Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 480 lat temu zmarł Mikołaj Kopernik, astronom…
2023-05-21, 18:15 Autor: IAR/E.Leo/E.Porycka/K.Koziełł

480 lat temu zmarł Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej

Mikołaj Kopernik [fot. Portret z Sali Mieszczańskiej w Ratuszu Staromiejskim w Toruniu]
Mikołaj Kopernik [fot. Portret z Sali Mieszczańskiej w Ratuszu Staromiejskim w Toruniu]
480 lat temu, 21 maja 1543 roku, zmarł Mikołaj Kopernik, wybitny astronom, matematyk i lekarz. Był twórcą heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego, zgodnie z którą to Ziemia obraca się wokół Słońca, a nie na odwrót, jak wtedy sądzono. Napisał przełomowe dla światowej nauki dzieło "De revolutionibus orbium coelestium", czyli "O obrotach sfer niebieskich".
Jego epokowe odkrycie zmieniło sposób widzenia świata i stało się przyczyną zmiany, jaka zaszła w Europie Zachodniej w rozważaniu nauki, przyczyniając się tym samym do jej rozwoju. Oprócz astronomii, Kopernik miał też ogromne zasługi w dziedzinie ekonomii, matematyki, prawa i medycyny, a także jako tłumacz poezji włoskiej.

Praca "De revolutionibus orbium coelestium", wydana drukiem w 1543 roku w Norymberdze, zaprzeczała obowiązującemu dotąd systemowi geocentrycznemu, według którego to wszechświat miał krążyć wokół Ziemi. Zmiana światopoglądowa i obyczajowa, niosąca za sobą również skutki polityczne i religijne, jaką spowodowało dzieło Kopernika, została nazwana "przewrotem kopernikańskim".

Teoria Kopernika stała się podstawą rozwoju nauk ścisłych w epoce renesansu. Jej zwolennikami byli Jan Kepler i Galileusz, a główne założenia w dziedzinie kosmologii rozszerzyli Thomas Digges i Giordano Bruno. To oni pokazali, że droga, którą rozpoczął Mikołaj Kopernik, prowadzi do poznania prawdziwej konstrukcji Kosmosu czy Układu Słonecznego. W 1616 roku dzieło Kopernika znalazło się jednak na indeksie ksiąg zakazanych, skąd zostało usunięte dopiero w 1822 roku.

Rękopis "O obrotach sfer niebieskich" przechodził różne koleje losu, by w XVII wieku znaleźć się w Bibliotece Nostitzów w Pradze. Po upaństwowieniu jej zbiorów, w 1956 rząd Czechosłowacji ofiarował bezcenny zabytek w darze narodowi polskiemu. Odtąd jest przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. W 1999 roku rękopis został wpisany na listę UNESCO Pamięć Świata.

Kopernik zasłużył się też między innymi w dziedzinie ekonomii. W 1522 roku, podczas wykładu "Traktat o monecie", wygłoszonego w Grudziądzu, postawił słynną tezę o wypieraniu lepszego pieniądza (tego o większej wartości rynkowej) przez gorszy, co jego zdaniem powodowało ubożenie społeczeństwa. Przedstawił wówczas także projekt reformy monetarnej w Prusach Królewskich.

Mikołaj Kopernik zmarł 21 maja 1543 roku we Fromborku. Podawana jest też data 24 maja, a jeszcze inne źródła wskazują na dni między 21 a 24 maja. Został pochowany we fromborskiej Bazylice Archikatedralnej.

Imię słynnego uczonego noszą między innymi: jeden z najokazalszych kraterów Księżyca, krater na Marsie, planetoida, satelity badawcze oraz obserwatoria astronomiczne. Jest też patronem licznych szkół, ulic, instytucji, w tym Centrum Astronomicznego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz popularnego Centrum Nauki Kopernik w stolicy.

Zgodnie z uchwałą Senatu, w związku z 480. rocznicą śmierci astronoma, a także 550. rocznicą urodzin, która przypadła trzy miesiące temu - 19 lutego - rok 2023 jest Rokiem Mikołaja Kopernika.

Zobacz także

2024-03-15, godz. 09:00 Nagrody w konkursie na Najlepszy Debiut Historyczny Roku w zakresie historii najnowszej rozdane Michał Dworski otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie na Najlepszy Debiut Historyczny Roku w zakresie historii najnowszej w kategorii praca doktorska. Praca… » więcej 2024-03-15, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 15 marca » więcej 2024-03-14, godz. 15:00 44 lata temu w katastrofie samolotu Ił-62 "Mikołaj Kopernik" zginęło 87 osób 44 lata temu, 14 marca 1980 roku, w katastrofie samolotu Ił-62 "Mikołaj Kopernik" zginęło 87 osób. Maszyna Polskich Linii Lotniczych LOT lecąca z Nowego… » więcej 2024-03-14, godz. 13:00 60. rocznica Listu 34, protestu intelektualistów przeciwko cenzurze 60 lat temu, 14 marca 1964 roku, intelektualiści w Polsce wystosowali do komunistycznych władz pismo, w którym zaprotestowali przeciwko cenzurze. Przeszło… » więcej 2024-03-14, godz. 11:00 230 lat temu urodził się gen. Józef Bem, jeden z dowódców powstań: listopadowego i węgierskiego 230 lat temu, 14 marca 1794 roku, urodził się Józef Bem, generał, teoretyk wojskowości, twórca pierwszych oddziałów wojsk rakietowych w Wojsku Polskim… » więcej 2024-03-14, godz. 09:00 Miejsce Kłodnickie od pradziejów do współczesności Wystawa czasowa: "Miejsce Kłodnickie - od pradziejów do współczesności" zostanie zaprezentowana 15 marca w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Miejscu… » więcej 2024-03-14, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 14 marca » więcej 2024-03-13, godz. 16:30 Projekcja filmu o Edmundzie Malinowskim - dowódcy Plutonu Głuchoniemych AK O żołnierzach z pułku głuchoniemych i ich dowódcy walczących w Powstaniu Warszawskim opowiada film „W sercu, w ogniu, w ciszy. Historia Edmunda Malinowskiego… » więcej 2024-03-13, godz. 13:00 Wykład Ryszarda de Latoura o husarii w Brzegu Istniała blisko trzysta lat, od początku XVI wieku, jeszcze jako lekka jazda kopijnicza, poprzez lata największej świetności, jako jazda ciężka, po schyłek… » więcej 2024-03-13, godz. 11:00 81 lat Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację krakowskiego getta 81 lat temu - 13 marca 1943 roku - Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację krakowskiego getta. W ciągu dwóch dni na ulicach dzielnicy żydowskiej zginęło… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »