Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 43 lata temu zostało podpisane Porozumienie Kat…
2023-09-11, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Leo/K.Koziełł

43 lata temu zostało podpisane Porozumienie Katowickie

43. rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
43. rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
43 lata temu, 11 września 1980 roku, w Dąbrowie Górniczej zostało podpisane Porozumienie Katowickie, które było dopełnieniem porozumień sierpniowych ze Szczecina, Gdańska i Jastrzębia Zdroju. Dokument wziął nazwę od Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej, gdzie 11 września 1980 roku podpisano najważniejsze jego punkty.
Jednym z nich była gwarancja, że Porozumienie Gdańskie, dające możliwość tworzenia wolnych związków zawodowych, ma moc obowiązującą na terenie całej Polski. Stworzyło to warunki formalno-prawne do powstania ogólnopolskiego ruchu związkowego. Umożliwiło powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Spora część przyjętych postulatów dotyczyła spraw socjalnych górników, ale miały one także później znaczenie dla pracowników w całej Polsce, jak na przykład wprowadzenie wolnych sobót.

Porozumienie Katowickie gwarantowało osobom pełniącym funkcje w związkach zawodowych, że na czas pełnienia tych funkcji będą zwolnione od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zakładało również, że zakłady pracy zapewnią lokale niezbędne do prowadzenia działalności przez struktury związkowe. Ponadto w dokumencie znalazł się punkt mówiący, że informacje o działalności związków będą publikowane w mediach. Jeden z zapisów dotyczył zapewnienia związkom zawodowym udziału w pracach nad nowymi ustawami, w tym o związkach zawodowych i nowelizacji kodeksu pracy.

(więcej)

Pierwsze porozumienie sierpniowe między stroną rządową i strajkującymi zostało podpisane 30 sierpnia 1980 roku w Szczecinie. Strajki obejmowały już wówczas około 700 zakładów w całym kraju. Brało w nich udział około 750 tysięcy osób. Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do wiadomości podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowało projekt porozumienia gdańskiego, które zostało podpisane dzień później - 31 sierpnia. Trzecie z porozumień zawarto 3 września w Jastrzębiu-Zdroju, a 11 września - w Hucie Katowice.

Strajki zaczęły wybuchać spontanicznie od 1 lipca 1980 roku, jako bezpośrednia reakcja na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzone przez ekipę rządzącą Edwarda Gierka. Stopniowo ogarnęły cały kraj. Do protestów przyczyniły się pogarszające sie od dłuższego czasu warunki życia robotników, zwolnienia ludzi z pracy, a także przekonanie stoczniowców, że istniejące związki zawodowe zależne od władz, w rzeczywistości nie dbają o ich interesy.

Podpisanie porozumień sierpniowych zakończyło dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce. Zapoczątkowało także proces upadku komunizmu w naszym kraju i pośrednio zmiany ustrojowe w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.

Pod wpływem strajków komunistyczne władze zgodziły się między innymi na: utworzenie niezależnych i samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 roku, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury.

Wielkim osiągnięciem strajkujących była zgoda rządu na utworzenie "Solidarności". Związek został zarejestrowany 10 listopada 1980 roku. Wkrótce liczył niemal 10 milionów członków. Organizacje związkowe powstały we wszystkich przedsiębiorstwach i instytucjach - władze nie dopuściły tylko do ich utworzenia w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej.

Gdy 13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski zdecydował o wprowadzeniu stanu wojennego, "Solidarność" została zawieszona, a w październiku 1982 roku - zdelegalizowana. Był to okres prześladowań opozycji, która zeszła do podziemia. Związek został ponownie zarejestrowany w wyniku ustaleń Okrągłego Stołu, w kwietniu 1989 roku.

Zobacz także

2023-11-29, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 29 listopada » więcej 2023-11-28, godz. 16:00 105 lat temu Polki otrzymały prawa wyborcze 105 lat temu, 28 listopada 1918 roku, Polki otrzymały prawa wyborcze. Nadał je Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, dekretem o ordynacji wyborczej… » więcej 2023-11-28, godz. 14:00 105 lat temu Józef Piłsudski powołał Marynarkę Wojenną 105 lat temu, 28 listopada 1918 roku, Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski specjalnym dekretem powołał Marynarkę Wojenną. Dokument został wydany… » więcej 2023-11-28, godz. 12:00 80 lat temu "Wielka Trójka" spotkała się na konferencji w Teheranie 80 lat temu - 28 listopada 1943 roku - w Teheranie rozpoczęła się konferencja "Wielkiej Trójki", czyli przywódców koalicji antyhitlerowskiej podczas drugiej… » więcej 2023-11-28, godz. 08:30 "Walery Sławek - wspomnienia zebrane" - najlepsze wspomnienia 14. konkursu "Książka Historyczna Roku" "Walery Sławek - wspomnienia zebrane" to zwycięska publikacja w kategorii "Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku". 14. Konkursu… » więcej 2023-11-28, godz. 10:00 Nagroda Moczarskiego dla "Pińskich błot" Sławomira Łotysza Książka "Pińskie błota" Sławomira Łotysza wyróżniona Nagrodą Historyczną miasta stołecznego Warszawy imienia Kazimierza Moczarskiego. Publikacja przedstawia… » więcej 2023-11-28, godz. 09:00 Wystawa "Pomiędzy… historią a pamięcią. Górny Śląsk w latach 1918–1922" W południe (29.11) ekspozyjca nowej wystawy w Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny pt. "Pomiędzy… historią a pamięcią. Górny Śląsk w latach… » więcej 2023-11-28, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 28 listopada » więcej 2023-11-27, godz. 15:00 Dobiega końca wystawa „Koniec i początek. Powstańcy warszawscy w niewoli niemieckiej” w Pruszkowie Wystawa przygotowana przez Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach pt.: „Koniec i początek. Powstańcy warszawscy w niewoli niemieckiej” prezentowana… » więcej 2023-11-27, godz. 13:00 Dziś poznamy laureatów 14. Konkursu "Książka Historyczna Roku" Konkurs, który ma popularyzować dzieje Polski w XX wieku oraz promować czytelnictwo książek historycznych, organizują: Instytut Pamięci Narodowej, Polskie… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »