Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 55 lat temu poeta i satyryk Janusz Szpotański został…
2023-02-06, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

55 lat temu poeta i satyryk Janusz Szpotański został skazany w procesie politycznym

Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. Poselskiej 24 w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/Domena publiczna/Wikimedia Commons/
Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. Poselskiej 24 w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/Domena publiczna/Wikimedia Commons/
55 lat temu, 6 lutego 1968 roku, Janusz Szpotański, poeta i satyryk, autor poematu komicznego "Cisi i gęgacze, czyli bal u Prezydenta", w którym wyszydzał komunistyczne władze Polski Ludowej, został skazany na trzy lata więzienia za "sporządzanie i przekazywanie w celu rozpowszechniania opracowań szkodliwych dla interesów państwa".
Proces odbywał się przy drzwiach zamkniętych. Oskarżonego bronili znani obrońcy w sprawach politycznych Władysław Siła-Nowicki i Jan Olszewski. Władze odmówiły mu warunkowego zwolnienia. W sumie artysta spędził w więzieniu ponad 2 i pół roku. Janusz Szpotański w wykształcenia był filologiem, z zamiłowania utytułowanym szachistą - mistrzem krajowym i mistrzem Warszawy. Zajmował się krytyką literacką, teorią literatury, działał jako tłumacz, a także jako instruktor szachowy. Zmarł w 2001 roku.

Przyjaciele nazywali go "Szpot" od jego nazwiska i niemieckiego słowa "spott" oznaczającego szyderstwo i kpinę. Sztukę "Cisi i gęgacze, czyli bal u prezydenta", będącą pamfletem wymierzonym w rządy Władysława Gomułki, Janusz Szpotański wymyślił w 1964 roku, kiedy komunistyczne władze postanowiły świętować 20-lecie Polski Ludowej. Do różnych znanych melodii napisał nowe teksty ośmieszające władzę. Władysław Gomułka przedstawiony został w "operze" jako "Gnom". Tytułowi "Cisi" uosabiali Służbę Bezpieczeństwa, a "Gęgacze" - intelektualistów.

Janusz Szpotański sam prezentował swoje dzieło w prywatnych mieszkaniach. Zadenuncjowany, został aresztowany w styczniu 1967 roku. Po ponad roku spędzonym w więzieniu - 6 lutego 1968 roku Sąd Wojewódzki ogłosił wyrok trzech lat więzienia. Darowano mu jedynie pięć miesięcy na skutek amnestii, która została ogłoszona 22 lipca 1969 roku z okazji 25-lecia PRL-u. Do historii przeszła mowa Stanisława Gomułki, w której nazwał on zamkniętego już w więzieniu pisarza "człowiekiem o mentalności alfonsa, ziejącym sadystycznym jadem na partię i rząd".

W 2006 roku Janusz Szpotański został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2023-03-24, godz. 10:00 Odsłonięcie tablicy upamiętniającej salezjanów pomagającym Żydom Dwaj salezjanie - ksiądz Michał Kubacki i ksiądz Jan Stanek, którzy podczas II wojny światowej pomagali Żydom, zostaną upamiętnieni (24.03) na tablicy… » więcej 2023-03-24, godz. 09:00 Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką 24 marca po raz szósty jest obchodzony Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Jest to święto państwowe, przypadające… » więcej 2023-03-24, godz. 07:30 Nagroda im. Grażyny Langowskiej Ogłoszony został nabór kandydatów do III edycji Nagrody im. Grażyny Langowskiej » więcej 2023-03-24, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 24 marca » więcej 2023-03-23, godz. 16:00 Historyczne sygnety Nagroda „Sygnety Wydawnictwa IPN” pod takim hasłem wystartował wczoraj (22.03.2023) pierwszy raz plebiscyt czytelników na Najlepszą Książkę Roku wydaną… » więcej 2023-03-23, godz. 14:00 150 lat temu urodziła się Maria Przybyłko-Potocka, aktorka, reżyser i dyrektor teatru 150 lat temu, 23 marca 1873 roku, urodziła się Maria Przybyłko-Potocka, aktorka, reżyser i dyrektor teatru. Grała na scenach Krakowa i Warszawy, w 1907 roku… » więcej 2023-03-23, godz. 12:00 40 lat temu temu prezydent USA Ronald Reagan ogłosił program gwiezdnych wojen 40 lat temu, 23 marca 1983 roku, prezydent Stanów Zjednoczonych Ronald Reagan, w odpowiedzi na zagrożenie atakiem ZSRR, ogłosił program strategicznej obrony… » więcej 2023-03-23, godz. 10:00 80 lat temu Niemcy aresztowali Jana Bytnara "Rudego" 80 lat temu - 23 marca 1943 roku - Niemcy aresztowali Jana Bytnara "Rudego", komendanta hufca "Południe" Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Razem z nim w mieszkaniu… » więcej 2023-03-23, godz. 08:00 Grupa Pileckiego Już jutro w Centrum Historii Zajezdnia projekcja filmu dokumentalnego inscenizowanego „GRUPA PILECKIEGO” » więcej 2023-03-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 23 marca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »