Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 34 lata temu rozpoczęły się obrady Okrągłego…
2023-02-06, 10:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł

34 lata temu rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu

Okrągły Stół Pałac Prezydencki w Warszawie 2019. [fot. Adrian Grycuk/CC BY-SA 3.0-pl/Wikimedia Commons]
Okrągły Stół Pałac Prezydencki w Warszawie 2019. [fot. Adrian Grycuk/CC BY-SA 3.0-pl/Wikimedia Commons]
34 lata temu, 6 lutego 1989 roku, w Pałacu Namiestnikowskim, będącym siedzibą Urzędu Rady Ministrów, rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu. Przedstawiciele komunistycznej władzy i solidarnościowej opozycji zasiedli do rozmów, które miały doprowadzić do porozumienia i wspólnego rozwiązywania konfliktów społecznych, w sytuacji narastającej fali strajków i protestów.
Obrady zakończyły się po dwóch miesiącach - 5 kwietnia 1989 roku. Moment ten był symbolicznym początkiem transformacji systemowej w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Układ między władzami PRL a częścią opozycji do dziś wzbudza wiele dyskusji.

Wynikiem rozmów przy Okrągłym Stole było między innymi ustalenie terminu częściowo wolnych wyborów do Sejmu, tzw. wyborów kontraktowych. Rządzącej "koalicji", obejmującej PZPR i jej satelitów, zagwarantowano w tych wyborach obsadę co najmniej 299 (65 procent) miejsc w Sejmie. Pozostałe mandaty w liczbie 161 (35 procent) zostały przeznaczone dla opozycji. Senat był wybierany w sposób demokratyczny, bez wcześniejszych ustaleń co do podziału mandatów. Uzgodniono też legalizację "Solidarności", wprowadzenie pluralizmu politycznego, wolności słowa oraz niezawisłości sądów.

Idea zorganizowania Okrągłego Stołu zrodziła się 31 sierpnia 1988 roku, podczas spotkania ministra spraw wewnętrznych generała Czesława Kiszczaka z przewodniczącym Komisji Krajowej, nielegalnej wówczas "Solidarności" Lechem Wałęsą w willi Zawrat w Warszawie. Władze komunistyczne szukały porozumienia z opozycją, w sytuacji narastającej fali strajków i protestów społecznych.

Celem Okrągłego Stołu było wypracowanie możliwych do przyjęcia przez obie strony zasad demokratyzacji ustroju społecznego oraz naprawy systemu gospodarczego w Polsce. Dla opozycji najważniejsza była legalizacja NSZZ "Solidarność". Przedstawiciele strony partyjno-rządowej przekonywali, że w Polsce niezbędne jest przeprowadzenie zmian, jednak przy zachowaniu ustroju socjalistycznego.

Część opozycji już 34 lata temu kontestowała Okrągły Stół, podkreślając "kontraktowy charakter" jego postanowień. Do dziś Polacy są podzieleni w ocenie przyjętych wtedy rozwiązań. Zwolennicy uważają, że w tamtym czasie nie było innego rozwiązania jak kompromis z rządzącymi. Przeciwnicy podkreślają natomiast, że ustępstwa, na które zgodziła się solidarnościowa opozycja w stosunku do komunistów, były zbyt daleko posunięte. W efekcie przyniosły: brak rozliczeń, niechęć do lustracji i dekomunizacji oraz akceptację funkcjonowania środowisk postkomunistycznych w polskiej polityce i gospodarce. Krytycy zwracają też uwagę na zbyt drastyczne dla społeczeństwa skutki reform Leszka Balcerowicza, wicepremiera i ministra finansów w rządzie Tadeusza Mazowieckiego.

Zobacz także

2024-04-17, godz. 15:00 Fotografie z getta w Muzeum Warszawy W Muzeum Warszawy będzie można oglądać wystawę "Świadectwa z getta warszawskiego". Gabinet pod tą samą nazwą stanie się częścią wystawy głównej… » więcej 2024-04-17, godz. 13:00 Zabytkowym autobusem szlakiem polskiego pieniądza Wycieczki zabytkowym autobusem szlakiem miejsc związanych z polską walutą narodową. To propozycja na najbliższy weekend dla mieszkańców Warszawy i turystów… » więcej 2024-04-17, godz. 11:10 Pamiętnik Aliny Janowskiej trafił do Muzeum Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Oryginał pamiętnika Aliny Janowskiej z sierpnia 1944 roku został przekazany do Muzeum Powstania Warszawskiego. To dwudziestostronicowy rękopis, opisujący… » więcej 2024-04-17, godz. 09:00 230 lat temu wybuchła insurekcja warszawska 230 lat temu, 17 kwietnia 1794 roku, wybuchła insurekcja warszawska, zwycięskie powstanie żołnierzy wojska polskiego i mieszkańców stolicy przeciwko okupacyjnemu… » więcej 2024-04-17, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 17 kwietnia » więcej 2024-04-16, godz. 16:30 Hejnał mariacki. Najstarsza na świecie cykliczna audycja radiowa 16 kwietnia 1927 roku Polskie Radio po raz pierwszy transmitowało w południe hejnał wprost z wieży kościoła Mariackiego w Krakowie. Od tego czasu rozbrzmiewa… » więcej 2024-04-16, godz. 15:57 Do Muzeum Powstania Warszawskiego zostanie przekazany dziennik Aliny Janowskiej Zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego wzbogacą się dzisiaj o dziennik Aliny Janowskiej, uczestniczki Powstania Warszawskiego, aktorki teatralnej, filmowej i… » więcej 2024-04-16, godz. 11:00 Rusza nabór do konkursu Do hymnu Ruszył nabór do konkursu Do hymnu. Narodowe Centrum Kultury zaprasza do udziału w nim szkoły podstawowe działające w Polsce i przy placówkach dyplomatycznych… » więcej 2024-04-16, godz. 09:00 95 lat temu urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis" 95 lat temu, 16 kwietnia 1929 roku, urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis", żołnierz Szarych Szeregów i oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat", później… » więcej 2024-04-16, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 16 kwietnia » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »