Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 46 lat temu rozpoczęła się pierwsza głodówka…
2023-05-24, 08:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

46 lat temu rozpoczęła się pierwsza głodówka zorganizowana przez KOR

Proboszcz parafii św. Marcina Bronisław Dembowski oraz poeta Stanisław Barańczak podczas głodówki w kościele św. Marcina w Warszawie w maju 1977 r. Zdjęcie z prowadzonej przez służby reżimu Gierka obserwacji tej akcji protestacyjnej. [Fot. z zasobu IPN]
Proboszcz parafii św. Marcina Bronisław Dembowski oraz poeta Stanisław Barańczak podczas głodówki w kościele św. Marcina w Warszawie w maju 1977 r. Zdjęcie z prowadzonej przez służby reżimu Gierka obserwacji tej akcji protestacyjnej. [Fot. z zasobu IPN]
To był pierwszy publiczny protest głodowy w PRL. 46 lat temu - 24 maja 1977 roku - w warszawskim kościele Świętego Marcina rozpoczęła się głodówka protestacyjna zorganizowana przez środowisko Komitetu Obrony Robotników. Akcja trwała do 31 maja, a biorący w niej udział domagali się uwolnienia skazanych uczestników robotniczych protestów w Czerwcu 1976 roku, którzy mimo amnestii ogłoszonej w lutym 1977, wciąż siedzieli w więzieniach. Żądali też zwolnienia aresztowanych w maju 1977 roku członków i współpracowników KOR.
Mężem zaufania głodujących został Tadeusz Mazowiecki, który w ich imieniu złożył Radzie Państwa PRL, Episkopatowi Polski oraz dziennikarzom krajowym i zagranicznym oświadczenie z żądaniem uwolnienia uwięzionych.

Ekipa Edwarda Gierka przestraszyła się nacisków Zachodu i 19 lipca, tuż przed obchodzonym przez komunistów świętem 22 lipca, ogłoszono amnestię. Objęła ona pięciu więzionych jeszcze robotników oraz aresztowanych KOR-owców. Wszyscy wyszli na wolność 23 lipca 1977 roku. Główny cel postawiony przez KOR został osiągnięty.

Głodówka okazała się też istotna dla formowania opozycji demokratycznej. W kolejnych latach podobne protesty w obronie więzionych opozycjonistów organizowano w innych kościołach.

Bezpośrednią przyczyną wszczęcia protestu w kościele św. Marcina była wiadomość o podjęciu głodówki przez Czesława Chomickiego, jednego z więzionych robotników, uczestnika wydarzeń Czerwca 76 roku, przebywającego w zakładzie karnym we Wronkach.
Mężczyzna prowadził protest od lutego w stugodzinnych turach, by uniknąć przymusowego karmienia. Został skazany na dziewięć lat więzienia za rzekome zdemolowanie gmachu PZPR w Radomiu. W środowisku KOR zrodziła się wówczas idea przeprowadzenia głodówki solidarnościowej. W Polsce odbywały się wcześniej głodówki polityczne, ale tylko w więzieniu. Dlatego też głodówka solidarnościowa, podjęta przez osoby przebywające na wolności, stanowiła nową formę protestu. Jako jego miejsce wybrano kościół, uznając, że nie odważą się tam wkroczyć milicjanci i esbecy.

(więcej)

W głodówce uczestniczyli: od 24 maja - Bogusława Blajfer, Danuta Chomicka, Bohdan Cywiński, Jerzy Gresz, ojciec Aleksander Hauke-Ligowski, Barbara Toruńczyk, Henryk Wujec, od 25 maja - Eugeniusz Kloc i Ozjasz Szechter, od 26 maja - Joanna Szczęsna, od 27 maja - Stanisław Barańczak, Zenon Pałka i Kazimierz Świtoń. Mężem zaufania głodujących został Tadeusz Mazowiecki. Istotną rolę w organizacji głodówki odegrał proboszcz parafii św. Marcina, ksiądz Bronisław Dembowski, który otoczył opieką wszystkich głodujących.

Bezpieka śledziła protest i miała aktualne informacje o jego przebiegu. Od pierwszego dnia obstawiała kościół, nie usiłowała jednak zatrzymywać Tadeusza Mazowieckiego, który codziennie odwiedzał głodujących. Atakowała jednak uczestników protestu w prasie, podejmując szkalującą opozycję kampanię propagandową. W "Życiu Warszawy" zarzucano im, że posługują się "regułami współczesnych terrorystów". Z kolei w "Trybunie Ludu" głodówkę nazwano "zorganizowanym kłamstwem.

Starano się też nakłonić władze kościelne, aby usunęły głodujących ze świątyni. Funkcjonariusze bezpieki codziennie nachodzili księdza Bronisława Dembowskiego, wywierali naciski na niego i jego przełożonych. Nie odniosło to jednak skutku. O stanowisku Kościoła przesądziła postawa kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prymas miał powiedzieć jednemu z indagujących go biskupów, że "nie będziemy ich stamtąd wyprowadzać, aby nie powiedziano, że zastąpiono pałkę policyjną pałką inkwizycyjną". Ksiądz Dembowski także opierał się presji SB, choć funkcjonariuszy traktował uprzejmie. Dyżurujących w kościele tajniaków chwalił nawet za to, że tak dobrze "znają ryt katolicki, ponieważ w porę wstają, siadają, klękają i żegnają się".

Przybywający tłumnie do kościoła ludzie wspierali protestujących. Informacje o głodówce przekazywały zagraniczne media.

Zobacz także

2024-03-15, godz. 11:00 155 lat temu urodził się Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-1926 155 lat temu, 15 marca 1869 roku, urodził się Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-1926, współzałożyciel PPS, działacz spółdzielczy, po… » więcej 2024-03-15, godz. 09:00 Nagrody w konkursie na Najlepszy Debiut Historyczny Roku w zakresie historii najnowszej rozdane Michał Dworski otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie na Najlepszy Debiut Historyczny Roku w zakresie historii najnowszej w kategorii praca doktorska. Praca… » więcej 2024-03-15, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 15 marca » więcej 2024-03-14, godz. 15:00 44 lata temu w katastrofie samolotu Ił-62 "Mikołaj Kopernik" zginęło 87 osób 44 lata temu, 14 marca 1980 roku, w katastrofie samolotu Ił-62 "Mikołaj Kopernik" zginęło 87 osób. Maszyna Polskich Linii Lotniczych LOT lecąca z Nowego… » więcej 2024-03-14, godz. 13:00 60. rocznica Listu 34, protestu intelektualistów przeciwko cenzurze 60 lat temu, 14 marca 1964 roku, intelektualiści w Polsce wystosowali do komunistycznych władz pismo, w którym zaprotestowali przeciwko cenzurze. Przeszło… » więcej 2024-03-14, godz. 11:00 230 lat temu urodził się gen. Józef Bem, jeden z dowódców powstań: listopadowego i węgierskiego 230 lat temu, 14 marca 1794 roku, urodził się Józef Bem, generał, teoretyk wojskowości, twórca pierwszych oddziałów wojsk rakietowych w Wojsku Polskim… » więcej 2024-03-14, godz. 09:00 Miejsce Kłodnickie od pradziejów do współczesności Wystawa czasowa: "Miejsce Kłodnickie - od pradziejów do współczesności" zostanie zaprezentowana 15 marca w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Miejscu… » więcej 2024-03-14, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 14 marca » więcej 2024-03-13, godz. 16:30 Projekcja filmu o Edmundzie Malinowskim - dowódcy Plutonu Głuchoniemych AK O żołnierzach z pułku głuchoniemych i ich dowódcy walczących w Powstaniu Warszawskim opowiada film „W sercu, w ogniu, w ciszy. Historia Edmunda Malinowskiego… » więcej 2024-03-13, godz. 13:00 Wykład Ryszarda de Latoura o husarii w Brzegu Istniała blisko trzysta lat, od początku XVI wieku, jeszcze jako lekka jazda kopijnicza, poprzez lata największej świetności, jako jazda ciężka, po schyłek… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »