Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 43 lata temu zostało podpisane Porozumienie Kat…
2023-09-11, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Leo/K.Koziełł

43 lata temu zostało podpisane Porozumienie Katowickie

43. rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
43. rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
43 lata temu, 11 września 1980 roku, w Dąbrowie Górniczej zostało podpisane Porozumienie Katowickie, które było dopełnieniem porozumień sierpniowych ze Szczecina, Gdańska i Jastrzębia Zdroju. Dokument wziął nazwę od Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej, gdzie 11 września 1980 roku podpisano najważniejsze jego punkty.
Jednym z nich była gwarancja, że Porozumienie Gdańskie, dające możliwość tworzenia wolnych związków zawodowych, ma moc obowiązującą na terenie całej Polski. Stworzyło to warunki formalno-prawne do powstania ogólnopolskiego ruchu związkowego. Umożliwiło powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Spora część przyjętych postulatów dotyczyła spraw socjalnych górników, ale miały one także później znaczenie dla pracowników w całej Polsce, jak na przykład wprowadzenie wolnych sobót.

Porozumienie Katowickie gwarantowało osobom pełniącym funkcje w związkach zawodowych, że na czas pełnienia tych funkcji będą zwolnione od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zakładało również, że zakłady pracy zapewnią lokale niezbędne do prowadzenia działalności przez struktury związkowe. Ponadto w dokumencie znalazł się punkt mówiący, że informacje o działalności związków będą publikowane w mediach. Jeden z zapisów dotyczył zapewnienia związkom zawodowym udziału w pracach nad nowymi ustawami, w tym o związkach zawodowych i nowelizacji kodeksu pracy.

(więcej)

Pierwsze porozumienie sierpniowe między stroną rządową i strajkującymi zostało podpisane 30 sierpnia 1980 roku w Szczecinie. Strajki obejmowały już wówczas około 700 zakładów w całym kraju. Brało w nich udział około 750 tysięcy osób. Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do wiadomości podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowało projekt porozumienia gdańskiego, które zostało podpisane dzień później - 31 sierpnia. Trzecie z porozumień zawarto 3 września w Jastrzębiu-Zdroju, a 11 września - w Hucie Katowice.

Strajki zaczęły wybuchać spontanicznie od 1 lipca 1980 roku, jako bezpośrednia reakcja na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzone przez ekipę rządzącą Edwarda Gierka. Stopniowo ogarnęły cały kraj. Do protestów przyczyniły się pogarszające sie od dłuższego czasu warunki życia robotników, zwolnienia ludzi z pracy, a także przekonanie stoczniowców, że istniejące związki zawodowe zależne od władz, w rzeczywistości nie dbają o ich interesy.

Podpisanie porozumień sierpniowych zakończyło dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce. Zapoczątkowało także proces upadku komunizmu w naszym kraju i pośrednio zmiany ustrojowe w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.

Pod wpływem strajków komunistyczne władze zgodziły się między innymi na: utworzenie niezależnych i samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 roku, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury.

Wielkim osiągnięciem strajkujących była zgoda rządu na utworzenie "Solidarności". Związek został zarejestrowany 10 listopada 1980 roku. Wkrótce liczył niemal 10 milionów członków. Organizacje związkowe powstały we wszystkich przedsiębiorstwach i instytucjach - władze nie dopuściły tylko do ich utworzenia w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej.

Gdy 13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski zdecydował o wprowadzeniu stanu wojennego, "Solidarność" została zawieszona, a w październiku 1982 roku - zdelegalizowana. Był to okres prześladowań opozycji, która zeszła do podziemia. Związek został ponownie zarejestrowany w wyniku ustaleń Okrągłego Stołu, w kwietniu 1989 roku.

Zobacz także

2023-11-23, godz. 11:00 Nowa niemieckojęzyczna publikacja o Archiwum Ringelbluma W berlińskim oddziale Instytutu Pileckiego odbyła się prezentacja książki "Archiwum ważniejsze niż życie" o grupie Oneg Szabat i Archiwum Ringelbluma… » więcej 2023-11-23, godz. 09:00 Archiwum rodziny Komorowskich trafi dzisiaj do Ossolineum W Ossolineum gościć będzie syn generała Tadeusza Bora-Komorowskiego, Adam Komorowski. To okazja do spotkania z człowiekiem, który miał niespełna 2 lata… » więcej 2023-11-23, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 23 listopada » więcej 2023-11-22, godz. 15:00 60. rocznica zamachu na prezydenta Johna Kennedy'ego 60 lat temu, 22 listopada 1963 roku, doszło do zamachu na 35. prezydenta Stanów Zjednoczonych - Johna Fitzgeralda Kennedy'ego. Prezydent został zastrzelony… » więcej 2023-11-22, godz. 13:00 Premiera filmu poświęconego pamięci ks. Bolesława Stefańskiego, kapelana AK, Żołnierza Wyklętego Dzisiaj (22.11) odbędzie się premiera filmu „Sumienie Hioba. Rzecz o ks. Bolesławie Stefańskim”. Dokument według scenariusza Tomasza Plaskoty i w reżyserii… » więcej 2023-11-22, godz. 11:00 105 lat temu zakończyły się polsko-ukraińskie walki o Lwów Zwycięstwem Polaków 105 lat temu, 22 listopada 1918 roku, zakończyły się polsko-ukraińskie walki o Lwów. Były częścią jednej z kilku wojen o granice… » więcej 2023-11-22, godz. 09:00 145 lat temu zmarł Ludwik Mierosławski, pierwszy dyktator powstania styczniowego Ludwik Mierosławski 145 lat temu - 22 listopada 1878 roku - zmarł Ludwik Mierosławski, jeden z przywódców walk narodowowyzwoleńczych, historyk wojskowości i pisarz polityczny… » więcej 2023-11-22, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 22 listopada » więcej 2023-11-21, godz. 19:00 23 listopada Ogólnopolska konferencja naukowa „»Naród z Partią, Partia z Narodem«. Święta państwowe i oficjalne uroczystości w Polsce 1944–1989” – Kraków… » więcej 2023-11-21, godz. 14:00 W czwartek spotkanie z synem "Cacki" 23 listopada o godz. 18.00 odbędzie się "Widzenie na Rakowieckiej" z Andrzejem Stryjewskim, synem legendarnego sierż. Wiktora Stryjewskiego „Cacko”. Spotkanie… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »