Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 78. rocznica pacyfikacji wsi Jamna i partyzanckiej…
2022-09-26, 10:12 Autor: Janusz Smoliński / PAP

78. rocznica pacyfikacji wsi Jamna i partyzanckiej bitwy Batalionu „Barbara”

Archiwalne zdjęcie mieszkańców Jamnej, którzy zginęli podczas pacyfikacji wsi [fot. www.it.tarnow.pl]
Archiwalne zdjęcie mieszkańców Jamnej, którzy zginęli podczas pacyfikacji wsi [fot. www.it.tarnow.pl]
W niedzielę obchodziliśmy 78. rocznicę Bitwy na Jamnej (Małopolska), którą partyzanci Batalionu „Barbara” 16 Pułku Piechoty Armii Krajowej stoczyli tu z Niemcami 25 września 1944 r.
Co roku w rocznicę wrześniowej bitwy partyzanckiej na Jamnej, odbywają się liczne złazy turystyczne na położone w okolicach Tarnowa wzgórze, które w czasie wojny było siedzibą akowskiego batalionu. W 1944 r. żołnierze AK prowadzili stąd dywersję na tyłach wroga.

Jak wspominał przed laty jeden z uczestników bitwy, nieżyjący już dziś Jerzy Pertkiewicz, żołnierze AK zaczajali się na Niemców przy drodze do Nowego Sącza prowadzącej przez Gródek nad Dunajcem (była to zresztą w tamtych latach jedyna droga w stronę Nowego Sącza). Tam „likwidowali” niemieckie samochody.

Partyzanci dawali się mocno we znaki okupantowi. Gdy w Pławnej wysadzili pociąg wiozący niemieckie czołgi, u Niemców zawrzało. Postanowili uporać się z krnąbrnym polskim oddziałem, który stanowił dla nich nie lada problem. 24 września 1944 r. wieś Jamna została otoczona przez Wehrmacht, SS i oddziały ukraińskiej SS „Galizien”. Tak doszło do Bitwy pod Jamną, która rozpoczęła się 25 września 1944 r. i trwała dwa dni.

Polscy żołnierze otrzymali meldunek, że Niemcy otaczają Jamną rano 25 września. Dowództwo polskiego oddziału mieściło się wtedy w tym miejscu wzgórza, gdzie obecnie na Jamnej znajduje się kościół dominikanów. Kompanie rozlokowane były wokół. Bitwa rozgorzała od rana i trwała do wieczora.

Po całodziennym, zaciętym i morderczym boju, partyzanci wyszli nocą z groźnego okrążenia. Pomogła im w tym burza, która rozpętała się nad Jamną. Niemieckie lotnictwo (niemieckie samoloty stacjonowały na lądowisku w Klikowej pod Tarnowem) nie było w stanie wejść do akcji, a artyleria nieprzyjaciela ostrzelać celnie akowców.

Niemieckie wojsko nacierało na Jamną od strony Bukowca. Miało dziesięciokrotną przewagę liczebną. Niemieckich żołnierzy było prawie pięć tysięcy. Mieli miażdżącą przewagę w uzbrojeniu. Żołnierzy AK było 600.

Początkowo sytuacja wydawała się bardzo zła, gdyż żołnierze AK zostali okrążeni, ale podczas walki i sprytnego manewru, udało się akowcom wyjść z potrzasku. Wycofali się szczęśliwie w kierunku Jastrzębi i Policht. W krwawej potyczce zginęło niestety czterech żołnierzy Batalionu „Barbara”. Niemcy ponieśli spore straty. Według niektórych źródeł, zginęło ich nawet około stu.

Niestety, po wycofaniu się Batalionu „Barbara”, niemieccy żołnierze wkroczyli do wsi i w akcie odwetu za to, że Jamna sprzyjała partyzantom, zabili 23 osoby i spalili 30 zabudowań. Wśród zamordowanych była matka z rocznym dzieckiem na ręku, jak również ludzie starsi. W miejscu, gdzie hitlerowscy żołnierze zastrzelili kilkanaście osób z ludności cywilnej, dziś wznosi się kaplica. Dolina, gdzie stała chata, w której ukrywali się mieszkańcy, zyskała nazwę Dolina Męczeństwa.

Po wyjściu z okrążenia Batalion „Barbara” zachował nadal siły oraz wolę walki, co udowodnił w późniejszym okresie walcząc w kolejnych potyczkach z Niemcami. Dowódcą batalionu był kpt. dyplomowany Eugeniusz Borowski ps. „Leliwa”. Działalność Batalionu „Barbara” na Pogórzu Ciężkowicko-Rożnowskim w 1944 r. była jednym z przejawów prowadzonej w tamtym czasie przez AK Akcji „Burza”.

W czasach PRL-u, gdy o AK nie mówiło się, albo mówiło się źle, rocznice Bitwy na Jamnej nie były organizowane oficjalnie. Co roku spotykali się tu natomiast w latach 70. i 80. jej dawni uczestnicy. Przychodzili turyści i młodzież oddać hołd żołnierzom AK, a dla kamuflażu podawano, że organizowany był w tym dniu przez PTTK „Rajd Złotego Liścia”.

Inicjatorem i pomysłodawcą tych obchodów oraz rajdów organizowanych w partyzancką rocznicę był jeden z dawnych partyzantów Batalionu „Barbara”, Józef Małecki ps. „Motyl”. W tamtych latach obchody na Jamnej odbywały się przy drewnianym krzyżu i obelisku ufundowanym przez mieszkańców i partyzantów w 1967 r.

Współczesne obchody mają już charakter oficjalny i organizowane są przez gminę Zakliczyn oraz Starostwo Powiatowe w Tarnowie. Tegoroczne obchody rozpoczęły się w niedzielę, o godz. 10, apelem Poległych i złożeniem wiązanek kwiatów pod pomnikiem poległych podczas bitwy i w czasie pacyfikacji wsi Jamna.

Zobacz także

2024-03-22, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 22 marca » więcej 2024-03-21, godz. 15:00 Bęben z historią - Instrumenty muzyczne, rzeźby i maski pochodzące niemal z całego świata można podziwiać w nyskim… Tytuł wystawy to „Sztuka i instrumenty etniczne. Kolekcja rzeźby drewnianej Violetty i Leszka Dylik”. Ekspozycja cieszy się dużą popularnością wśród… » więcej 2024-03-21, godz. 13:00 44 lata temu Walenty Badylak podpalił się w proteście przeciwko kłamstwu katyńskiemu 44 lata temu, 21 marca 1980 roku, Walenty Badylak, były żołnierz Armii Krajowej, pseudonim "Szymon", emerytowany piekarz, dokonał aktu samospalenia na krakowskim… » więcej 2024-03-21, godz. 11:15 Uroczystości pogrzebowe zidentyfikowanego przez IPN Władysława Guzdka ps. "Wilk" W kościele Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Czechowicach-Dziedzicach odbywają (11:00) się uroczystości pogrzebowe odnalezionego i zidentyfikowanego… » więcej 2024-03-21, godz. 11:00 Nagrody wydawnictwa IPN przyznane Sygnety wydawnictwa Instytutu Pamięci Narodowej dla najlepszych książek wydanych w ubiegłym roku rozdane. Nagroda ma na celu docenienie autorów, którzy publikują… » więcej 2024-03-21, godz. 09:00 Uroczystości pogrzebowe Stanisława Marciniaka - żołnierza Batalionów Chłopskich, AK i ZWZ Wczoraj (20.03) w południe w kościele św. Wawrzyńca w Rogóźnie (Rogóźno 21), Ludwin odbyły się uroczystości pogrzebowe Stanisława Marciniaka pseudonim… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca » więcej 2024-03-20, godz. 15:00 Apel Pamięci 24 żołnierzy Związku Walki Zbrojnej AK Uroczysty apel poświęcony pamięci 24 żołnierzy Związku Walki Zbrojnej AK zamordowanych przez hitlerowskiego okupanta odbędzie się w Cieszynie w woj. … » więcej 2024-03-20, godz. 13:00 Premiera filmu Pawła Woldana "Rakowiecka 37. Historia więzienia i aresztu śledczego Warszawa-Mokotów" [DŹWIĘK] O więziennych losach polskich patriotów, którzy ginęli z rąk stalinowskich oprawców opowiada nowo powstały film „Rakowiecka 37. Historia więzienia i… » więcej 2024-03-20, godz. 11:00 129 lat temu urodził się generał August Fieldorf "Nil", dowódca Kedywu AK 129 lat temu, 20 marca 1895 roku, urodził się generał August Emil Fieldorf "Nil", organizator i dowódca Kedywu Armii Krajowej, jeden z najbardziej zasłużonych… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »