Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 85 lat temu urodził się Tomasz Burek, historyk…
2023-03-07, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

85 lat temu urodził się Tomasz Burek, historyk literatury, krytyk, działacz demokratycznej opozycji

Tomasz Burek. [fot. źródło: lubimyczytac.pl/autor/46798/tomasz-burek]
Tomasz Burek. [fot. źródło: lubimyczytac.pl/autor/46798/tomasz-burek]
85 lat temu, 7 marca 1938 roku, urodził się Tomasz Burek, dziennikarz, historyk literatury, krytyk literacki i eseista, a także działacz opozycji demokratycznej w PRL. Współpracował z Radiem Wolna Europa, Radiem Bis i Programem Pierwszym Telewizji Polskiej, zaś od początku lat 90. systematycznie z Programem Drugim Polskiego Radia. Zmarł w 2017 roku, w wieku 79 lat.
Jako krytyk literacki debiutował w latach 50. XX wieku. Od 1970 roku przez wiele lat pracował w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Opracował liczne sylwetki do wydawnictwa "Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku", był współautorem syntezy "Literatura polska 1918-1975". Do znanych opracowań Tomasza Burka należą: "Utwory poetyckie" Stanisława Młodożeńca, eseje Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, listy Wincentego Burka i Jarosława Iwaszkiewicza. Był autorem książek "Zamiast powieści" i "Niewybaczalne sentymenty".

Należał do twórców, którzy mieli ogromny wpływ na funkcjonowanie niezależnego życia literackiego w okresie PRL, był przenikliwym obserwatorem i komentatorem rzeczywistości. Współpracując z Polskim Radiem, wystąpił między innymi w licznych audycjach Iwony Smolki "Tygodnik Literacki", ukazujących się w radiowej Dwójce, a poświęconych nowościom z literatury polskiej i światowej.

W 1976 roku Tomasz Burek podpisał protest przeciw planowanym zmianom w Konstytucji PRL "Memoriał 101". Prowadził wykłady niezależnego Towarzystwa Kursów Naukowych, wykładał również na tzw. Uniwersytecie Latającym. Za działalność opozycyjną był szykanowany przez komunistyczne władze, a jego prace zostały objęte zakazem druku.

"Jeśli krytyka ma odnawiać wciąż nasz stosunek do pisarzy i do tradycji literackiej, przywracać autentyczne przeżycie dzieł literatury, przeżycie, które zabija szkoła swoją atmosferą nudy i przymusu, nie mogą dla niej istnieć bariery milczenia, nietykalne nazwiska, wartości tabu." - pisał Tomasz Burek.

W 1980 roku został członkiem Solidarności. Współpracował z wychodzącymi poza cenzurą czasopismami: "Nowy Zapis", "Kultura Niezależna", "Almanach Humanistyczny" oraz londyńskim "Pulsem". W 2016 roku był autorem adaptacji powieści "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza do akcji Narodowe Czytanie. Zasiadał w jury Nagrody im. Józefa Mackiewicza, pełnił funkcję przewodniczącego jury Nagrody Literackiej im. Marka Nowakowskiego, ustanowionej w 2017 roku.

Był laureatem licznych wyróżnień, w tym Nagrody im. Stanisława Piętaka i Fundacji im. Kościelskich. W 2007 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2016-tym - Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

Tomasz Burek zmarł 1 maja 2017 roku w Pruszkowie. Został pochowany w Podkowie Leśnej. Pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-03-13, godz. 11:00 81 lat Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację krakowskiego getta 81 lat temu - 13 marca 1943 roku - Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację krakowskiego getta. W ciągu dwóch dni na ulicach dzielnicy żydowskiej zginęło… » więcej 2024-03-13, godz. 09:00 X edycja ogólnopolskiego konkursu recytatorskiego "W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbrück" Jeszcze tylko do piątku przyjmowane są zgłoszenia do ogólnopolskiego konkursu recytatorskiego "W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbrück"… » więcej 2024-03-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 marca » więcej 2024-03-12, godz. 15:00 W poniedziałek (18.03) uroczystości 79. rocznicy wyzwolenia Stalagu 344 Lamsdorf Zbliża się rocznica wyzwolenia Stalagu 344 Lamsdorf. CMJW organizuje wydarzenie rocznicowe w poniedziałek 18 marca. Odbędą się przed Pomnikiem Martyrologii… » więcej 2024-03-12, godz. 13:00 80 lat temu ukraińscy nacjonaliści zamordowali w Palikrowach ponad 360 Polaków 80 lat temu, 12 marca 1944 roku, Ukraińcy z 4. Pułku Policji SS i współpracujący z nimi nacjonaliści z Ukraińskiej Powstańczej Armii zamordowali 365 Polaków… » więcej 2024-03-12, godz. 11:00 Uroczystości MON z okazji 25-lecia obecności w NATO Kierownictwo resortu obrony świętuje 25 lat obecności Polski w NATO. Z okazji jubileuszu na terenie Cytadeli warszawskiej, na placu przed nową siedziba Muzeum… » więcej 2024-03-12, godz. 09:00 25 lat Polski w NATO 25 lat temu, 12 marca 1999 roku, Polska została przyjęta do NATO. Tego dnia w Independence w Stanach Zjednoczonych minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek… » więcej 2024-03-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 marca » więcej 2024-03-11, godz. 15:00 Konkurs „Żołnierze Niezłomni – nigdy się nie poddamy” Z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych Biuro Przystanków Historia Instytutu Pamięci Narodowej ogłasza nowy konkurs, który ma na celu upamiętnienie… » więcej 2024-03-11, godz. 13:00 Trwa zgłaszanie prac do konkursu „Sztafeta Pamięci..." [DŹWIĘK] Trwa ogólnopolski konkurs „Sztafeta Pamięci - losy mojej rodziny w czasie II wojny światowej”. Konkurs organizowany jest przez Instytut Pamięci Narodowej… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »