„Polscy wyzwoliciele Belgii marzyli także o wyzwoleniu swojej ojczyzny. Niestety stało się inaczej. Ich odyseja trwała zbyt długo” – powiedział ambasador Królestwa Belgii Luc Jacobs podczas otwarcia koncertu dzieła Henriego Seroki. Dodał, że dziś słowo „wyzwolenie” jest używane cynicznie przez Rosję w kontekście najazdu na Ukrainę. „Z tego powodu chciałbym zadedykować ten koncert narodowi Ukrainy i ich zwycięstwu w walce o wolność oraz możliwość decydowania o swoim losie” – powiedział ambasador Belgii.


Sam kompozytor i dyrygent kantaty „Odyssea” podkreślił, że możliwość upamiętnienia jego ojca jest dla niego wyjątkowym przeżyciem. „To dla mnie bardzo ważny koncert, który upamiętnia odyseję mojego ojca, który doświadczył jej tak jak generał Maczek” – powiedział Henri Seroka. Dodał, że będzie pracował nad muzyką do filmu poświęconego historii 1 Dywizji Pancernej.


Koncert w Łazienkach Królewskich został zorganizowany przez Ambasadę Królestwa Belgii w ramach Roku Trzech Generałów: Władysława Andersa, Stanisława Maczka oraz Stanisława Sosabowskiego – generałów Polskich Sił Zbrojnych, którzy przyczynili się do zwycięstwa aliantów w czasie II wojny światowej. W 2022 roku przypada 130. rocznica ich urodzin.


Jak podkreślają organizatorzy koncertu, generał Stanisław Maczek jest postacią niezwykle istotną z punktu widzenia relacji polsko-belgijskich. We wrześniu 1944 roku dowodzona przez niego 1 Dywizja Pancerna wyzwoliła północną część okupowanej Belgii.


Prezes IPN dr Karol Nawrocki podziękował ambasadorowi Belgii za zaangażowanie w pielęgnowanie pamięci o wyzwoleniu belgijskich miast przez żołnierzy dowodzonych przez gen. Stanisława Maczka. „Polscy żołnierze są bohaterami polskiej wolności, ale też niepodległej Belgii” – powiedział dr Karol Nawrocki. Odnosząc się do tytułu dzieła Henriego Seroki przypomniał, że powrót Odyseusza spod Troi trwał prawie dekadę, ale zakończył się powodzeniem. Na taki powrót nie mogła liczyć zdecydowana większość żołnierzy gen. Stanisława Maczka. „W 1945 r., gdy Europa Zachodnia cieszyła się z wyzwolenia, Polska stała się sowiecką kolonią. Za ciężką służbę dla żołnierzy czekało więzienie, inwigilacja lub śmierć. Polskich generałów, tak jak Stanisława Maczka, pozbawiono obywatelstwa i publicznie opluwano. Jednak bez nich nie byłoby wolnej Polski” – powiedział prezes IPN.


„Odyssea” jest skomponowanym w 2017 r. dziełem cenionego belgijskiego kompozytora Henri Seroki – syna weterana 1 Dywizji Pancernej, którego macierzysty oddział – 24 Pułk Ułanów – wyruszył na wojenny szlak z Kraśnika. W tym mieście już 1 lipca odbędzie się kolejny koncert upamiętniający polskich generałów. Dzieło zostało wykonane przez belgijskiego kontratenora Dominique Corbiau oraz Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego pod batutą Henriego Seroki.


Koncert zainaugurował przygotowaną przez Instytut Pamięci Narodowej wystawę „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”. Ekspozycja, prezentowana dotąd między innymi w Republice Południowej Afryki, przedstawia walkę narodu polskiego o wolność z dwoma totalitaryzmami – niemieckim narodowym socjalizmem i sowieckim komunizmem. Celem jest ukazanie wysiłku Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz losów polskiej ludności cywilnej przemieszczającej się wówczas po świecie.


W ramach projektu pod patronem prezydenta RP zaplanowano wydawanie książek, materiałów edukacyjnych, organizacja wystaw, koncertów, konkursów, spotkań i konferencji naukowych. Ważnymi elementami przedsięwzięcia są poszukiwania świadectw wojennej tułaczki Polaków: fotografii, dokumentów, relacji oraz odnowienie zapomnianych miejsc pamięci – tablic, pomników i cmentarzy rozsianych po całym świecie. Wystawa „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” w Łazienkach Królewskich będzie prezentowana do 27 czerwca 2022 r.