Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 102 lata temu Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił konstytucję…
2023-03-17, 08:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

102 lata temu Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił konstytucję marcową

Konstytucja marcowa - Odezwa [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe/Archiwum Państwowe w Łodzi]
Konstytucja marcowa - Odezwa [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe/Archiwum Państwowe w Łodzi]
102 lat temu - 17 marca 1921 roku - Sejm Ustawodawczy uchwalił pierwszą pełną i nowoczesną konstytucję odrodzonej Rzeczpospolitej. Od daty przyjęcia nazywana jest konstytucją marcową. Wprowadziła republikę demokratyczną, władzę oddając w ręce narodu.
Składała się z 7 rozdziałów i 126 artykułów. Zapisano w niej, że władzę w imieniu narodu będą sprawować dwie demokratycznie wybrane izby parlamentu - Sejm i Senat. Zgodnie z dokumentem posłowie i senatorowie stanowili prawo i kontrolowali pracę rządu jako władza ustawodawcza.

Zgromadzenie Narodowe, czyli połączone izby parlamentu, wybierały na 7-letnią kadencję prezydenta. Władzę sądowniczą sprawowały niezawisłe sądy. Konstytucja uznawała własność prywatną za jedną z głównych podstaw ustroju. Gwarantowała też wolność słowa. Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku, po 123 latach zaborów, stworzyło konieczność ustalenia ustroju odrodzonego państwa. Dlatego uchwalenie ustawy zasadniczej było najważniejszym zadaniem Sejmu Ustawodawczego, który po raz pierwszy zebrał się 10 lutego 1919 roku.

Konstytucję marcową poprzedziła tak zwana mała konstytucja (1919), która powierzyła Józefowi Piłsudskiemu dalsze sprawowanie urzędu Naczelnika Państwa, wykonującego wolę Sejmu Ustawodawczego.

Posłowie pracowali nad pełną ustawą zasadniczą dwa lata, w trudnych warunkach ciągle toczących się walk o granice państwa i przy ogromnych problemach wewnętrznych. Konstytucja została przyjęta większością głosów, jednak żadna ze stron politycznych II RP nie mogła mówić o pełnym sukcesie lub kompletnej porażce. Zwyciężyła nadrzędna racja stanu. Konstytucja marcowa obowiązywała do 1935 roku. Wówczas uchwalono tak zwaną konstytucję kwietniową, wdrażającą autorytarny system prezydencki.

(więcej)

Przy tworzeniu projektu ustawy zasadniczej Sejm Ustawodawczy wzorował się na systemie parlamentarno-gabinetowym III Republiki Francuskiej. W czasie sejmowych debat nad treścią konstytucji posłowie spierali się przede wszystkim o to, czy parlament ma być jedno czy dwuizbowy. Gorące emocje wywoływała też kwestia uprawnień prezydenta i sposobu jego wyboru. Dyskutowano też między innymi o statusie Kościoła katolickiego i mniejszości narodowych.

Wśród historyków przeważa pogląd, że konstytucja marcowa dawała zbyt małe uprawnienia prezydentowi. Zgodnie z jej zapisami nie posiadał on inicjatywy ustawodawczej ani prawa weta wobec uchwalanych ustaw. Wszystkie jego akty rządowe wymagały kontrasygnaty premiera i odpowiedniego ministra. W kwietniu 1935 roku na Zamku Królewskim w Warszawie prezydent Ignacy Mościcki podpisał tak zwaną konstytucję kwietniową, która przyznawała prezydentowi nadrzędną pozycję wobec innych organów państwa.

Zobacz także

2023-05-21, godz. 18:30 Mija 82. rocznica czwartej deportacji Polaków do Związku Sowieckiego 82 lata temu, w nocy z 21 na 22 maja 1941 roku, rozpoczęła się czwarta deportacja Polaków do Związku Sowieckiego. Była to ostatnia wielka wywózka polskich… » więcej 2023-05-21, godz. 18:15 480 lat temu zmarł Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej 480 lat temu, 21 maja 1543 roku, zmarł Mikołaj Kopernik, wybitny astronom, matematyk i lekarz. Był twórcą heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego, zgodnie… » więcej 2023-05-21, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 21 maja » więcej 2023-05-20, godz. 11:00 Mija 80 lat od akcji AK pod Celestynowem 80 lat temu, w nocy z 19 na 20 maja 1943 roku, na stacji kolejowej w Celestynowie nieopodal Warszawy Grupy Szturmowe Szarych Szeregów przeprowadziły brawurową… » więcej 2023-05-20, godz. 09:00 142 lata temu urodził się generał Władysław Sikorski 142 lata temu - 20 maja 1881 roku - urodził się Władysław Sikorski, generał i polityk, w okresie II wojny światowej premier Rządu RP na uchodźstwie oraz… » więcej 2023-05-20, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 20 maja » więcej 2023-05-19, godz. 16:00 73. rocznica urodzin księdza Sylwestra Zycha, kapelana Solidarności w Hucie Warszawa 73 lata temu, 19 maja 1950 roku, urodził się ksiądz Sylwester Zych, kapłan archidiecezji warszawskiej, kapelan Solidarności w Hucie Warszawa. Zaangażowany… » więcej 2023-05-19, godz. 14:00 95. urodziny kapitana Juliusza Kuleszy, uczestnika Powstania Warszawskiego 95 lat temu, 19 maja 1928 roku, urodził się w Warszawie Juliusz Kulesza, kapitan Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego… » więcej 2023-05-19, godz. 11:00 Włoska miejscowość Acquafondata odda hołd żołnierzom 2. Korpusu Polskiego Włoska miejscowość Acquafondata odda dziś (19.05) hołd żołnierzom 2. Korpusu Polskiego. Odbędą się tam uroczystości przed pomnikiem upamiętniającym… » więcej 2023-05-19, godz. 10:00 Prezentacja wydawnictwa "Siatka Witolda" - o siatce wywiadowczej organizowanej przez rotmistrza Pileckiego W Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL zaprezentowano dokumentację rozpracowań, śledztwa i procesu grupy rotmistrza Witolda Pileckiego… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »