Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 10 lat temu zmarł historyk i publicysta Cezary …
2023-05-09, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/

10 lat temu zmarł historyk i publicysta Cezary Chlebowski

Wywiad Cezarego Chlebowskiego ze Stanisławem Marusarzem pod Krokwią w marcu 1952 roku. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
Wywiad Cezarego Chlebowskiego ze Stanisławem Marusarzem pod Krokwią w marcu 1952 roku. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
10 lat temu - 9 maja 2013 roku - zmarł Cezary Chlebowski, historyk i publicysta historyczny, autor książek i szkiców poświęconych Polskiemu Państwu Podziemnemu w czasie II wojny światowej, za co w PRL był inwigilowany, szykanowany i wielokrotnie przesłuchiwany. Jego najpopularniejsze utwory to miedzy innymi "Pozdrówcie Góry Świętokrzyski", "Wachlarz” i autobiografia "Bez pokory”.
Przed 1939 rokiem był harcerzem, w czasie wojny działał w Szarych Szeregach. W 1944 roku, mając 16 lat, wstąpił do Armii Krajowej. Zajmował się drobną dywersją i kolportażem podziemnej prasy. Uczestniczył w redagowaniu gazetki zawierającej informacje z nasłuchu radiowego. Po wojnie ukończył kurs instruktorski, jednak w 1948 roku został z harcerstwa usunięty za poglądy polityczne.

Pomimo szykan i nieustannego inwigilowania przez Służbę Bezpieczeństwa opublikował legalnie w PRL w sumie kilkanaście książek poświęconych Armii Krajowej, w tym „Nocne szlaki” o tatrzańskich kurierach podczas okupacji, „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie” o zgrupowaniu AK dowodzonym przez Jana Piwnika „Ponurego”, a także pracę „Ponury - major Jan Piwnik 1912-1944”. Wydał także autobiograficzną opowieść o latach okupacji zatytułowaną „Pokaż zęby” oraz dwutomową autobiografię „Bez pokory”. Nakłady jego książek przekroczyły łącznie milion egzemplarzy. Cenzurę zwodził lekkim, beletrystycznym stylem i niemal przygodową narracją. Wydawców kusił swoją popularnością wśród czytelników.

Jako dziennikarz zajmował się tematyką sportową, przede wszystkim pisał o narciarstwie. Za swoją twórczość bywał aresztowany i bity podczas przesłuchań, bezskutecznie usiłowano z niego zrobić tajnego współpracownika, z powodów politycznych wielokrotnie był też zwalniany z kolejnych stanowisk służbowych, blokowano mu awanse. W wywiadzie dla Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego Cezary Chlebowski powiedział, że w czasie wojny był za młody, by walczyć w szeregach Armii Krajowej z bronią w ręku, jednak przez kilkadziesiąt lat pisał, by zachować pamięć o tej organizacji. "Przypuszczam, że jestem jednych z niewielu, który uratował od niepamięci bohaterów akowskich, jak »Ponury«, którego uważano po wojnie za bandytę; uratowałem od niepamięci taką organizację jak Wachlarz, którą skazano w PRL-u na śmierć przez zapomnienie" - podsumował.

Cezary Chlebowski zmarł 9 maja 2013 roku. Siedem lat wcześniej został przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Urodził się 15 lutego 1928 roku w Grodźcu, obecnie dzielnicy Będzina w Zagłębiu Dąbrowskim. Jeszcze jako uczeń szkoły powszechnej związał się z harcerstwem. Po wybuchu wojny kontynuował naukę na tajnych kompletach. W 1947 roku zdał maturę. Za konsekwentne przywracanie pamięci o AK był szykanowany przez władze. W latach 1950-1970 zmieniał pracę ponad 20 razy. Pracował miedzy innymi w Banku Handlowym, redakcjach „Sportu”, „Expressu Wieczornego” oraz „Kulis”, PZU, a także w Komitecie Organizacyjnym Wyścigu Pokoju. W 1971 roku znalazł zatrudnienie jako sekretarz redakcji miesięcznika „Widnokręgi” - organu Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju, a od roku 1995 był publicystą „Tygodnika Solidarność”.

Dopiero w 1969 roku, kiedy miał 41 lat, udało mu się ukończyć studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1980 roku na Wydziale Historycznym tej samej uczelni zrobił doktorat na podstawie pracy „Monografia Organizacji Dywersyjnej AK poza wschodnimi granicami Polski w okresie wrzesień 1941 - marzec 1943”. Praca ta została uznana przez Radio Wolna Europa za jeden z bestsellerów 1983 roku. Amerykańska Fundacja Fulbrighta przyznała autorowi za tę pozycję wyróżnienie w postaci kilkumiesięcznego pobytu w Stanach Zjednoczonych. Książka „Wachlarz” oparta na tym doktoracie została wydana w PRL sumie w ponad stutysięcznym nakładzie.

Zobacz także

2024-03-03, godz. 11:00 Dziś XII Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem wilczym" W trzystu miejscach w Polsce i na świecie około stu tysięcy osób weźmie udział w XII Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem wilczym". Te symboliczne… » więcej 2024-03-03, godz. 08:30 Młodzież szkolna weźmie udział w biegu "Wilczym tropem" w całym kraju Uczniowie z około 450 szkół w całej Polsce wezmą udział w XII Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Wilczym tropem". Wydarzenie odbywa się w ramach obchodów… » więcej 2024-03-03, godz. 10:00 83 lata temu Niemcy utworzyli getto w Krakowie 83 lata temu - 3 marca 1941 roku - Niemcy utworzyli getto w Krakowie. Na terenie obejmującym współcześnie tzw. starą część Podgórza zamknęli początkowo… » więcej 2024-03-03, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 3 marca » więcej 2024-03-02, godz. 13:00 03.03. Bieg Pamięć Żołnierzy Wyklętych Tropem Wilczym w Grodkowie W niedzielę odbędzie się XII edycja biegu Tropem Wilczym. Start o godznie 12:00 przy ratuszu w Grodkowie. Tam też będzie meta. Dystanse do pokonania to… » więcej 2024-03-02, godz. 11:00 "Pancerny Skorpion" zaprasza na rajd i pokaz pojazdów militarnych "Śladami Żołnierzy niezłomnych na ziemiach zachodnich" poprowadzi rajd pojazdów historycznych w wykonaniu Stowarzyszenia "Pancerny Skorpion". Uczestnicy wyruszą… » więcej 2024-03-02, godz. 09:00 Na Wojskowych Powązkach na Kwaterze "Ł" uczczono Żołnierzy Wyklętych Na Wojskowych Powązkach na Kwaterze "Ł" uczczono Żołnierzy Wyklętych. W uroczystości w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych wzięli udział miedzy… » więcej 2024-03-02, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 2 marca » więcej 2024-03-01, godz. 15:45 Są jeszcze wolne miejsca w niedzielnym biegu "Tropem Wilczym" w Kietrzu Kietrz to jedno z dziesięciu miast na Opolszczyźnie, gdzie odbędzie się tegoroczna edycja "Biegu pamięci Żołnierzy Wyklętych''. Uczestnicy wydarzenia… » więcej 2024-03-01, godz. 15:00 Żołnierze wyklęci - Józef Franczak "Laluś" 1 marca przypada Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Upamiętnia uczestników powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy… » więcej
1112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »