Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 46 lat temu rozpoczęła się pierwsza głodówka…
2023-05-24, 08:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

46 lat temu rozpoczęła się pierwsza głodówka zorganizowana przez KOR

Proboszcz parafii św. Marcina Bronisław Dembowski oraz poeta Stanisław Barańczak podczas głodówki w kościele św. Marcina w Warszawie w maju 1977 r. Zdjęcie z prowadzonej przez służby reżimu Gierka obserwacji tej akcji protestacyjnej. [Fot. z zasobu IPN]
Proboszcz parafii św. Marcina Bronisław Dembowski oraz poeta Stanisław Barańczak podczas głodówki w kościele św. Marcina w Warszawie w maju 1977 r. Zdjęcie z prowadzonej przez służby reżimu Gierka obserwacji tej akcji protestacyjnej. [Fot. z zasobu IPN]
To był pierwszy publiczny protest głodowy w PRL. 46 lat temu - 24 maja 1977 roku - w warszawskim kościele Świętego Marcina rozpoczęła się głodówka protestacyjna zorganizowana przez środowisko Komitetu Obrony Robotników. Akcja trwała do 31 maja, a biorący w niej udział domagali się uwolnienia skazanych uczestników robotniczych protestów w Czerwcu 1976 roku, którzy mimo amnestii ogłoszonej w lutym 1977, wciąż siedzieli w więzieniach. Żądali też zwolnienia aresztowanych w maju 1977 roku członków i współpracowników KOR.
Mężem zaufania głodujących został Tadeusz Mazowiecki, który w ich imieniu złożył Radzie Państwa PRL, Episkopatowi Polski oraz dziennikarzom krajowym i zagranicznym oświadczenie z żądaniem uwolnienia uwięzionych.

Ekipa Edwarda Gierka przestraszyła się nacisków Zachodu i 19 lipca, tuż przed obchodzonym przez komunistów świętem 22 lipca, ogłoszono amnestię. Objęła ona pięciu więzionych jeszcze robotników oraz aresztowanych KOR-owców. Wszyscy wyszli na wolność 23 lipca 1977 roku. Główny cel postawiony przez KOR został osiągnięty.

Głodówka okazała się też istotna dla formowania opozycji demokratycznej. W kolejnych latach podobne protesty w obronie więzionych opozycjonistów organizowano w innych kościołach.

Bezpośrednią przyczyną wszczęcia protestu w kościele św. Marcina była wiadomość o podjęciu głodówki przez Czesława Chomickiego, jednego z więzionych robotników, uczestnika wydarzeń Czerwca 76 roku, przebywającego w zakładzie karnym we Wronkach.
Mężczyzna prowadził protest od lutego w stugodzinnych turach, by uniknąć przymusowego karmienia. Został skazany na dziewięć lat więzienia za rzekome zdemolowanie gmachu PZPR w Radomiu. W środowisku KOR zrodziła się wówczas idea przeprowadzenia głodówki solidarnościowej. W Polsce odbywały się wcześniej głodówki polityczne, ale tylko w więzieniu. Dlatego też głodówka solidarnościowa, podjęta przez osoby przebywające na wolności, stanowiła nową formę protestu. Jako jego miejsce wybrano kościół, uznając, że nie odważą się tam wkroczyć milicjanci i esbecy.

(więcej)

W głodówce uczestniczyli: od 24 maja - Bogusława Blajfer, Danuta Chomicka, Bohdan Cywiński, Jerzy Gresz, ojciec Aleksander Hauke-Ligowski, Barbara Toruńczyk, Henryk Wujec, od 25 maja - Eugeniusz Kloc i Ozjasz Szechter, od 26 maja - Joanna Szczęsna, od 27 maja - Stanisław Barańczak, Zenon Pałka i Kazimierz Świtoń. Mężem zaufania głodujących został Tadeusz Mazowiecki. Istotną rolę w organizacji głodówki odegrał proboszcz parafii św. Marcina, ksiądz Bronisław Dembowski, który otoczył opieką wszystkich głodujących.

Bezpieka śledziła protest i miała aktualne informacje o jego przebiegu. Od pierwszego dnia obstawiała kościół, nie usiłowała jednak zatrzymywać Tadeusza Mazowieckiego, który codziennie odwiedzał głodujących. Atakowała jednak uczestników protestu w prasie, podejmując szkalującą opozycję kampanię propagandową. W "Życiu Warszawy" zarzucano im, że posługują się "regułami współczesnych terrorystów". Z kolei w "Trybunie Ludu" głodówkę nazwano "zorganizowanym kłamstwem.

Starano się też nakłonić władze kościelne, aby usunęły głodujących ze świątyni. Funkcjonariusze bezpieki codziennie nachodzili księdza Bronisława Dembowskiego, wywierali naciski na niego i jego przełożonych. Nie odniosło to jednak skutku. O stanowisku Kościoła przesądziła postawa kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prymas miał powiedzieć jednemu z indagujących go biskupów, że "nie będziemy ich stamtąd wyprowadzać, aby nie powiedziano, że zastąpiono pałkę policyjną pałką inkwizycyjną". Ksiądz Dembowski także opierał się presji SB, choć funkcjonariuszy traktował uprzejmie. Dyżurujących w kościele tajniaków chwalił nawet za to, że tak dobrze "znają ryt katolicki, ponieważ w porę wstają, siadają, klękają i żegnają się".

Przybywający tłumnie do kościoła ludzie wspierali protestujących. Informacje o głodówce przekazywały zagraniczne media.

Zobacz także

2024-04-13, godz. 20:14 W Warszawie uczczono pamięć kapłanów zamordowanych w Katyniu "Zostali pokonani przez sowietów, ale odnieśli zwycięstwo nad samym sobą" - mówił o ofiarach zbrodni katyńskiej szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób… » więcej 2024-04-13, godz. 12:00 Akcja NCK i Muzeum Katyńskiego „Podziel się guzikiem” w 84. rocznicę zbrodni katyńskiej Replikę guzika munduru polskich oficerów - ofiar zbrodni katyńskiej - można dziś otrzymać w Warszawie i kilku miastach polskich. To akcja edukacyjna Narodowego… » więcej 2024-04-13, godz. 11:00 Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej 13 kwietnia jest obchodzony Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, którego celem jest oddanie hołdu polskim jeńcom wojennym i więźniom zgładzonym przez… » więcej 2024-04-13, godz. 09:00 84. rocznica drugiej deportacji Polaków w głąb Związku Sowieckiego 84 lata temu, w nocy z 12 na 13 kwietnia 1940 roku, rozpoczęła się druga - z czterech - masowa deportacja ludności polskiej w głąb Związku Sowieckiego… » więcej 2024-04-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 kwietnia » więcej 2024-04-12, godz. 12:00 19 kwietnia - w 81 rocznicę powstania w warszawskim getcie - akcja Żonkile odbywać się będzie w Warszawie, w Polsce… Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN po raz dwunasty organizuje społeczno-edukacyjną akcję Żonkile, będącą częścią obchodów 81. rocznicy wybuchu powstania… » więcej 2024-04-12, godz. 11:00 Kolejni Polacy uhonorowani tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata Kolejni Polacy uhonorowani tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie ambasador Izraela w Polsce Jakow Liwne… » więcej 2024-04-12, godz. 10:00 Premier Estonii i dyrektor IPN upamiętnili Zbrodnię Katyńską Premier Estonii Kaja Kallas i dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki złożyli kwiaty pod Krzyżem Katyńskim na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich… » więcej 2024-04-12, godz. 09:00 95 lat temu zwodowano pierwszy polski okręt podwodny ORP "Wilk" 95 lat temu, 12 kwietnia 1929 roku, we francuskim Hawrze zwodowano pierwszy polski okręt podwodny - ORP "Wilk". Mimo oficjalnego zakończenia budowy wciąż trwało… » więcej 2024-04-12, godz. 00:20 Kalendarium historyczne 12 kwietnia » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »