Radio Opole » Kraj i świat
2023-02-08, 07:30 Autor: PAP

Łódź/ 83 lat temu Niemcy utworzyli Litzmannstadt Getto

W środę mijają 83 lata od utworzenia przez Niemców w Łodzi getta, w którym w latach 1940-1944 hitlerowcy uwięzili ponad 200 tys. osób.

Litzmannstadt Getto (w 1940 r. na rozkaz Hitlera zmieniono nazwę Łodzi na Litzmannstadt) zostało utworzone przez Niemców 8 lutego 1940 r. Było jednym z pierwszych gett na ziemiach polskich i najdłużej istniejącym. Przeszło przez nie ponad 200 tys. Żydów z Łodzi i okolic, a także z Czech, Niemiec, Austrii i z Luksemburga. Według różnych źródeł ocalało jedynie 7-13 tys. osób.


O konieczności jego utworzenia Niemcy mówili już w grudniu 1939 r. Władze okupacyjne dążyły do całkowitego wyodrębnienia i wyłączenia Żydów ze społeczności i ograniczenia im swobody poruszania się.


8 lutego 1940 r. władze niemieckie zadecydowały o powstaniu w Łodzi wydzielonej dzielnicy mieszkaniowej dla Żydów, którzy po opuszczeniu swoich mieszkań, sklepów czy fabryk zamieszkali w najbardziej zaniedbanej części Bałut i Starego Miasta. Trzy miesiące później, 30 kwietnia 1940 r., nastąpiło całkowite odizolowanie getta od reszty miasta. Na obszarze ponad 4 km kw. zamknięto ponad 160 tys. ludzi. Getto otoczono zasiekami z drutów kolczastych. Wyburzono wiele domów przylegających do jego terenu. Na przełożonego Starszeństwa Żydów hitlerowcy wybrali Chaima Mordechaja Rumkowskiego, ze strony niemieckiej gettem zarządzał kupiec z Bremy, Hans Biebow.


Getto w Łodzi było wielkim ośrodkiem przemysłowym, w którym działało prawie 100 fabryk produkujących na potrzeby Rzeszy. Żydzi z łódzkiego getta szyli mundury, czapki, obuwie i plecaki dla armii niemieckiej. Produkowali też bieliznę, meble, a nawet zabawki. Gotowe produkty Niemcy wywozili i sprzedawali. Z tego powodu łódzkie getto było najdłużej istniejącym na ziemiach polskich.


W styczniu 1942 r. rozpoczęły się masowe deportacje Żydów do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem. Do maja 1943 r. zagazowano tam, w przystosowanych do masowych mordów samochodach, ponad 57 tys. osób. Kolejne deportacje nastąpiły we wrześniu. Wywieziono wówczas do Chełmna ponad 15 tys. osób – dzieci do 10 lat i osoby powyżej 65 lat. Transporty wznowiono w czerwcu 1944 r. – najpierw do Chełmna, później do Auschwitz-Birkenau.


Całkowita likwidacja getta nastąpiła w sierpniu 1944 r. Ostatni transport wyjechał z Łodzi do KL Auschwitz 29 sierpnia 1944 r.


W granicach getta Niemcy utworzyli również obóz dla Romów i Sinti oraz dla dzieci i młodzieży polskiej. Pierwszy z nich powstał w połowie września 1941 r. Na niewielkiej przestrzeni zamknięto ponad 5 tys. Romów z Austrii. Warunki, w których przebywali, spowodowały wybuch epidemii tyfusu. Zmarło wówczas lub zostało straconych ponad 700 osób.


W styczniu 1942 r. władze niemieckie podjęły decyzję o likwidacji obozu, co dla Romów oznaczało śmierć. Od 5 do 12 stycznia 1942 r. 4,3 tys. mężczyzn, kobiet i dzieci z łódzkiego getta wywieziono do Chełmna i zagazowano.


Obóz dla dzieci i młodzieży polskiej przy ul. Przemysłowej zaczął funkcjonować w grudniu 1942 r. Więźniowie mieli od 8 do 16 lat. Byli to m.in. bezdomni, małoletni z sierocińców i zakładów wychowawczych. Sporą grupę stanowili małoletni oskarżeni o współdziałanie z ruchem oporu czy o nielegalny handel. Warunki pobytu w obozie były ciężkie i prowadziły do biologicznego wyniszczenia. Wielu przebywających tam więźniów zmarło z powodu głodu, chorób czy pobicia przez niemieckich funkcjonariuszy.


Getto łódzkie było drugim co do wielkości gettem w Polsce – po getcie warszawskim. (PAP)


autor: Bartłomiej Pawlak


bap/ aszw/


Kraj i świat

2024-06-17, godz. 16:20 Centrum Rekrutacji: powoływanie rezerwistów na ćwiczenia to naturalne działanie Powoływanie żołnierzy rezerwy na szkolenia to naturalne działanie związane z utrzymywaniem ich gotowości bojowej - przypomina Centralne Wojskowe Centrum… » więcej 2024-06-17, godz. 16:20 ME 2024 - Rumunia - Ukraina 3:0 (bramka) Grupa E: Rumunia - Ukraina 3:0 w 57. min. Bramki: 1:0 Nicolae Stanciu (29), 2:0 Razvan Marin (53), 3:0 Denis Dragus (57). Sędzia: Glenn Nyberg (Szwecja).(PAP)… » więcej 2024-06-17, godz. 16:10 Kraków/ Były wiceprezydent Andrzej Kulig nowym prezesem Krakowskiego Parku Technologicznego Andrzej Kulig, b. pierwszy zastępca prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego został prezesem Krakowskiego Parku Technologicznego (KPT), zarządzającego Polską… » więcej 2024-06-17, godz. 16:00 UE/ Tusk poprze nominację Kai Kallas na jedno z najwyższych stanowisk w UE (opis) Premier Donald Tusk powiedział w poniedziałek przed szczytem w Brukseli, że poprze nominację premierki Estonii Kai Kallas na jedno z najwyższych stanowisk… » więcej 2024-06-17, godz. 16:00 Płock/ Teatry uliczne na I Festiwalu Form Wielu - od 22 do 23 czerwca W Płocku (Mazowieckie) od 22 do 23 czerwca odbywać się będzie I Festiwal Form Wielu, czyli rodzinny festiwal teatrów ulicznych z całej Polski. Widzowie będą… » więcej 2024-06-17, godz. 15:50 Wrocław/ „Kimono jako doświadczenie” wystawa projektantki Joanny Hawrot w Muzeum Narodowym Autorską kolekcję kimon polskiej projektantki mody Joanny Hawrot, inspirowaną pracami innych artystów wizualnych, można zobaczyć na wystawie w Muzeum Narodowym… » więcej 2024-06-17, godz. 15:50 ME 2024 - Lewandowski trenuje już z piłką, lżejszy dzień kadrowiczów (aktl.) Robert Lewandowski, który z powodu kontuzji nie zagrał w niedzielnym meczu Euro 2024 z Holandią (1:2), trenował w poniedziałek z piłką, ale jeszcze z bandażem… » więcej 2024-06-17, godz. 15:50 ME 2024 - Rumunia - Ukraina 1:0 (do przerwy) Grupa E: Rumunia - Ukraina 1:0 do przerwy. Bramki: 1:0 Nicolae Stanciu (29). Sędzia: Glenn Nyberg (Szwecja).(PAP) mm/ km/ co/ » więcej 2024-06-17, godz. 15:40 ME 2024 - Rumunia - Ukraina 1:0 (bramka) Grupa E: Rumunia - Ukraina 1:0 w 29. min. Bramki: 1:0 Nicolae Stanciu (29). Sędzia: Glenn Nyberg (Szwecja).(PAP) mm/ km/ co/ » więcej 2024-06-17, godz. 15:40 Źródło: rozmowy m.in. Meloni, Orbana i Morawieckiego ws. zjednoczenia sił na prawicy w PE Przed nieformalnym szczytem UE w Brukseli trwają rozmowy m.in. premier Włoch Giorgii Meloni, premiera Węgier Viktora Orbana i byłego premiera Polski Mateusza… » więcej
78910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »