Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 10 lat temu zmarł historyk i publicysta Cezary …
2023-05-09, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/

10 lat temu zmarł historyk i publicysta Cezary Chlebowski

Wywiad Cezarego Chlebowskiego ze Stanisławem Marusarzem pod Krokwią w marcu 1952 roku. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
Wywiad Cezarego Chlebowskiego ze Stanisławem Marusarzem pod Krokwią w marcu 1952 roku. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
10 lat temu - 9 maja 2013 roku - zmarł Cezary Chlebowski, historyk i publicysta historyczny, autor książek i szkiców poświęconych Polskiemu Państwu Podziemnemu w czasie II wojny światowej, za co w PRL był inwigilowany, szykanowany i wielokrotnie przesłuchiwany. Jego najpopularniejsze utwory to miedzy innymi "Pozdrówcie Góry Świętokrzyski", "Wachlarz” i autobiografia "Bez pokory”.
Przed 1939 rokiem był harcerzem, w czasie wojny działał w Szarych Szeregach. W 1944 roku, mając 16 lat, wstąpił do Armii Krajowej. Zajmował się drobną dywersją i kolportażem podziemnej prasy. Uczestniczył w redagowaniu gazetki zawierającej informacje z nasłuchu radiowego. Po wojnie ukończył kurs instruktorski, jednak w 1948 roku został z harcerstwa usunięty za poglądy polityczne.

Pomimo szykan i nieustannego inwigilowania przez Służbę Bezpieczeństwa opublikował legalnie w PRL w sumie kilkanaście książek poświęconych Armii Krajowej, w tym „Nocne szlaki” o tatrzańskich kurierach podczas okupacji, „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie” o zgrupowaniu AK dowodzonym przez Jana Piwnika „Ponurego”, a także pracę „Ponury - major Jan Piwnik 1912-1944”. Wydał także autobiograficzną opowieść o latach okupacji zatytułowaną „Pokaż zęby” oraz dwutomową autobiografię „Bez pokory”. Nakłady jego książek przekroczyły łącznie milion egzemplarzy. Cenzurę zwodził lekkim, beletrystycznym stylem i niemal przygodową narracją. Wydawców kusił swoją popularnością wśród czytelników.

Jako dziennikarz zajmował się tematyką sportową, przede wszystkim pisał o narciarstwie. Za swoją twórczość bywał aresztowany i bity podczas przesłuchań, bezskutecznie usiłowano z niego zrobić tajnego współpracownika, z powodów politycznych wielokrotnie był też zwalniany z kolejnych stanowisk służbowych, blokowano mu awanse. W wywiadzie dla Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego Cezary Chlebowski powiedział, że w czasie wojny był za młody, by walczyć w szeregach Armii Krajowej z bronią w ręku, jednak przez kilkadziesiąt lat pisał, by zachować pamięć o tej organizacji. "Przypuszczam, że jestem jednych z niewielu, który uratował od niepamięci bohaterów akowskich, jak »Ponury«, którego uważano po wojnie za bandytę; uratowałem od niepamięci taką organizację jak Wachlarz, którą skazano w PRL-u na śmierć przez zapomnienie" - podsumował.

Cezary Chlebowski zmarł 9 maja 2013 roku. Siedem lat wcześniej został przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Urodził się 15 lutego 1928 roku w Grodźcu, obecnie dzielnicy Będzina w Zagłębiu Dąbrowskim. Jeszcze jako uczeń szkoły powszechnej związał się z harcerstwem. Po wybuchu wojny kontynuował naukę na tajnych kompletach. W 1947 roku zdał maturę. Za konsekwentne przywracanie pamięci o AK był szykanowany przez władze. W latach 1950-1970 zmieniał pracę ponad 20 razy. Pracował miedzy innymi w Banku Handlowym, redakcjach „Sportu”, „Expressu Wieczornego” oraz „Kulis”, PZU, a także w Komitecie Organizacyjnym Wyścigu Pokoju. W 1971 roku znalazł zatrudnienie jako sekretarz redakcji miesięcznika „Widnokręgi” - organu Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju, a od roku 1995 był publicystą „Tygodnika Solidarność”.

Dopiero w 1969 roku, kiedy miał 41 lat, udało mu się ukończyć studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1980 roku na Wydziale Historycznym tej samej uczelni zrobił doktorat na podstawie pracy „Monografia Organizacji Dywersyjnej AK poza wschodnimi granicami Polski w okresie wrzesień 1941 - marzec 1943”. Praca ta została uznana przez Radio Wolna Europa za jeden z bestsellerów 1983 roku. Amerykańska Fundacja Fulbrighta przyznała autorowi za tę pozycję wyróżnienie w postaci kilkumiesięcznego pobytu w Stanach Zjednoczonych. Książka „Wachlarz” oparta na tym doktoracie została wydana w PRL sumie w ponad stutysięcznym nakładzie.

Zobacz także

2023-09-13, godz. 14:00 Warto odwiedzić Muzeum Śląska Opolskiego Już jutro kolejny kulturalny czwartek w Muzeum Ślaska Opolskiego w Opolu » więcej 2023-09-13, godz. 12:00 Sportowcy patrioci II RP Dzisiaj we Wrocławiu zostanie otwarta wystawa Sportowcy patrioci II Rzeczypospolitej » więcej 2023-09-13, godz. 11:15 Tysiące cennych średniowiecznych artefaktów na wystawie w Muzeum Powiatowym w Nysie [DŹWIĘK] W sobotę o godz. 16:00 (16.09) wernisaż wystawy "Nysa mieszczańska - badania archeologiczne przy ulicy Kramarskiej". Obecnie trwają ostatnie prace przy ekspozycji… » więcej 2023-09-13, godz. 10:00 220 lat temu urodził sie Maurycy Mochnacki, krytyk literacki, publicysta polityczny, uczestnik Powstania Listopadowego 220 lat temu, 13 września 1803 roku, urodził sie Maurycy Mochnacki, krytyk literacki, publicysta polityczny, konspirator, jeden z teoretyków polskiego romantyzmu… » więcej 2023-09-13, godz. 08:00 Otwarta wystawa zatytułowana "Nie tylko Siwiec" W Warszawie na dziedzińcu Zamku Królewskiego otwarta została wystawa "Nie tylko Siwiec". Ekspozycję przygotował Instytut Pamięci Narodowej w 55. rocznicę… » więcej 2023-09-13, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 13 września » więcej 2023-09-12, godz. 16:00 2 lata temu odbyła się beatyfikacja kardynała Stefana Wyszyńskiego i Matki Elżbiety Róży Czackiej Dwa lata temu, 12 września 2021 roku, w Świątyni Opatrzności Bożej odbyła się beatyfikacja Prymasa Tysiąclecia kardynała Stefana Wyszyńskiego i Matki… » więcej 2023-09-12, godz. 14:00 Europejskie Dni Dziedzictwa na Zamku w Rogowie Opolskim Z okazji 31. Europejskich Dni Dziedzictwa w dniu 16 września 2023 r. zapraszamy do udziału w lekcji bibliotecznej oraz w warsztatach rysunkowo-malarskich na… » więcej 2023-09-12, godz. 12:00 Niepokorny Helski Delegatura IPN w Opolu ma przyjemność zaprosić wszystkich zainteresowanych na projekcję filmu dokumentalnego o Stanisławie Helskim - działaczu opozycji … » więcej 2023-09-12, godz. 10:00 EDD - Zachowane dziedzictwo. Śląskie kobiety - nasze babcie i prababcie Projekcja dwóch odcinków filmu „Śląskie kobiety w powstaniach i plebiscycie”, wystawa „Chwycić za serce”, prelekcja na temat zachowanego dziedzictwa… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »