Radio Opole » Kraj i świat
2023-03-23, 16:20 Autor: PAP

Świętokrzyskie/ Rozwikłano jedną z zagadek dotyczących powstania szachów sandomierskich

Badania prowadzone przez ekspertów z Uniwersytetu Warszawskiego dały odpowiedź na pytanie, z jakich materiałów wykonano tzw. szachy sandomierskie – jeden z najcenniejszych tego typu zabytków w Polsce. Wbrew wcześniejszym hipotezom unikatowy zestaw nie powstał z kości egzotycznych zwierząt.

Na temat najnowszych ustaleń badawczych dotyczących szachów sandomierskich mówili w czwartek podczas konferencji prasowej dr Danijela Popovic z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr Wojciech Rajpold z dział archeologicznego Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.


Dr Rajpold podkreślił, że szachy sandomierskie są unikatowym tego typu znaleziskiem w Polsce i jednym z niewielu podobnych w Europie. Powstały prawdopodobnie w XII lub pierwszej połowie XIII w. Odkryto je w 1962 roku na Wzgórzu św. Jakuba, podczas wykopalisk archeologicznych kierowanych przez doktora Jerzego Gąssowskiego.


Jak wskazał dr Rajpold, na wyjątkowość zestawu wpływ mają dwie rzeczy. Po pierwsze zestaw jest niemal kompletny, z 32 bierek nie zdołano odnaleźć zaledwie trzech. Po jednej stronie szachownicy stały figury o głębokim i czytelnym rzeźbieniu, po drugiej – z płytkim i miejscami zanikającym. Dodatkowo unikatowe jest to, że szachy sandomierskie zostały odkryte w trakcie badań, co powiększa ich wartość naukową.


Dr Danijela Popovic z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego poinformowała, że do badań genetycznych wytypowany trzy pionki. Próbki pobrano w połowie ubiegłego roku. „W tak starych materiałach muzealnych DNA zachowuje się w bardzo małych ilościach i jest trudne do analiz. Na szczęście udało nam się uzyskać prawie kompletne sekwencje genomów mitochondrialnych, co pozwoliło uzyskać odpowiedź, z jakich gatunków zwierząt zostały wykonane badane przez nas bierki” – wyjaśniała dr Popovic.


Okazało się, że zestaw charakteryzujący się wyraźniejszymi zdobieniami wykonano z kości konia domowego. Drugi komplet powstał z kości krowy. Trzeci pionek (jeden z dwóch dorobionych prawdopodobnie później) wykonano z kości jelenia szlachetnego. Poprzednie hipotezy zakładały, że szachy były wykonane z kości egzotycznych zwierząt m.in. słonia.


„Badania przeprowadzone przez zespół dr Popovic, są o tyle ważna, że dzięki nim wiemy m.in. w jaki sposób prowadzić właściwą konserwację tego zabytku. Na razie nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy szachy powstały na naszym terenie, Rusi, czy wykonali je włoscy rzemieślnicy” – dodał dr Rajpold.


Nie jest też pewne, kiedy dokładnie powstały. „Mamy nadzieje, że kolejne badania pozwolą w szerszym kontekście poznać tajemnicę Szachów Sandomierskich” – dodała dr Popovic.


Szachy sandomierskie reprezentują geometryczny, abstrakcyjny styl muzułmański; należą do najmniejszych spośród średniowiecznych szachów znalezionych w Polsce. Ich wysokość sięga maksymalnie 25 mm. Z terenów Polski znanych jest ponad 50 znalezisk średniowiecznych bierek szachowych, ale niemal wszystkie były pojedynczymi egzemplarzami. (PAP)


Autor: Wiktor Dziarmaga


wdz/ pat/


Kraj i świat

2024-03-19, godz. 12:20 M. Motyka: ok. trzy miliony gospodarstw domowych będzie objętych wsparciem dot. rachunków za prąd Około trzy miliony gospodarstw domowych będzie objętych wsparciem dotyczącym rachunków za energię - poinformował we wtorek wiceminister klimatu i środowiska… » więcej 2024-03-19, godz. 12:20 Kraków/ Wystawa poświęcona twórczości Jerzego Beresia – w Cricotece Możliwość nawiązania bezpośredniej relacji z częścią oryginalnych dzieł Jerzego Beresia poprzez ich dotykanie i wprawianie w ruch będzie miała publiczność… » więcej 2024-03-19, godz. 12:20 Rosja/ 13 górników uwięzionych pod ziemią w kopalni złota Co najmniej 13 górników zostało uwięzionych pod ziemią w kopalni złota w obwodzie amurskim w azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej - podała we wtorek… » więcej 2024-03-19, godz. 12:20 MOP: zyski z pracy przymusowej wzrosły w ciągu dekady o ponad jedną trzecią Globalny zysk z pracy przymusowej wynosi 236 mld dolarów rocznie, czyli o 37 proc. więcej niż dekadę wcześniej - poinformowała we wtorek w raporcie Międzynarodowa… » więcej 2024-03-19, godz. 12:20 Śląskie/ W Żorach powstanie Stacja Pogotowia Ratunkowego Nowoczesna Stacja Pogotowia Ratunkowego powstanie we wrześniu przyszłego roku w Żorach. We wtorek oficjalnie podpisano protokoły przekazania budowy, po którym… » więcej 2024-03-19, godz. 12:10 Indie/ MSZ: roszczenia Chin do regionu Arunaćal Pradeś są absurdalne Rzecznik indyjskiego MSZ Randhir Jaiswalw ocenił we wtorek, że przedstawiciel chińskiego ministerstwa obrony Zhang Xiaogang wysuwa w imieniu władz swego kraju… » więcej 2024-03-19, godz. 12:10 Ewana McGregora na planie serialu, w którym gra z żoną, wspierał koordynator intymności Obecność koordynatorów intymności na planach zdjęciowych staje się powoli normą. Ich zadaniem jest zapewnienie aktorom komfortu i bezpieczeństwa w czasie… » więcej 2024-03-19, godz. 12:00 Klimiuk: w kwietniu 2020 r. nikt z PWPW nie kontaktował się z PKW ws. wyborów korespondencyjnych (krótka) W kwietniu 2020 r. nikt z PWPW nie kontaktował się z PKW w sprawie wyborów korespondencyjnych - przyznał we wtorek na komisji ds. wyborów korespondencyjnych… » więcej 2024-03-19, godz. 12:00 B. radca ambasady w Dakarze: o wizy, za pośrednictwem Kołakowskiego, starały się osoby bez zawodu, niepiśmienne (… Senegalczycy, którzy mieli być sprowadzeni do Polski, nie mieli zawodu, często byli niepiśmienni, nie wiedzieli, jaką pracę mieli podjąć - zeznał we wtorek… » więcej 2024-03-19, godz. 12:00 NIK: państwo nie radzi sobie z napływem obcokrajowców NIK negatywnie oceniła prowadzenie spraw związanych z obsługą cudzoziemców przez organy administracji publicznej. Naruszenie przepisów stwierdziła w 60… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »