Z unijnego Funduszu Odbudowy ma trafić do Polski blisko 24 mld euro dotacji i ponad 34 mld euro pożyczek. Niektórzy samorządowcy obawiają się, że będą mogli sięgać głównie po pożyczki i tym samym zadłużane będą gminy i miasta.

- Samorządy prowadzą finasowanie inwestycji oparte na długu. Jednym wychodzi to dobrze np. w Opolu, a innym nieco słabiej. Myślę tu o Warszawie, czy Wrocławiu, które relatywnie są bardzo mocno zadłużone. Jeśli przyjmie się takie obiektywne, racjonalne kryteria dotyczące zrównoważonego rozwoju to niejako na wejściu np. Warszawa może być wykluczona z tego rodzaju pomocy finansowej. Dlatego, że PKB na jednego mieszkańca stolicy i szereg innych czynników np. związanych z rynkiem pracy jest dzisiaj na poziomie średniej europejskiej, albo niewiele poniżej. Może być tak, że część bardzo bogatych samorządów jak Warszawa, Wrocław, Kraków, Łódź, Poznań i Trójmiasto może mieć problemy z dostępem do tych środków. To nie będą problemy, które wynikają z przyczyn wielkiej polityki, ale z tego, że mają ogromny potencjał i się dość dobrze rozwijają. Od kiedy Polska jest w Unii Europejskiej słyszymy, że ideą nadrzędną jest rozwój zrównoważony i to nie tylko w poszczególnych krajach, ale i też na poziomie regionów. Przykładem jest program dla Polski Wschodniej, gdzie infrastruktura drogowa jest dzisiaj lepsze niż 10 lat temu – powiedział dr Witold Potwora, ekonomista z Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu.

Politycy opozycji domagają się przeznaczenia 40 procent środków z Krajowego Planu Odbudowy do podziału na poziomie samorządów. Rząd twierdzi, że spełni ten postulat. Według jakich kryteriów powinny być dzielone te pieniądze?

- To nie jest kwestia, czy 40 procent unijnych funduszy pójdzie do samorządów, ale jak stworzyć mechanizm, który będzie adresował te pieniądze do najbardziej potrzebujących regionów oraz takich, które najlepiej te środki wydają. One nie mają prawa się zmarnować. Nie ma sensu dużą część tych pieniędzy adresować do gmin, czy miast, które sobie z tym nie radzą, nie mają odpowiednich koncepcji, przygotowanych strategii rozwoju. Nie martwię się o Opolszczyznę, bo w większości przypadków miasta m.in. Opole, Kluczbork, Nysa pokazały w ostatnich latach, że potrafią wykorzystywać środki unijne. Podobnie jest z gminami, nawet tymi mniejszymi. One prowadzą dość sensowną politykę inwestycyjną – powiedział dr Witold Potwora.

Korzyści dla Opolszczyzny z Krajowego Planu Odbudowy mogą być ogromne. Jakie powinny być priorytety wykorzystania unijnych funduszy?

- Myślę, że to są trzy takie elementy. Dotacje dla przedsiębiorstw, które zostały mocno poszkodowane przez pandemię i pomoc w powrocie do normalnego funkcjonowania. Drugi aspekt to środki, które miałyby wzmocni potencjał konkurencyjny opolskich przedsiębiorstw, ewentualnie zmienić model ich działalności. No i trzeci element to adresowanie dużej części tych pieniędzy do samorządów na zadania, które zaczęły realizować w poprzednich latach i ewentualnie na wsparcie procesów modernizacyjnych związanych z poziomem życia. Jest jeszcze służba zdrowia, ale wydaje się, że raczej potrzebna jest koncepcja na poziomie centralnym, aby stworzyć właściwy system. Samorządy miałyby w tym nieco mniejszy udział – uważa ekonomista z WSZiA w Opolu.

W rozmowie z nim poruszony był też problem przeciwdziałania depopulacji na Opolszczyźnie oraz wpływu na rynek pracy zatrudnienia obcokrajowców.