Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 21.08.2021
2021-08-21, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 21.08.2021

[ Fot.Autor nieznany, Stanisław Krzyżowski, domena publiczna]
[ Fot.Autor nieznany, Stanisław Krzyżowski, domena publiczna]
[ Fot.Autor nieznany, Walenty Fojkis, domena publiczna]
[ Fot.Autor nieznany, Walenty Fojkis, domena publiczna]
Mija właśnie 101 lat od pierwszych dni II śląskiej insurekcji. W związku z tym warto przypomnieć zapomnianych zupełnie przywódców powstania Stanisława Krzyżowskiego i Walentego Fojkisa.
Ten pierwszy to podporucznik Wojska Polskiego, powstaniec śląski i komendant POW Górnego Śląska na powiat pszczyński. Był współorganizatorem i czołowym działaczem Narodowego Związku Powstańców i Byłych Żołnierzy.

To nie tylko poseł na Sejm i członek Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji ale także dyrygent,dyrektor banku, i redaktor.Blisko współpracował z Wojciechem Korfantym. Tworzył polskie kółka śpiewacze.

Dom, w którym się wychował, nazywano twierdzą polskości. Jego rodzina włączyła się w czynną walkę o powrót Górnego Śląska do Polski. Wraz z nim zaangażowali byli jego trzej bracia i siostra. Powołany do armii niemieckiej przebył I wojnę światową na froncie zachodnim.

Pod koniec listopada 1918 powrócił na Górny Śląsk, po czym reaktywował koła śpiewacze i założył legalne już gniazdo Sokoła w Tychach. W pierwszych miesiącach 1919 wszedł jako zastępca komendanta na powiat pszczyński do kręgów dowódczych Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska,

W czerwcu 1919 został aresztowany przez Niemców i uwięziony w Raciborzu. Po interwencji kół polskich zwolniono go z więzienia .
Walczył, jako jeden z dowodzących, w trzech powstaniach śląskich.

W 1921 zmobilizował do walk powstańczych ponad 6 tys. mieszkańców
ziemi pszczyńskiej . W III powstaniu objął komendę Pszczyńskiego Pułku Rezerwowego i odznaczył się sprawnym zwalczaniem dywersji niemieckiej . W II Rzeczpospolitej był redaktorem polskich gazet ukazujących się na Górnym Ślasku. Od wczesnych lat 20. organizował szeregi byłych powstańców śląskich i angażował się politycznie po stronie polskiej chadecji.w konsekwencji został posłem do Sejmu RP.

Drugi to Walenty Fojkis. Urodził się jeszcze przed I wojną światową w Katowicach. Od lat młodzieńczych związał się Towarzystwem Gimnastycznym Sokół. Podczas I wojny wcielony do armii niemieckiej. Po powrocie z frontu nawiązał kontakt z POW, przede wszystkim w celu wzięcia udziału w akcji plebiscytowej.

Był pierwszym, który ruszył ze swoim oddziałem do II powstania śląskiego. Komendant POW Górnego Śląska w powiecie katowickim. Brał udział w III powstaniu śląskim. W II Rzeczypospolitej działał w Chrześcijańskiej Demokracji i Związku Powstańców Sląskich.Był posłem do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego. Organizował Ochotnicze Oddziały Powstańcze. Po kampanii 1939 roku w czasie II wojny walczył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Zmarł w Wielkiej Brytanii .

Takich zapomnianych przywódców powstań śląskich jest wielu i właśnie kolejne rocznice szczególnie te okrągłe niewątpliwie dają sposobność aby przywrócić pamięć o nich współczesnym Opolanom.

Zobacz także

2022-03-26, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 26.03.2022 W poniedziałek minie 125 lat od powstania Banku Ludowego w Opolu. 90 lat temu szyld Banku Ludowego został uszkodzony po ataku niemieckiej bojówki. Niemcom nie… » więcej 2022-03-19, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 19.03.2022 Prasa polska na Śląsku przez cały okres międzywojenny była ważnym czynnikiem podtrzymywania polskości. Szczególnie odnosiło się to do gazet, czasopism… » więcej 2022-03-12, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 12.03.2022 Wśród najprężniej działających organizacji na Górnym Śląsku było Towarzystwo -Gimnastyczne”Sokół. Już na początku dwudziestego wieku działacze… » więcej 2022-03-05, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 05.03.2022 84 lata temu 6 marca 1938 roku rozpoczynał się Kongres Polaków w Niemczech. Największa sali widowiskowa w Berlinie wypełniła się po brzegi. » więcej 2022-02-26, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.26.02.2022 Kiedy jedni mieszkańcy Śląska Opolskiego emigrowali ze względów politycznych, ale także za chlebem, inni organizowali się, zakładali stowarzyszenia i towarzystwa… » więcej 2022-02-05, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 05.02.2022 Pod koniec XIX wieku i na początku XX zaczęła się emigracja ludności z wiejskich powiatów Opolszczyzny, Przemysł górnośląski nie był w stanie wchłonąć… » więcej 2022-01-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.01.2022 Wielu duchownych angażowało się w walkę na rzecz polskości Śląska jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Jednym z nich był… » więcej 2022-01-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.01.2022 Zaraz po rozpoczęciu II wojny światowej działalność Związku Polaków w Niemczech została uznana przez władze hitlerowskie za nielegalną. » więcej 2022-01-15, godz. 12:00 O polskość Śląska Opolskiego 15.01.2022 Za kilka dni minie 159 rocznica wybuchu powstania styczniowego w którym także zaangażowali się Ślązacy. Do Mysłowic położonych na granicy Rosji, Prus… » więcej 2022-01-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.01.2022 Podczas II wojny światowej, także na Śląsku ważną rolę odgrywały dziewczęta i kobiety. Wśród nich te zaangażowane w działalność Armii Krajowej i… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »