Radio Opole » Kraj i świat
2021-05-23, 07:10 Autor: PAP

Kumulacja trzech tropikalnych zjawisk zwiastuje ulewne deszcze w Indonezji

Ulewy, powodzie, osunięcia ziemi to zagrożenia, którym mieszkańcy Indonezji stawiają czoła w sezonie deszczowym. Badacze m.in. z Polski wykazali, że odpowiada za nie kombinacja trzech różnych zjawisk pogodowych. Ta wiedza pozwoli oszacować czas wystąpienia danego zagrożenia i ostrzec miejscową ludność.

Sezon deszczowy w strefie klimatycznej charakterystycznej dla Indonezji trwa aż pół roku - od października do kwietnia. W tym czasie mieszkańcy nieraz muszą zmagać się z gigantycznymi ulewami, powodziami, groźnymi osunięciami ziemi. W wyniku powodzi w samym styczniu 2019 na wyspie Sulawesi zginęło aż 70 osób.



Jak się okazuje, naukowcy posiadają odpowiednie metody badawcze, które pozwalają odczytać zwiastuny danych zjawisk i oszacować czas ich wystąpienia. Badania realizowane w Instytucie Geofizyki PAN przez doktorantkę Beatę Latos oraz dr. Dariusza Baranowskiego z Zakładu Fizyki Atmosfery w ramach międzynarodowej współpracy (Polska-Francja-USA-Indonezja-Wielka Brytania) wykazały, że za ekstremalne deszcze i niszczycielskie powodzie jest odpowiedzialna rzadko spotykana kombinacja trzech różnych tropikalnych zjawisk pogodowych, które wystąpiły jednocześnie.


Badając zjawiska pogodowe z 2019 roku na wyspie Sulawesi naukowcy zauważyli, że największy z tych tropikalnych systemów pogodowych, znany jako Oscylacja Maddena-Juliana, powoli przemieszczał się na wschód z Oceanu Indyjskiego nad Indonezją. Osadzone w nim dwa mniejsze systemy pogodowe, tzw. fala Kelvina i fala Rossby’ego również rozwinęły się i dotarły nad Sulawesi, co zaowocowało deszczami o niezwykłej sile i natężeniu.


Dalsza analiza danych meteorologicznych zebranych w ciągu 20 lat dowiodła, że prawdopodobieństwo powodzi przy udziale fali Kelvina lub Rossby'ego było dwa razy większe, natomiast przy ich jednoczesnym wystąpieniu wzrastało aż ośmiokrotnie.


"W latach 1999 - 2019, w miesiącach grudzień-styczeń-luty, kumulację dwóch zjawisk: fali Kelvina i fali Rossby'ego zaobserwowaliśmy 30 razy, natomiast prawie połowa z tych interakcji pomiędzy zjawiskami odbyła się w sprzyjających warunkach Oscylacji Maddena-Juliana. Tak więc kulminację tych trzech zjawisk zaobserwowaliśmy 14 razy przez cały ten czas. Analiza była wykonana dla tych wybranych miesięcy, ponieważ to właśnie okres wzmożonych opadów, w tym ekstremalnych opadów i powodzi" - wyjaśnia PAP współautorka badań Beata Latos.


Oscylacją Maddena-Juliana naukowcy nazywają zorganizowane systemy chmur burzowych, przemieszczające się wzdłuż równika, które czasem przechodzą przez Azję Południowo-Wschodnią, w tym Indonezję.


Osadzone w tych systemach fale Kelvina dr Baranowski porównuje do fal powstających po wrzuceniu kamienia do wody. "Ich ruch wynika z zaburzenia pola ciśnienia. Podobna nierównowaga może propagować się również w atmosferze”. Naukowiec dodaje, że w wyniku takiego zaburzenia powstawać mogą różne zjawiska, którymi zajmują się meteorolodzy – w tym właśnie fale Kelvina.


Są one charakterystyczne dla szerokości równikowych. Fale takie obserwuje się zarówno w wodzie, jak i w powietrzu. Poruszają się wzdłuż równika - z zachodu na wschód - z prędkością ok. 12 m/s (43 km/h). Pojawiają się co 5 – 20 dni. Na świecie w ciągu roku obserwuje się ok 130 fal Kelvina. Ich przemieszczanie się można śledzić dzięki obrazowaniu satelitarnemu. W fali Kelvina występują wymuszone taką cyrkulacją prądy wstępujące, które sprzyjają występowaniu chmur burzowych i deszczu.


Trzeci z tropikalnych elementów pogodowych - fale Rossby'ego, to również rodzaj fal atmosferycznych, które osiągają długość od kilkuset do kilku tysięcy kilometrów i są następstwem ruchów obrotowych Ziemi. W troposferze przemieszczają one ogromne masy powietrza wokół globu.


Opierając na prognozach pogody i obserwacjach satelitarnych naukowcy mogą więc z kilkudniowym wyprzedzeniem, przewidzieć te trzy zbliżające się zjawiska (oscylacja Maddena-Juliana, fala Kelvina i fala Rossby’ego), a co za tym idzie ostrzec o potencjalnych zagrożeniach. Taka informacja może być kluczowa dla lokalnych władz i służb ratowniczych, które mogą w porę podjąć odpowiednie kroki w celu zabezpieczenia życia i zdrowia mieszkańców.


Wynikami badań i ich wdrażaniem zainteresowany jest już indonezyjski Instytut Meteorologii i Klimatologii, dokładniej Agency for Meteorology, Climatology and Geophysics of the Republic of Indonesia (BMKG). To odpowiednik polskiego Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.


"Badania powstały w wyniku międzynarodowej kolaboracji, w której uczestniczyli lokalni meteorolodzy i klimatolodzy. W czasach przedcovidowych, kiedy zaczęłam prowadzenie badań, byłam w Jakarcie i na Sulawesi, gdzie wygłosiłam kilka seminariów dotyczących przewidywania ekstremów pogodowych i wpływu fal tropikalnych na nie. Spotkania były bardzo inspirujące i uczące zarówno dla mnie, jak i dla słuchaczy" - podsumowuje Beata Latos. Obecnie współpraca jest kontynuowana online.


Wyniki badań opublikowano w piśmie Monthly Weather Review (https://doi.org/10.1175/MWR-D-20-0262.1) (PAP)


autorka: Ewelina Krajczyńska


ekr/ zan/


Kraj i świat

2024-06-15, godz. 23:20 ME 2024 - Albańczyk Bajrami strzelcem najszybszej bramki w historii (dokumentacja) Albańczyk Nedim Bajrami, który w 23. sekundzie zdobył gola w meczu z Włochami w Dortmundzie, zapisze się w kronikach piłkarskich mistrzostw Europy jako… » więcej 2024-06-15, godz. 23:10 ME 2024 - wygrane Szwajców, Hiszpanów i Włochów, rekordy Yamala i Bejramiego Szwajcaria wygrała z Węgrami 3:1, Hiszpania z Chorwacją 3:0, a Włochy z Albanią 2:1 w drugim dniu mistrzostw Europy w Niemczech. Padły dwa rekordy - Hiszpan… » więcej 2024-06-15, godz. 23:10 ME 2024 - Włochy - Albania 2:1 (opis) Grupa B: Włochy - Albania 2:1 (2:1). Bramki: 0:1 Nedim Bajrami (1), 1:1 Alessandro Bastoni (11-głową), 2:1 Nicolo Barella (16). Żółta kartka - Włochy:… » więcej 2024-06-15, godz. 23:10 ME 2024 - wyniki i tabele Wyniki dotychczasowych meczów i tabele grup: Grupa A2024-06-14:Niemcy - Szkocja 5:1 (3:0)2024-06-15:Węgry - Szwajcaria 1:3 (0:2)2024-06-19:Niemcy - Węgry… » więcej 2024-06-15, godz. 23:10 Żużlowa GP - Bartosz Zmarzlik wygrał w szwedzkiej Malilli (krótka) Broniący tytułu Bartosz Zmarzlik został zwycięzcą Grand Prix w szwedzkiej Malilli, piątej eliminacji żużlowych mistrzostw świata. To jego 24. wygrana… » więcej 2024-06-15, godz. 23:10 ME 2024 - strzelcy Klasyfikacja strzelców - po 4 z 51 meczów (16 bramek): 1 - Michel Aebischer (Szwajcaria) Nedim Bajrami (Albania) Nicolo Barella (Włochy) Alessandro Bastoni… » więcej 2024-06-15, godz. 23:10 ME 2024 - kartki Czerwone i żółte kartki po 4 z 51 meczów: czerwone (1): Szkocja (1): Ryan Porteous żółte (12): Niemcy (2): Robert Andrich, Jonathan Tah Szkocja… » więcej 2024-06-15, godz. 23:00 ME 2024 - kapitan Holendrów martwi się stanem murawy w Hamburgu Kapitan piłkarskiej reprezentacji Holandii Virgil van Dijk martwi się kiepskim stanem murawy na Volksparkstadion w Hamburgu przed meczem z Polską. Organizatorzy… » więcej 2024-06-15, godz. 23:00 ME 2024 - Włochy - Albania 2:1 (wynik) Grupa B: Włochy - Albania 2:1 (2:1). Bramki: 0:1 Nedim Bajrami (1), 1:1 Alessandro Bastoni (11-głową), 2:1 Nicolo Barella (16). Żółta kartka - Włochy:… » więcej 2024-06-15, godz. 23:00 ME 2024 - grupa B (tabela) Wyniki dotychczasowych meczów i tabela grupy B Włochy - Albania 2:1 (2:1)Hiszpania - Chorwacja 3:0 (3:0)Tabela (mecze, wygrane, remisy, przegrane, bramki… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »