Radio Opole » Śląsk po powstaniach » Posłuchaj odcinków » Polskie szkoły
2022-08-25, 06:20 Autor: Bolesław Bezeg

Polskie szkoły

W myśl wymuszonego konwencją genewską dla Górnego Śląska, a wydanego przez pruskiego ministra spraw wewnętrznych zarządzenia, władze rejencji w których mieszkali Polacy były zobowiązane do tworzenia instytucji szkolnych dla polskiej mniejszości.
Śląsk po Powstaniach - 25 sierpnia 2022
Przepisy zapewniały funkcjonowanie trzech wariantów polskiego szkolnictwa w zależności od lokalnych potrzeb. Miały być to: szkoły powszechne średnie i wydziałowe z językiem polskim jako wykładowym, klasy z językiem polskim jako wykładowym oraz kursy językowe i religijne dla mniejszości polskiej. Zarządzenia te zostały wymuszone przez zapisy Konwencji Genewskiej, której Niemcy zobowiązały się przestrzegać.

Teoretycznie takie przepisy dawały mniejszości polskiej duże możliwości działania, ale w praktyce nie było to takie proste. Mimo, że w rejencji opolskiej wg spisu z roku 1911 70 proc. dzieci porozumiewało się wyłącznie po polsku, to aby utworzono dla nich polskojęzyczną szkołę potrzebne było skoordynowane działanie rodziców.

Mianowicie musieli oni zażądać organizacji takiej szkoły, a to mogło się wiązać z różnego rodzaju represjami czy nieprzyjemnościami. Polskojęzyczna ludność Opolszczyzny poza kilkoma klasami w szkole powszechnej w dużej mierze nie posiadała wówczas żadnego wykształcenia. Potrzebni byli działacze, którzy potrafiliby zmobilizować lokalne społeczności i wyegzekwować na niemieckich władzach wykonywanie zapisów litery prawa.

W tej sytuacji funkcję organizatora polskiego szkolnictwa w niemieckiej część dawnej rejencji opolskiej stało się założone 19 października 1923 roku w Bytomiu Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Śląsku Opolskim.

Towarzystwo wzięło na siebie ciężar organizacji szkół, druku podręczników, oraz organizacją kursów językowych. Organami towarzystwa w terenie były zarządy powiatowe i koła miejscowe. Wkrótce takie koła powstały m.in. w Nowej Wsi Królewskiej, w Siołkowicach Starych, w Dobrzeniu Wielkim, w Biadaczu, Grudzicach i Groszowicach. Dzięki ich działalności już w roku 1923 powstało 16 szkół do których uczęszczało 1436 uczniów, rok później szkół było już 25, a w roku 1925 działały już 53 szkoły.

Stopniowo liczba szkół i dzieci zaczęły spadać: w roku 1930 funkcjonowało już tylko 28 szkół, do których chodziło 351 polskich dzieci, a w roku 1936 było już tylko 6 szkół z 49 uczniami. Spadek ten był wynikiem stosowania przez niemieckie władze różnych form nacisku na rodziców, aby posyłali oni swoje dzieci do szkół niemieckich.

Polskie szkoły mniejszościowe na Śląsku Opolskim zostały definitywnie zamknięte przez hitlerowskie władze w dniu 1 września 1939 r.

Zobacz także

2022-09-02, godz. 06:20 Druh Władek Wczoraj opowiadałem o Julianie Planetorzu, dziś kilka słów o jego starszym o 7 lat bracie wybitnym instruktorze harcerskim Władysławie. » więcej 2022-09-01, godz. 06:20 Patriota bankowiec Jednym z członków Związku Polaków w Niemczech, którzy przeżyli niemal do naszych czasów był przedstawiciel słynnego rodu polskich królów Julian Pla… » więcej 2022-08-31, godz. 06:20 Twórca opolskich lalek Związek Polaków w Niemczech swoje cele realizował przede wszystkim poprzez animowanie w polskich środowiskach działalności kulturalnej. Jednym z najwybitniejszych… » więcej 2022-08-30, godz. 06:20 Stypendysta ZPwN Do sukcesów Związku Polaków w Niemczech z pewnością zaliczyć należy uruchomienie programu stypendialnego dla mieszkającej w Niemczech polskiej młodzieży… » więcej 2022-08-29, godz. 06:20 Arka Bożek Jednym z przywódców Związku Polaków w Niemczech na Śląsku Opolskim był polski działacz narodowy Arkadiusz Bożek znany jako Arka Bożek » więcej 2022-08-26, godz. 06:20 Kontroler szkół Jednym z najzagorzalszych bojowników o polskie szkoły mniejszościowe był polski działacz narodowy i wybitny członek Związku Polaków w Niemczech Jan Ry… » więcej 2022-08-24, godz. 06:20 Mecenas Rodła W trudnych realiach niechętnego Polakom państwa niemieckiego Związek Polaków w Niemczech nie przetrwałby bez dobrych prawników. Najsłynniejszym spośród… » więcej 2022-08-23, godz. 06:20 Rolnik z Zalesia Wśród opolskich działaczy Związku Polaków w Niemczech nie sposób pominąć jednego z polskich liderów w ziemi strzeleckiej Józefa Wilkowskiego. » więcej 2022-08-22, godz. 06:20 Bibliotekarz z Grudzic Jednym z najbardziej znanych opolskich działaczy Związku Polaków w Niemczech był Jan Adamek. » więcej
123
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »