Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Niemcy rozbili oddział specjalny Armii…
2023-06-05, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka

80 lat temu Niemcy rozbili oddział specjalny Armii Krajowej "Osa"-"Kosa 30"

Kwatera żołnierzy Armii Krajowej na Powązkach. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Kwatera żołnierzy Armii Krajowej na Powązkach. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
80 lat temu - 5 czerwca 1943 roku - Niemcy rozbili oddział specjalny Armii Krajowej "Osa"-"Kosa 30". Doszło do tego podczas ślubu jednego z żołnierzy w kościele św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży w Warszawie. Niespodziewanie budynek otoczyło gestapo. Aresztowano niemal 90 uczestników ceremonii, w tym 25 żołnierzy. Do dziś nie wiadomo, kim był zdrajca, który umożliwił Niemcom rozbicie oddziału AK.
12 lipca 1943 roku aresztowano także szefa sztabu "Osy"-"Kosy 30" Mieczysława Kudelskiego "Wiktora", który podjął próbę odtworzenia oddziału. Wydarzenia te zmusiły dowództwo Armii Krajowej do jego rozwiązania. Był to jeden z najtrudniejszych momentów w historii Polskiego Państwa Podziemnego.

"Osa" powstała w maju 1942 roku jako jednostka do zadań likwidacyjnych i dywersyjno-sabotażowych. Podlegała bezpośrednio Komendantowi Głównemu AK i przeprowadzała akcje bojowe na jego zlecenie. Gdy w styczniu 1943 roku powstało Kierownictwo Dywersji AK, oddział przyjął kryptonim "Kosa 30", jednak powszechnie nazywano go "Osa-Kosa". Podpułkownik Józef Szajewski "Phillips", twórca i jednocześnie dowódca formacji, podzielił ją na trzy jednostki: warszawską, krakowską i oddział sabotażowo-dywersyjny "Zagra-Lin" do realizacji celów kierownictwa AK poza okupowanym krajem - "zagra" - od zagranicy, "Lin" - od tajnego kryptonimu Warszawy.

W szeregach oddziału specjalnego służyli przede wszystkim kursanci przedwojennych i konspiracyjnych podchorążówek, którzy wykonywali wyroki wojskowych sądów specjalnych na konfidentach, gestapowcach i prominentnych działaczach władz okupacyjnych. Jednostka "Zagra-Lin" była odpowiedzialna między innymi za dwa zamachy bombowe na dworcach kolejowych w Berlinie i jeden we Wrocławiu.

Na ślub jednego z żołnierzy oddziału, Mieczysława Uniejewskiego "Marynarza" i Teofili Suchanek zostało zaproszonych prawie 300 osób, w większości związanych z konspiracją, w tym wszyscy żołnierze warszawskiej "Osy-Kosy", co było złamaniem zasad konspiracji. O wydarzeniu nie poinformowano kierownictwa Armii Krajowej.

Niemcy aresztowali 89 osób. Po weryfikacji wypuścili 33, a 56 uwięzili i poddali przesłuchaniom. Około 20 czerwca 1943 roku samobójstwo na Szucha popełniła łączniczka sztabu "Osy"-"Kosy 30" Aleksandra Sokalówna "Władka". Dwunastu mężczyzn i dwie kobiety zatrzymane w kościele św. Aleksandra, Niemcy rozstrzelali 17 września 1943 w ruinach warszawskiego getta. W październiku w tamtym miejscu okupanci zamordowali Mieczysława Uniejewskiego. Pozostałych aresztowanych Niemcy wywieźli do obozów koncentracyjnych. Żona Uniejewskiego wraz ze swoimi rodzicami przeżyła pobyt w niemieckim obozie.

Zobacz także

2023-09-27, godz. 10:00 Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, obchodzony w rocznicę utworzenia Służby Zwycięstwu Polski 84 lata temu, 27 września 1939 roku, w oblężonej przez wojska niemieckie Warszawie została utworzona Służba Zwycięstwu Polski, pierwsza konspiracyjna organizacja… » więcej 2023-09-27, godz. 08:00 Archiwum Akt Nowych zaprezentowało oryginalne dokumenty w 80. rocznicę akcji "Wilanów" Archiwum Akt Nowych w Warszawie zaprezentowało oryginalne dokumenty z akcji "Wilanów". Wczoraj (26.09) minęła 80. rocznica wydarzeń wymierzonych w niemieckich… » więcej 2023-09-27, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 27 września » więcej 2023-09-26, godz. 16:00 Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech przyszłych premierów Polski Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami nieopodal Wilna. 26 września 1908 roku grupa Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, dowodzona przez Józefa… » więcej 2023-09-26, godz. 14:00 Kornel Morawiecki we wspomnieniach przyjaciół Kornel Morawiecki we wspomnieniach przyjaciół - Przystanek Historia we Wrocławiu, 29 września 2023 » więcej 2023-09-26, godz. 12:00 Drużyna Inki Już dzisiaj po raz kolejny na Pomorzu ruszają zajęcia w ramach projektu "Drużyna Inki", który jest inicjatywą Biuro Przystanek Historia IPN. » więcej 2023-09-26, godz. 10:00 77 lat temu władze PRL pozbawiły obywatelstwa polskiego gen. Andersa i 75 innych oficerów Polskich Sił Zbrojnych 77 lat temu - 26 września 1946 roku - władze PRL pozbawiły polskiego obywatelstwa generała Władysława Andersa oraz 75 innych oficerów Polskich Sił Zbrojnych… » więcej 2023-09-26, godz. 08:00 45 lat temu zmarł Jan Parandowski, autor słynnej "Mitologii" 45 lat temu, 26 września 1978 roku, zmarł Jan Parandowski, pisarz, eseista, popularyzator kultury i literatury antycznej, autor słynnej "Mitologii". W latach… » więcej 2023-09-26, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 26 września » więcej 2023-09-25, godz. 16:00 Cmentarze i pomniki z I wojny światowej wpisane na Listę UNESCO 139 cmentarzy i pomników z I wojny światowej w Belgii i we Francji zostało wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Przed pięcioma laty wniosek… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »