Jan Gajda z Ciasnej bardzo wcześnie został sierotą. Przygarnął go krewny pracujący jako nauczyciel w Kochanowicach. Uczył się w Lubecku i w Kluczborku, a potem we Wrocławiu. Tam związał się ze środowiskiem polskich działaczy społecznych. Po powrocie w okolice Lublińca w roku 1847 założył pierwszą na Śląsku Chłopską Kasę Pożyczkową, a wkrótce też Klub Niedzielny z biblioteką, czytelnią i amatorskim teatrem.

W roku 1849 rozpoczął działalność publicystyczną na łamach walczącego z germanizacją a ukazującego się w Bytomiu „Dziennika Górnośląskiego”. 7 kwietnia 1849 roku opublikowano tam jego „Odezw do ludu górno-szląskiego”.

Pisał w niej m.in.: „zbliżają się inne czasy, gdzie to i my do narodów oświeconych, liczyć się będziemy mogli. Uczy nas historia Angielczyków, Francuzów i Niemców, że gdy lud się pobrata, połączy w jedną całość, to go największy wróg nie pokona. I my to możemy uczynić oparci na wolnościach konstytucyjnych. Załóżmy Ligę Szląską, na wzór polskiej, z tym zamiarem, że się o rzeczy czysto szląskie starać i narodowość szląską popierać będziemy. Gdyby po innych gminach okolicy także kluby się tworzyły, moglibyśmy na jeden głos Ligę Szląską utworzyć i lud pospolity miałby przynależytość poznać ojczystą”.

Do założenia Ligi Śląskiej jedna k wówczas nie doszło. Sam Gajda z czasem odszedł od retoryki śląskości doceniając wartość polskiej kultury.

To on był jednym z nauczycieli Konstantego Damrota, z którego ojcem się przyjaźnił, i to on ucząc małego Konstantego rysunku i malowania podsuwał mu także dzieła literatury polskiej oraz swoje własne wiersze. Te ostatnie stały się później dla Damrota wzorem i inspiracją dla tworzenia własnej poezji.

W drugiej połowie XIX wieku po serii przeprowadzek osiadł w Żorach. Tam założył Kółko Polskie, w którym organizował spotkania oświatowe oraz odczyty własnych wierszy. Żył z wykonywania polichromii w kościołach, głównie w powiatach pszczyńskim i rybnickim. W wolnym czasie dokonywał przekładów utworów dramatycznych z języka niemieckiego na polski.

Jan Gajda zmarł 8 października 1911 roku w Żorach, tam też został pochowany, ale jego grób nie zachował się do naszych czasów.