Radio Opole » Kraj i świat
2023-02-08, 07:30 Autor: PAP

Łódź/ 83 lat temu Niemcy utworzyli Litzmannstadt Getto

W środę mijają 83 lata od utworzenia przez Niemców w Łodzi getta, w którym w latach 1940-1944 hitlerowcy uwięzili ponad 200 tys. osób.

Litzmannstadt Getto (w 1940 r. na rozkaz Hitlera zmieniono nazwę Łodzi na Litzmannstadt) zostało utworzone przez Niemców 8 lutego 1940 r. Było jednym z pierwszych gett na ziemiach polskich i najdłużej istniejącym. Przeszło przez nie ponad 200 tys. Żydów z Łodzi i okolic, a także z Czech, Niemiec, Austrii i z Luksemburga. Według różnych źródeł ocalało jedynie 7-13 tys. osób.


O konieczności jego utworzenia Niemcy mówili już w grudniu 1939 r. Władze okupacyjne dążyły do całkowitego wyodrębnienia i wyłączenia Żydów ze społeczności i ograniczenia im swobody poruszania się.


8 lutego 1940 r. władze niemieckie zadecydowały o powstaniu w Łodzi wydzielonej dzielnicy mieszkaniowej dla Żydów, którzy po opuszczeniu swoich mieszkań, sklepów czy fabryk zamieszkali w najbardziej zaniedbanej części Bałut i Starego Miasta. Trzy miesiące później, 30 kwietnia 1940 r., nastąpiło całkowite odizolowanie getta od reszty miasta. Na obszarze ponad 4 km kw. zamknięto ponad 160 tys. ludzi. Getto otoczono zasiekami z drutów kolczastych. Wyburzono wiele domów przylegających do jego terenu. Na przełożonego Starszeństwa Żydów hitlerowcy wybrali Chaima Mordechaja Rumkowskiego, ze strony niemieckiej gettem zarządzał kupiec z Bremy, Hans Biebow.


Getto w Łodzi było wielkim ośrodkiem przemysłowym, w którym działało prawie 100 fabryk produkujących na potrzeby Rzeszy. Żydzi z łódzkiego getta szyli mundury, czapki, obuwie i plecaki dla armii niemieckiej. Produkowali też bieliznę, meble, a nawet zabawki. Gotowe produkty Niemcy wywozili i sprzedawali. Z tego powodu łódzkie getto było najdłużej istniejącym na ziemiach polskich.


W styczniu 1942 r. rozpoczęły się masowe deportacje Żydów do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem. Do maja 1943 r. zagazowano tam, w przystosowanych do masowych mordów samochodach, ponad 57 tys. osób. Kolejne deportacje nastąpiły we wrześniu. Wywieziono wówczas do Chełmna ponad 15 tys. osób – dzieci do 10 lat i osoby powyżej 65 lat. Transporty wznowiono w czerwcu 1944 r. – najpierw do Chełmna, później do Auschwitz-Birkenau.


Całkowita likwidacja getta nastąpiła w sierpniu 1944 r. Ostatni transport wyjechał z Łodzi do KL Auschwitz 29 sierpnia 1944 r.


W granicach getta Niemcy utworzyli również obóz dla Romów i Sinti oraz dla dzieci i młodzieży polskiej. Pierwszy z nich powstał w połowie września 1941 r. Na niewielkiej przestrzeni zamknięto ponad 5 tys. Romów z Austrii. Warunki, w których przebywali, spowodowały wybuch epidemii tyfusu. Zmarło wówczas lub zostało straconych ponad 700 osób.


W styczniu 1942 r. władze niemieckie podjęły decyzję o likwidacji obozu, co dla Romów oznaczało śmierć. Od 5 do 12 stycznia 1942 r. 4,3 tys. mężczyzn, kobiet i dzieci z łódzkiego getta wywieziono do Chełmna i zagazowano.


Obóz dla dzieci i młodzieży polskiej przy ul. Przemysłowej zaczął funkcjonować w grudniu 1942 r. Więźniowie mieli od 8 do 16 lat. Byli to m.in. bezdomni, małoletni z sierocińców i zakładów wychowawczych. Sporą grupę stanowili małoletni oskarżeni o współdziałanie z ruchem oporu czy o nielegalny handel. Warunki pobytu w obozie były ciężkie i prowadziły do biologicznego wyniszczenia. Wielu przebywających tam więźniów zmarło z powodu głodu, chorób czy pobicia przez niemieckich funkcjonariuszy.


Getto łódzkie było drugim co do wielkości gettem w Polsce – po getcie warszawskim. (PAP)


autor: Bartłomiej Pawlak


bap/ aszw/


Kraj i świat

2024-06-26, godz. 12:40 Dobrzyński: CBA zatrzymało kolejnych czterech pracowników niepublicznych uczelni wyższych (opis) Rzecznik ministra koordynatora służb specjalnych Jacek Dobrzyński poinformował w środę, że agenci CBA zatrzymali kolejnych czterech pracowników niepublicznych… » więcej 2024-06-26, godz. 12:40 MSZ pogratulowało Markowi Rutte, który będzie kolejnym Sekretarzem Generalnym NATO Ministerstwo Spraw Zagranicznych pogratulowało premierowi Holandii Markowi Rutte, który będzie kolejnym Sekretarzem Generalnym NATO. Resort dyplomacji podziękował… » więcej 2024-06-26, godz. 12:40 Kujawsko-pomorskie/ Po tragicznym wypadku zablokowana dk 10 w Zielonczynie, wyznaczono objazdy (aktl.) Jeden kierowca zginął, a drugi został ranny w wypadku na drodze krajowej nr 10 w Zielonczynie (woj. kujawsko-pomorskie), gdzie cysterna z metanem czołowo zderzyła… » więcej 2024-06-26, godz. 12:30 Sejm/ Gawkowski do PiS: przez 8 lat doprowadziliście do sytuacji, w której ludzie biednieli Przez 8 lat rządów doprowadziliście do sytuacji, w której ludzie biednieli. Wstydźcie się, że macie czelność mówić Polakom, że my źle rządzimy -… » więcej 2024-06-26, godz. 12:30 Projekt nowelizacji ustanawiającej podstawę prawną dla utworzenia Komitetu ds. Cyfryzacji trafił do RCL Projekt nowelizacji wprowadzający podstawę prawną dla utworzenia Komitetu ds. Cyfryzacji pojawił się na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Celem nowelizacji… » więcej 2024-06-26, godz. 12:30 Turcja/ Prezydent zaapelował do krajów regionu o wsparcie Libanu na tle napięć z Izraelem Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan wyraził w środę solidarność z Libanem na tle narastających napięć tego państwa w relacjach z Izraelem i zaapelował… » więcej 2024-06-26, godz. 12:30 Żukowska: projekt ustawy o związkach partnerskich będzie w lipcu w Sejmie Przewodnicząca klubu Nowej Lewicy Anna Maria Żukowska powiedziała w czwartek, że projekt dotyczący związków partnerskich będzie projektem rządowym i najpewniej… » więcej 2024-06-26, godz. 12:20 Woś o wniosku ws. immunitetu: ma charakter represji politycznej wobec posła opozycji To absolutnie kuriozalny wniosek, który jest kompromitujący dla prokuratury i ma charakter represji politycznej wobec posła opozycji - powiedział w środę… » więcej 2024-06-26, godz. 12:20 Powiat bielski wesprze w tym roku 21 jednostek OSP; pozostałe 21 - w 2025 roku Wsparcie dla gmin na dofinansowanie ochotniczych straży pożarnych zapowiedział powiat bielski. Starosta Andrzej Płonka poinformował, że powiat w tym roku… » więcej 2024-06-26, godz. 12:20 W. Brytania/ Resort obrony: powrót zrekrutowanych więźniów budzi w Rosji obawy Niektórzy deputowani do rosyjskiej Dumy Państwowej wyrazili niedawno obawy w związku z zagrożeniem dla prawa i porządku, jakie stanowią powracający byli… » więcej
78910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »