Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Niemcy wymordowali rodzinę Baranków…
2023-03-15, 11:00 Autor: IAR/B.Falkowska/K.Koziełł

80 lat temu Niemcy wymordowali rodzinę Baranków i ukrywaną przez nich rodzinę żydowską

Srebrna moneta okolicznościowa; rewers – Polacy ratujący Żydów – rodzina Ulmów, Kowalskich, Baranków [fot. źródło: nbp.pl/monety-okolicznosciowe/polacy-ratujacy-zydow-rodzina-ulmow-kowalskich-barankow]
Srebrna moneta okolicznościowa; rewers – Polacy ratujący Żydów – rodzina Ulmów, Kowalskich, Baranków [fot. źródło: nbp.pl/monety-okolicznosciowe/polacy-ratujacy-zydow-rodzina-ulmow-kowalskich-barankow]
80 lat temu - 15 marca 1943 roku - w Siedliskach w Małopolsce Niemcy wymordowali rodzinę Baranków i czterech ukrywanych przez nich Żydów. Ofiarami zbrodni byli mężczyźni z rodziny Godfridów z Miechowa - ojciec i synowie, oraz rodzina polskich rolników: Łucja i Wincenty Barankowie, ich synowie Henryk i Tadeusz, a także teściowa Katarzyna Baranek.
Barankowie mieszkali pośrodku wsi Siedliska w powiecie miechowskim. W ich gospodarstwie znalazła schronienie pięcioosobowa rodzina krawców, mimo, że za pomoc Żydom groziła kara śmierci, a w okolicy odbywały się liczne egzekucje za ich ukrywanie. Według ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej, 29 stycznia 1943 roku Niemcy wymordowali - wraz z ukrywanymi żydowskimi mieszkańcami - rodziny Gądków z Wolicy oraz Książków z Wierzbicy.

Rano 15 marca przed dom Baranków zajechała furmanka z uzbrojonymi funkcjonariuszami Sonderdienstu - policji pomocniczej, składającej się głównie z volksdeutschów. Sąsiadom Baranków kazano wynieść wszystko z zabudowań gospodarczych, jednak po opróżnieniu stodół nie znaleziono ukrywających się osób. Wówczas Niemcy sami przeszukali zabudowania i wywlekli czterech mężczyzn. Piąty z ukrywających się ocalał, ponieważ poprzedniego dnia opuścił kryjówkę. Po zamordowaniu Żydów, Niemcy zastrzelili gospodarzy - Łucję i Wincentego Baranków, a następnie ich synów: 12-letniego Henryka i 9-letniego Tadeusza. Ponieważ nie odnaleźli teściowej, Katarzyny Baranek, odchodząc zagrozili, że wymordują mieszańców wsi, jeżeli ci nie doprowadzą kobiety na posterunek. Następnego dnia Katarzyna Baranek została zawieziona do Miechowa i tam zamordowana przez Niemców.

(więcej)

Na terenach polskich zajętych przez okupanta niemieckiego - odmiennie niż w krajach Europy Zachodniej - za jakąkolwiek pomoc Żydom groziła śmierć. Egzekucje wykonywano na miejscu, zabijając zarówno ukrywanych, jak i ukrywających. Kara śmierci i odpowiedzialność zbiorowa obwiązywały także na okupowanych przez Niemców terenach Związku Radzieckiego i w krajach bałkańskich, ale sankcje te nie były tak bezwzględnie stosowane jak w Polsce. W okresie II wojny światowej z trzymilionowej społeczności żydowskiej na ziemiach polskich przeżyło od 30 do 120 tysięcy osób.

Dzięki historykom Instytutu Pamięci Narodowej, udało się ustalić z nazwiska 10-11 tysięcy Polaków ratujących Żydów, a faktyczna liczba pomagających może sięgać od kilkudziesięciu tysięcy nawet do miliona. Około tysiąca osób pomagających Żydom poniosło śmierć w egzekucjach. Dokładne dane są bardzo trudne do ustalenia, ponieważ niejednokrotnie w uratowanie jednej osoby było zaangażowanych kilkudziesięciu Polaków, a czasem jedna osoba ratowała kilkudziesięcioro Żydów. Polacy stanowią najliczniejszą grupą uhonorowanych medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata", nadawanym przez izraelski Instytut Yad Vashem. Spośród 28 tysięcy 217 wszystkich nagrodzonych z 51 krajów, otrzymało go 7 tysięcy 232 obywateli Polski (dane Instytutu Yad Vashem ze stycznia 2022 roku).

W 2012 roku 5-osobowa rodzina Baranków została pośmiertnie wyróżniona medalami "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata". Odznaczenie to otrzymało wiele polskich rodzin, których członkowie narażali lub poświęcili życie, pomagając żydowskim sąsiadom, jak: Ulmowie, Kowalscy, Maciejewscy, Brogowscy, Czarni, Krzynowowie i wielu innych.
W 2013 roku Wincenty, Łucja i Katarzyna Barankowie zostali odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Od 2018 roku obchodzony jest w Polsce Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Został on wyznaczony na 24 marca, dla upamiętnienia rodziny Ulmów.

15 marca 2012 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety okolicznościowe upamiętniające trzy polskie rodziny zamordowane za pomoc Żydom – Ulmów z Markowej, Kowalskich ze Starego Ciepielowa, oraz Baranków z Siedlisk.

Zobacz także

2024-04-17, godz. 09:00 230 lat temu wybuchła insurekcja warszawska 230 lat temu, 17 kwietnia 1794 roku, wybuchła insurekcja warszawska, zwycięskie powstanie żołnierzy wojska polskiego i mieszkańców stolicy przeciwko okupacyjnemu… » więcej 2024-04-17, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 17 kwietnia » więcej 2024-04-16, godz. 16:30 Hejnał mariacki. Najstarsza na świecie cykliczna audycja radiowa 16 kwietnia 1927 roku Polskie Radio po raz pierwszy transmitowało w południe hejnał wprost z wieży kościoła Mariackiego w Krakowie. Od tego czasu rozbrzmiewa… » więcej 2024-04-16, godz. 15:57 Do Muzeum Powstania Warszawskiego zostanie przekazany dziennik Aliny Janowskiej Zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego wzbogacą się dzisiaj o dziennik Aliny Janowskiej, uczestniczki Powstania Warszawskiego, aktorki teatralnej, filmowej i… » więcej 2024-04-16, godz. 11:00 Rusza nabór do konkursu Do hymnu Ruszył nabór do konkursu Do hymnu. Narodowe Centrum Kultury zaprasza do udziału w nim szkoły podstawowe działające w Polsce i przy placówkach dyplomatycznych… » więcej 2024-04-16, godz. 09:00 95 lat temu urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis" 95 lat temu, 16 kwietnia 1929 roku, urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis", żołnierz Szarych Szeregów i oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat", później… » więcej 2024-04-16, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 16 kwietnia » więcej 2024-04-15, godz. 15:00 80 lat temu doszło do niemiecko-ukraińskiej zbrodni na Polakach w Chodaczkowie Wielkim 80 lat temu, w nocy z 15 na 16 kwietnia 1944 roku, policjanci z 4. Pułku Policji SS, sformowanego z ukraińskich ochotników z Galicji pod dowództwem niemieckim… » więcej 2024-04-15, godz. 13:00 W roku 80. rocznicy bitwy o Monte Cassino przygotowano pakiet edukacyjny dla nauczycieli Pakiet edukacyjny dla nauczycieli, edukatorów, pracowników instytucji kultury oraz uczniów przygotowało Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Warszawie… » więcej 2024-04-15, godz. 11:00 Wyłoniono laureatów 50. Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej Laureatów 50. Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej wyłoniono w niedzielę w Dworze Artusa w Gdańsku. Zwycięzcą został uczeń II Liceum Ogólnokształcącego… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »