Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne na dziś
2023-01-30, 10:33 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kalendarium historyczne na dziś

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
1018 - Bolesław I Chrobry i niemiecki cesarz Henryk II podpisali w Budziszynie traktat pokojowy, na mocy którego Polska dostała na własność, a nie jako lenno, ziemie łużycką i milecką z Budziszynem.
1260 - Tczew otrzymał z nadania księcia Sambora II prawa miejskie.

1456 - Wojska zakonu krzyżackiego rozbiły uzbrojone oddziały polskich chłopów w bitwie pod Rynem.

1607 - Gigantyczne fale na Kanale Bristolskim, między Walią a Półwyspem Kornwalijskim, spowodowały powódź i zalanie ponad 51 tysięcy hektarów angielskich terenów nadmorskich w Devon, Somerset, Gloucestershire i Południowej Walii. Zginęło co najmniej dwa tysiące osób.

1644 - Hetman Stanisław Koniecpolski, wspierany przez Mikołaja Potockiego i księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, rozbił wojska tatarskie Tuhaj-beja pod Ochmatowem.

1698 - Brytyjski pirat William Kidd zdobył swój największy łup - ormiański 400-tonowy statek "Quedagh” z ładunkiem złota, srebra i drogich tkanin.

1716 - Zmarła Maria Kazimiera de la Grange d'Arquien, żona Jana III Sobieskiego, znana w Polsce, jako Marysieńka.

1721 - Urodził się Bernardo Belotto, włoski malarz tworzący w Polsce, zwany Canalettem.

1826 - Otwarto most wiszący Menai Suspension Bridge pomiędzy wybrzeżem walijskim a wyspą Anglesey. Był to wówczas najdłuższym mostem wiszącym na świecie.

1835 - W Waszyngtonie przed Kapitolem amerykański malarz Richard Lawrence strzelił z dwóch pistoletów do prezydenta Andrew Jacksona, chybiając celu.

1847 - Osada Yerba Buena zmieniła nazwę na San Francisco.

1850 - Urodził się Aleksander Gierymski, malarz, prekursor polskiego impresjonizmu.

1868 - Spadł meteoryt "Pułtusk". Zjawisko było widziane w całej ówczesnej Polsce aż po Lwów, a także we Wrocławiu i Królewcu.

1882 - Urodził się Franklin Delano Roosevelt, wybitny polityk amerykański. Czterokrotnie wybierano go na prezydenta Stanów Zjednoczonych z ramienia Partii Demokratycznej.

1899 - Urodził się Max Theiler, południowoafrykański bakteriolog i epidemiolog. W 1937 roku opracował szczepionkę przeciwko żółtej febrze, która uchroniła przed śmiercią żołnierzy walczących w tropikach w czasie II wojny światowej.

1900 - Urodził się Izaak Dunajewski, rosyjski kompozytor, dyrygent pochodzenia żydowskiego. Uważany za twórcę "jazzu rosyjskiego”.

1909 - Urodził się Henryk Magnuski, inżynier, twórca jednego z pierwszych walkie-talkie, powszechnie używanego przez amerykańskie siły zbrojne.

1912 - Urodziła się Jadwiga Wajsówna, po mężu Grętkiewiczowa, lekkoatletka, medalistka olimpijska w rzucie dyskiem.

1918 - Urodził się Marian Żelazek, duchowny rzymskokatolicki, werbista, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych KL Dachau i Mauthausen-Gusen, misjonarz niosący pomoc biednym i trędowatym w Indiach, za co był nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla oraz sługa Boży Kościoła katolickiego.

1920 - Niemieccy bojówkarze zamordowali w Bytomiu, na Górnym Śląsku działacza niepodległościowego Piotra Niedurnego. Polska ludność urządziła mu 6 lutego pogrzeb, w którym wzięło udział kilka tysięcy osób.

1920 - Urodził się Michael Anderson, brytyjski reżyser filmowy. Największy sukces przyniósł mu film "W 80 dni dookoła świata", za reżyserię, którego otrzymał w 1957 roku swoją jedyną w karierze nominację do Oscara. Sam film zdobył pięć statuetek, w tym dla najlepszego filmu roku.

1922 - W Hadze zainaugurował działalność Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej.

1923 - Urodził się Leonid Gajdaj - radziecki reżyser filmowy, autor niezwykle popularnych komedii z lat 60. i 70. i 80.

1925 - Urodził się Douglas Carl Engelbart, amerykański naukowiec i wynalazca o norweskich korzeniach, znany powszechnie, jako wynalazca myszy komputerowej, pionier interfejsów użytkownika, współtwórca hipertekstu, komputerów sieciowych, promotor wykorzystywania komputerów i sieci w rozwiązywaniu złożonych problemów cywilizacyjnych.

1927 - Urodził się Olof Palme, szwedzki polityk, minister i premier tego kraju. Był przewodniczącym Szwedzkiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej, premierem w latach 1969-1976 oraz 1982-1986. Olof Palme był politykiem, którego osobowość zdominowała życie polityczne Szwecji. Zginął w zamachu w Sztokholmie 28 lutego 1986 roku.

1927 - Rosyjski pianista Lew Oborin zwyciężył w I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym imienia Fryderyka Chopina.

1930 - Zmarł Benedykt Dybowski, przyrodnik, podróżnik, odkrywca i lekarz. Profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Szkoły Głównej Warszawskiej. Za udział w powstaniu styczniowym skazany na kilkunastoletnie zesłanie na Syberię, gdzie prowadził badania fauny jeziora Bajkał oraz przyrody i narodów Kamczatki.

1930 - Urodził się Gene Hackman, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy, znany z filmów: "Karmazynowy przypływ”, "Bonnie i Clyde", "O jeden most za daleko", "Firma", "Podejrzany”, "Wróg publiczny" i "Władza absolutna". W 1972 roku otrzymał Oscara za rolę w filmie "Francuski łącznik”, a w 1992 roku za rolę w filmie "Bez przebaczenia”. Z aktorstwa wycofał się w 2004.

1932 - W Londynie ukazała się powieść "Nowy wspaniały świat" Aldousa Huxleya.

1933 - Adolf Hitler został mianowany kanclerzem Niemiec przez prezydenta Paula von Hindenburga.

1937 - W Moskwie zakończył się proces 17 czołowych komunistów oskarżonych o spiskowanie z Lwem Trockim przeciwko rządowi. 13 z nich zostało skazanych na karę śmierci.

1939 - Kanclerz Rzeszy Adolf Hitler podczas przemówienia w Reichstagu zapowiedział unicestwienie Żydów w Europie w przypadku wybuchu nowej wojny.

1945 - Na Bałtyku niedaleko Łeby został zatopiony przez radziecki okręt podwodny S-13 niemiecki statek MS "Wilhelm Gustloff". Zginęło 6600 osób. Praktycznie poza kilkudziesięcioma osobami, które zginęły w trakcie wybuchu torped większość ofiar zamarzła w wodzie.

1947 - Urodziła się Małgorzata Braunek, aktorka filmowa i teatralna. Zagrała między innymi w "Żywocie Mateusza", "Ruchomych piaskach”, "Wniebowstąpieniu", "Polowaniu na muchy”, "Krajobrazie po bitwie” i "Trzeciej części nocy”.

1948 - Zmarł Mahatma Gandhi, indyjski filozof, pisarz, polityczny i duchowy przywódca Hindusów przed uzyskaniem niepodległości, jeden z twórców współczesnej państwowości indyjskiej. Propagator pacyfizmu, jako środka walki politycznej. Zginął zastrzelony przez hinduskiego fanatyka w New Delhi.

1948 - Zmarł Orville Wright, amerykański konstruktor i pilot, pionier światowego lotnictwa.

1951 - Zmarł Ferdynand Porsche, austriacki konstruktor samochodów, ciągników oraz czołgów. Skonstruował w sumie ponad 300 różnych pojazdów mechanicznych i uzyskał około tysiąca patentów w branży motoryzacyjnej. W 1934 na ideę Adolfa Hitlera propagowania dobrobytu III Rzeszy, chciał stworzyć "samochód dla ludu”. Od niemieckich słów "volks", czyli "lud" i "wagen", czyli "wóz" powstał Volkswagen, model "Garbus”. Potem Porsche projektował i produkował dla armii niemieckiej zatrudniając, oprócz etatowych pracowników, kilka tysięcy wykwalifikowanych więźniów przywiezionych z niemieckich obozów koncentracyjnych między innymi z Auschwitz. W 1945 francuskie władze okupacyjne aresztowały go, jako zbrodniarza wojennego.

1953 - W Paryżu ukazał się pierwszy tom Biblioteki "Kultury", w którym opublikowano "Trans-Atlantyk" i "Ślub" Witolda Gombrowicza.

1968 - Przed pomnikiem Adama Mickiewicza w Warszawie odbyła się manifestacja około trzech tysięcy osób przeciw decyzji władz o zdjęciu ze sceny Teatru Narodowego "Dziadów” w reżyserii Kazimierza Dejmka.

1968 - Japonia zrezygnowała z posiadania, produkcji i wprowadzania na obszar kraju broni atomowej. 55 rocznica

1969 - The Beatles zagrali swój ostatni koncert w pełnym składzie.

1972 - W czasie tak zwanej "Krwawej niedzieli" w Londonderry w Irlandii Północnej brytyjscy żołnierze zabili 13 uczestników pokojowego marszu. Protestowali oni przeciwko prawu umożliwiającemu internowanie każdego Irlandczyka podejrzanego o terroryzm oraz przeciwko zakazowi organizowania demonstracji i zgromadzeń publicznych.

1982 - Dzień Solidarności z Polską, ogłoszony przez administrację Ronalda Reagana, jako dzień wsparcia demokratycznej opozycji w Polsce.

1989 - Zmarł Stanisław Suchowolec, duchowny katolicki, kapelan białostockiej "Solidarności”. Okoliczności jego śmierci nie zostały wyjaśnione.

1990 - W Warszawie powstało Muzeum Niepodległości.

1990 - Rozpoczął się zjazd założycielski Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej. Partia powstała po samorozwiązaniu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na jej ostatnim zjeździe. SdRP przejęła majątek PZPR i została dodatkowo zasilona finansowo środkami KPZR. Przewodniczącym rady naczelnej ugrupowania został Aleksander Kwaśniewski, a sekretarzem generalnym Leszek Miller.

1991 - Zmarł John Bardeen, amerykański fizyk. Jest jedyną osobą, która dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.

1991 - W Teatrze Dramatycznym w Warszawie odbyła się prapremiera musicalu "Metro", pierwszej prywatnej produkcji teatralnej po upadku PRL.

1994 - Zmarł Pierre Boulle, francuski pisarz i dyplomata, z zawodu inżynier. Najbardziej znany, jako autor powieści "Most na rzece Kwai", której akcja rozgrywa się w Azji podczas II wojny światowej oraz powieści fantastycznonaukowej "Planeta małp".

2001 - Zmarł Edmund Fetting, aktor telewizyjny i teatralny. Był wykonawcą słynnej filmowej piosenki z serialu "Czterej pancerni i pies" pod tytułem "Deszcze niespokojne" i "Nim wstanie dzień" z filmu "Prawo i pięść". Urodził się 10 listopada 1927 roku.

2011 - Zmarł John Barry, brytyjski kompozytor muzyki filmowej. Znany głównie, jako kompozytor muzyki do filmów o przygodach Jamesa Bonda.

2014 - Zmarł generał Stefan Bałuk, jeden z legendarnych "cichociemnych", uczestnik Powstania Warszawskiego i fotoreporter wojenny.

2014 - Zmarł Andrzej Żarnecki, aktor i reżyser teatralny. Przez wiele lat występował na scenie Teatru Polskiego w Warszawie. Grał w filmach: "Struktura kryształu”, "Ćma”, "Brat naszego Boga”, "Jan Paweł II”.

2015 - Zmarł Zbigniew Kurtycz, piosenkarz, kompozytor, żołnierz 2. Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa, wykonawca wielu przebojów, między innymi piosenki "Cicha woda". Współpracował z Polskim Radiem, występował w programie "Podwieczorek przy mikrofonie".

2017 - Flamandzki antropomorficzny android "płci żeńskiej” Fran Pepper otrzymał obywatelstwo Belgii, jako pierwszy robot w tym państwie i prawdopodobnie pierwszy robot na świecie. Robot jest recepcjonistą na Uniwersytecie PXL w Hasselt. Jest poliglotą, posługuje się dwudziestoma językami.

2018 - Został uznany za zmarłego Tomasz Mackiewicz, himalaista. Wraz z Francuzką Élisabeth Revol zdobyli wcześniej bez wspomagania tlenem z butli szczyt Nanga Parbat.

2021 - Zmarł Alfreda Markowska, polska Romni, która w czasie II wojny światowej ocaliła około 50 dzieci romskich i żydowskich. Pozyskiwała dla nich kryjówki i fałszywe dokumenty.

2022 - Zmarł Robert Wall, amerykański aktor, kaskader i scenarzysta. Specjalizował się w sztukach walk. Występował między innymi obok Bruce'a Lee i Chucka Norrisa w produkcjach filmowych lat 70- i 80-tych.

30 stycznia - Światowy Dzień Trędowatych, obchodzony w Indiach, w rocznicę śmierci Mahatmy Gandhiego. W pozostałych krajach przypada w ostatnią niedzielę stycznia. W tym roku te daty zbiegają się właśnie, 30 stycznia.

(skrót)

Zobacz także

2024-04-20, godz. 21:32 Słuchowisko Teatru Polskiego Radia o getcie warszawskim Na 81. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim Teatr Polskiego Radia i Teatr Żydowski przygotowały wspólne słuchowisko. To radiowy spektakl "Zdążyć… » więcej 2024-04-20, godz. 20:50 Nowe brytyjskie muzeum opowiada historię polskich lotników Zdjęcia, mapy, ordery, dzienniki, ekwipunek, opisy w dwóch językach i nagrania wideo - to wszystko opowiada historię polskich lotników, służących podczas… » więcej 2024-04-20, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 20 kwietnia » więcej 2024-04-19, godz. 19:45 Uroczystość w hołdzie powstańcom getta warszawskiego W Warszawie uczczono żydowskich bojowników, którzy 19 kwietnia 1943 roku rozpoczęli powstanie w getcie. Akcja kierowana przez żydowskie podziemne formacje… » więcej 2024-04-19, godz. 13:00 Do polskich kin wchodzi "Przysięga Ireny" - historia Polki Ireny Gut, która z narażeniem życia ratowała Żydów W rocznicę powstania w getcie warszawskim, do polskich kin wchodzi „Przysięga Ireny”. To oparta na faktach historia polskiej pielęgniarki Ireny Gut-Opdyke… » więcej 2024-04-19, godz. 11:00 100 lat temu urodził się Tadeusz Smreczyński, lekarz, były więzień niemieckich obozów koncentracyjnych 100 lat temu, 19 kwietnia 1924 roku, urodził się Tadeusz Smreczyński, lekarz, były więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. Świadek historii i działacz… » więcej 2024-04-19, godz. 09:00 81. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim 81 lat temu - 19 kwietnia 1943 roku - w warszawskim getcie wybuchło powstanie kierowane przez żydowskie podziemne formacje zbrojne. Stanowiło odpowiedź na… » więcej 2024-04-19, godz. 02:21 Kalendarium historyczne 19 kwietnia » więcej 2024-04-18, godz. 16:15 Na Zamku Królewskim obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków Spotkania i debaty w kręgu osób zaangażowanych w prace na rzecz ratowania dziedzictwa kulturowe. Na Zamku Królewskim w Warszawie odbywają się obchody Międzynarodowego… » więcej 2024-04-18, godz. 16:00 Sylwia Chutnik o bojowniczkach z warszawskiego getta 19 kwietnia minie 81. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim - największego zbrojnego zrywu Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszego… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »