek Fuksiewicz, krytyk filmowy i producent, współpracownik czasopism filmowych. Przez wiele lat pracownik redakcji publicystyki kulturalnej Telewizji Polskiej, a od 1972 roku szef Redakcji Produkcji Filmów Telewizji Polskiej.

1942 - Z Warszawy wywieziono na egzekucję grupę stu polskich więźniów politycznych, a następnie rozstrzelano w nieznanym miejscu. Jest to jedyna tak wielka egzekucja więźniów Pawiaka poza stolicą, której miejsce oraz bezpośrednie okoliczności wciąż pozostają nieznane.

1942 - Zmarł Jędrzej Cierniak, działacz oświatowy, pedagog, organizator amatorskich teatrów ludowych.

1942 - Urodził się John Irving, amerykański pisarz i scenarzysta filmowy.

1942 - Urodził się Lou Reed, amerykański gitarzysta, wokalista, kompozytor i autor tekstów, żydowskiego pochodzenia. W 2008 roku wystąpił w warszawskiej Sali Kongresowej, w ramach trasy koncertowej promującej jego album "Berlin".

1948 - Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na karę śmierci podpułkownika Stanisława Kasznicę, ostatniego komendanta głównego Narodowych Sił Zbrojnych, po wojnie - członka działającego w konspiracji Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, oraz kapitana Lecha Neymana, członka Komendy Głównej NSZ.

1948 - We Wrocławiu funkcjonariusze UB aresztowali Myrosława Onyszkewycza "Oresta", dowódcę UPA w Polsce. Za wydawanie rozkazów napadów między innymi na polskie wsie, które palono i mordowano polskich mieszkańców został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w więzieniu mokotowskim w Warszawie 6 lipca.

1948 - Urodził się Krzysztof Majchrzak, aktor. Wystąpił między innymi w filmach "Aria dla atlety", "Konopielka", "Cudowne miejsce", "Historia kina w Popielawach", "Pornografia", "Quo vadis". Ma w swoim dorobku także wybitne role teatralne.

1949 - Urodziła się Naomi James, nowozelandzka żeglarka. Jako druga kobieta samotnie opłynęła dookoła Ziemię, a jako pierwsza samotnie opłynęła świat trasą wokół przylądka Horn. W 1982 roku wygrała wraz z mężem regaty wokół Wielkiej Brytanii, potem jednak porzuciła żeglarstwo, nie mogąc przezwyciężyć choroby morskiej.

1950 - W Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego utworzono tajne Biuro Specjalne, które - zgodnie z sowieckimi wzorami - zajmowało się tropieniem wrogów we własnych szeregach. W wyniku działania biura aresztowano między innymi Mariana Spychalskiego i Władysława Gomułkę.

1955 - Polski Związek Piłki Nożnej został członkiem Unii Europejskich Związków Piłkarskich. UEFA jest organizatorem europejskich pucharów oraz Mistrzostw Europy. Organizacja zrzesza 55 federacji narodowych.

1956 - Maroko odzyskało niepodległość. Swojego protektoratu zrzekli się Francuzi, a w kwietniu Hiszpanie.

1959 - Zmarł Wilam Horzyca, inscenizator, reżyser i krytyk teatralny. Jako autor koncepcji scenicznych wielu przedstawień, przyczynił się do ukształtowania tak zwanego stylu monumentalnego.

1960 - Zmarł Stanisław Taczak, generał brygady, pierwszy głównodowodzący zwycięskiego powstania wielkopolskiego w latach 1918 -1919, prezes Związku Weteranów Powstań Narodowych.

1962 - Urodził się Jon Bon Jovi, amerykański muzyk, autor tekstów, aktor, producent, założyciel i wokalista zespołu Bon Jovi

1968 - Urodził się Daniel Craig, angielski aktor teatralny i filmowy. Został wybrany na szóstego odtwórcę roli legendarnego agenta 007 - Jamesa Bonda. Dotychczas wystąpił w czterech produkcjach o jego przygodach: "Casino Royale", "Quantum of Solace", "Skyfall" i "Spectre".

1980 - W Warszawie zmarł Jarosław Iwaszkiewicz, pisarz, poeta, eseista, tłumacz, współtwórca grupy poetyckiej "Skamander”, współpracownik "Wiadomości Literackich”, wieloletni redaktor naczelny "Twórczości”.

1982 - Zmarł Philip Kindred Dick, amerykański pisarz science fiction. Miał znaczący wpływ na rozwój tego gatunku literackiego. W niektórych kręgach jest pisarzem kultowym. Do jego najważniejszych powieści należą: "Człowiek z Wysokiego Zamku" z 1961 roku, za którą został uhonorowany jedną z dwóch najważniejszych nagród w dziedzinie literatury fantastycznej - nagrodą Hugo oraz "Czy androidy śnią o elektrycznych owcach?" z 1968 roku, na podstawie, której na początku lat osiemdziesiątych XX wieku nakręcony został film "Łowca androidów".

1986 - Zmarł Kazimierz Dębnicki, prozaik, autor książek dla młodzieży. Współpracownik Janusza Korczaka. Ochotnik w kampanii wrześniowej. W latach 1940-1944 był żołnierzem Armii Ludowej na Kielecczyźnie. W latach 1955-60 był redaktorem naczelnym tygodnika "Film". Urodził się 2 marca 1919 roku.

1987 - W Nowym Jorku zakończył się tak zwany proces Pizza Connection. Był to jeden z najważniejszych procesów w USA, wymierzonych w międzynarodowych handlarzy heroiną wywodzących się z mafii sycylijskiej i współpracujących z przedstawicielami amerykańskiego świata zorganizowanej przestępczości.

1989 - Rozpoczęła się II tura rozmów w Magdalence, z udziałem przedstawicieli władz PRL i strony opozycyjnej. Celem było omówienie najbardziej spornych kwestii Okrągłego Stołu. W sumie w Magdalence doszło do 13 spotkań.

1996 - Zmarł Dariusz Fikus, dziennikarz, redaktor naczelny dziennika "Rzeczpospolita”, przez 25 lat redaktor tygodnika "Polityka”, jako publicysta gospodarczy, kierownik działu ekonomicznego i wieloletni sekretarz redakcji.

1998 - W Wiedniu została porwana 10-letnia Natascha Kampusch. Była więziona i gwałcona przez porywacza przez osiem lat. Uciekła 23 sierpnia 2006. Po jej ucieczce porywacz - Wolfgang Přiklopil popełnił samobójstwo.

2004 - Zmarła Mercedes McCambridge, amerykańska aktorka filmowa, telewizyjna, teatralna oraz spikerka radiowa, laureatka Oscara za drugoplanową rolę w filmie "Gubernator". W filmie Egzorcysta udzieliła swojego głosu do roli demona, nawiedzającego dziewczynę. Witryna retrocrush.com uznała tę kreację za jeden z najlepszych występów aktorskich w historii kina grozy.

2009 - Zmarła Stanisława Lewandowska, polska historyk zajmująca się dziejami najnowszymi, specjalizująca się w badaniach nad konspiracją i życiem codziennym w Polsce, w czasie II wojny światowej. Była żołnierzem Armii Krajowej, walczyła, jako sanitariusza w Powstaniu Warszawskim.

2020 - Zmarł Henry Nichols Cobb, architekt amerykański, współautor projektów wielu wysokościowców na świecie.

2021 - Zmarł Chris Barber, brytyjski muzyk jazzowy, puzonista, kawaler Orderu Imperium Brytyjskiego. Już jako młody artysta w 1949 roku utworzył własną orkiestrę, do której zapraszał słynnych muzyków.

2022 - Zmarł Zbigniew Jaremko, saksofonista jazzowy, klarnecista, kompozytor i aranżer. Komponował także muzykę teatralną i filmową. Współpracował z grupą Big Band Stodoła i założył własny zespół Jazz Carriers, który odniósł wile sukcesów na przeglądach i festiwalach Jazzowych w kraju i za granicą.


(skrót)

Zobacz także

2024-03-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 marca - Światowy Dzień Ziemi. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Astrologii. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Frankofonii. 20 marca - Dzień Języka… » więcej 2024-03-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 marca - Dzień Jedności Kaszubów. 19 marca - Światowy Dzień Pracy Socjalnej. » więcej 2024-03-18, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 18 marca - Światowy Dzień Recyklingu. 18 marca - Europejski Dzień Mózgu, obchodzony od 1998 roku. 18 marca - Światowy Dzień Orła. » więcej 2024-03-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 marca - Międzynarodowy Dzień Inwalidów. 17 marca - Święto narodowe Irlandii, obchodzone w Dzień Świętego Patryka, patrona kraju. 17 marca - Włochy… » więcej 2024-03-16, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 16 marca - Dzień Pandy. 16 marca - Tydzień Wiedzy o Mózgu, trwający w 2024 roku od 11 do 17 marca. » więcej 2024-03-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 marca - Święto narodowe Węgier, obchodzone w rocznicę wybuchu rewolucji w 1848 roku. 15 marca - Międzynarodowy Dzień Konsumenta. 15 marca - Światowy… » więcej 2024-03-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 marca - Dzień Liczby Pi. » więcej 2024-03-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 marca 1202 - Zmarł Mieszko III Stary, książę wielkopolski, książę krakowski i zwierzchni książę Polski. Mieszko III Stary był szóstym pod względem… » więcej 2024-03-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 marca - Dzień Przeciwko Cenzurze Internetu, ustanowione w 2008 roku przez organizacje Reporterzy Bez Granic i Amnesty International. 12 marca - Dzień… » więcej 2024-03-11, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 11 marca - Polska: Dzień Sołtysa. 11 marca - Litwa: Dzień Odrodzenia Niepodległości. » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »