Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-10-19, 01:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
19 października
1335 - W Brnie zmarła Elżbieta Ryksa, córka polskiego króla Przemysła II i Ryksy szwedzkiej; żona Wacława II, królowa czeska i polska (1303-1305).

1466 - W Toruniu zawarty został pokój polsko-krzyżacki kończący wojnę trzynastoletnią; na jego mocy Pomorze Gdańskie, zachodnie Prusy z Malborkiem i Elblągiem, a także Warmia oraz ziemia chełmińska zostały przyłączone bezpośrednio do Polski jako Prusy Królewskie; część wschodnia Prus - Prusy Zakonne - ze stolicą w Królewcu - stała się lennem Polski.

1578 - Zygmunt Waza został wybrany królem Rzeczypospolitej. Nie była to jednak jedyna elekcja w tym czasie, co doprowadziło do zbrojnego konfliktu między zwolennikami Wazów a stronnictwem habsburskim.

1798 - Bulla papieża Piusa VI erygująca diecezję warszawską.

1813 - W bitwie pod Lipskiem zginął książę Józef Poniatowski, minister wojny i naczelny wódz wojsk Księstwa Warszawskiego; marszałek Francji.

1871 - W Wielogórze koło Radomia urodził się Karol Adwentowicz, aktor, reżyser teatralny. Reprezentant szkoły Tadeusza Pawlikowskiego przełomu XIX w XX wieku.

1901 - Urodził się Aleksander Maliszewski, poeta, dramatopisarz, tłumacz, prozaik, krytyk teatralny i filmowy.

1914 - Zwycięskie walki 2 Pułku Legionów Polskich na froncie karpackim pod Zieloną i Rafajłową.

1918 - Powołano Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego, na czele której stanęli ksiądz Józef Londzin, Jan Michejda i Tadeusz Reger.

1918 - Rada Regencyjna przejęła od niemieckich władz zwierzchnictwo nad wojskami polskimi stacjonującymi na terenach niemieckiej okupacji.

1918 - We Lwowie Ukraińska Rada Narodowa proklamowała powstanie niezależnego państwa ukraińskiego.

1921 - Urodził się Bogusław Klimczuk, kompozytor, pianista, autor utworów fortepianowych, pieśni i kantat.

1926 - Urodził się Stanisław Gorgolewski, fizyk i astronom, specjalizujący się w radioastronomii.

1925 - W Roczynach koło Andrychowa urodził się Czesław Kiszczak, funkcjonariusz Informacji Wojskowej, od 1973 r. szef wywiadu wojskowego, jednocześnie zastępca szefa Sztabu Generalnego WP (1978); w latach 1979-1981 szef Wojskowej Służby Wewnętrznej; od lipca 1981 do 1990 r. pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych; należał do najbliższych współpracowników gen. Wojciecha Jaruzelskiego; współautor stanu wojennego, członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), odpowiedzialny za represje stosowane wobec polskiego społeczeństwa; w latach 1986-1989 r. członek BP KC PZPR; jeden z inicjatorów rozmów Okrągłego Stołu; desygnowany na premiera w lipcu 1989 r., nie zdołał utworzyć rządu; w gabinecie Tadeusza Mazowieckiego pełnił funkcję wicepremiera; w lipcu 1990 r. ustąpił ze stanowiska. W 2015 r. został skazany prawomocnie na 2 lata więzienia w zawieszeniu za udział w "związku przestępczym o charakterze zbrojnym", który przygotowywał stan wojenny. Po jego śmierci ujawniono przechowywane w jego domu dokumenty poświadczające współpracę Lecha Wałęsy z komunistyczną bezpieką.

1927 - Założono Aeroklub Warszawski.

1937 - W Brodni w woj. łódzkim urodziła się Teresa Ciepły, lekkoatletka, trzykrotna medalistka olimpijska, rekordzistka świata i Europy.

1940 - W Częstochowie urodził się Jerzy Kulej, pięściarz, dwukrotny mistrz olimpijski - z Tokio (1964) i Meksyku (1968).

1941 - W warszawskim getcie zmarł Leo Belmont, założyciel Polskiego Towarzystwa Esperantystów, adwokat, obrońca polityczny, publicysta, krytyk literacki, poeta, autor powieści.

1942 - W Warszawie zmarł Cyryl Ratajski, adwokat, przedwojenny prezydent Poznania, w czasie niemieckiej okupacji Delegat Rządu na Kraj (1940-1942).

1943 - W Moskwie rozpoczęła się konferencja ministrów spraw zagranicznych Związku Sowieckiego, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

1949 - W Strzelnie urodził się Stanisław Gądecki, arcybiskup metropolita poznański; od 2014 r. przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.

1953 - W Poznaniu zmarł Wojciech Trąmpczyński, prawnik, polityk związany z Narodową Demokracją, poseł na sejm pruski i do parlamentu niemieckiego; w II RP marszałek Sejmu (1919-1922) oraz marszałek Senatu (1922-1927).

1956 - Do Warszawy przyleciała sowiecka delegacja na czele z Nikitą Chruszczowem. Początek obrad VIII plenum KC PZPR, które wybrało Władysława Gomułkę na stanowisko I sekretarza KC PZPR.

1968 - W Warszawie zmarł Anatol Stern, poeta, prozaik, współtwórca polskiego futuryzmu.

1969 - W Poznaniu zmarł prof. Józef Kostrzewski, archeolog, muzeolog, współtwórca uniwersytetu w Poznaniu; kierował m.in. badaniami w Biskupinie.

1969 - Ił-18 lecący z Warszawy-Okęcie na znajdujące się we Wschodnim Berlinie lotnisko Schonefeld został uprowadzony przez dwóch młodych mieszkańców Berlina, Peter Klemta i Ulricha von Hofa.

1970 - Premiera filmu "Rejs" w reżyserii Marka Piwowskiego.

1970 - Zmarł Jacek Woszczerowicz, aktor, reżyser teatralny.

1976 - W Warszawie urodził się Michał Zadara, reżyser teatralny, scenarzysta.

1980 - W Warszawie zakończył się X Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina; jego zwycięzcą został Dang Thai Son z Wietnamu.

1984 - W pobliżu wioski Górsk koło Torunia funkcjonariusze IV Departamentu MSW, zajmującego się zwalczaniem Kościoła katolickiego, uprowadzili a następnie zamordowali księdza Jerzego Popiełuszkę, duszpasterza ludzi pracy, kapelana Solidarności, organizatora mszy św. za ojczyznę odprawianych w kościele św. Stanisława Kostki na Żoliborzu w Warszawie.

1987 - W Warszawie zmarł Igor Abramow-Newerly, pisarz, współpracownik Janusza Korczaka, w 1932 r. przejął od niego redakcję "Małego Przeglądu", którą kierował do 1939 r.; w czasie II wojny światowej więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych na Majdanku i w Auschwitz; autor książek "Chłopiec z Salskich Stepów", "Pamiątka z Celulozy" oraz "Zostało z uczty Bogów".

1987 - Premiera filmu "W zawieszeniu" w reżyserii Waldemara Krzystka.

1991 - W Warszawie zmarł ksiądz Jan Zieja, kapelan wojskowy w czasie wojny polsko-bolszewickiej, kampanii 1939 r. i powstania warszawskiego; naczelny kapelan Szarych Szeregów, współpracownik Rady Pomocy Żydom "Żegota"; współtwórca i członek Komitetu Obrony Robotników.

1991 - Sejm podjął ustawę o likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych.

2001 - Na urząd Prezesa Rady Ministrów powołany został Leszek Miller.

2005 - Prezydent Aleksander Kwaśniewski desygnował na stanowisko premiera Kazimierza Marcinkiewicza.

2010 - W Łodzi Ryszard Cyba wtargnął do siedziby PiS i zastrzelił Marka Rosiaka - działacza partii i asystenta europosła Janusza Wojciechowskiego oraz ranił nożem Pawła Kowalskiego - asystenta posła Jarosława Jagiełły; za zbrodnię Cyba został skazany na dożywotnie więzienie.

2011 - W Czechówce koło Myślenic zmarł Bohdan Osadczuk, ukraiński historyk, politolog, intelektualista, publicysta, współpracownik paryskiej "Kultury", orędownik pojednania polsko-ukraińskiego.

2011 - W kanadyjskiej prowincji Ontario zmarł Tadeusz Sawicz, polski pilot myśliwski biorący udział w Bitwie o Anglię.

2017 – W Warszawie zmarła Zofia Bartoszewska, harcerka Szarych Szeregów, uczestniczka Powstania Warszawskiego, działaczka opozycji antykomunistycznej i Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom, wieloletnia współpracowniczka Państwowego Instytutu Wydawniczego.
2020 – W Warszawie zmarł Wojciech Pszoniak, wybitny aktor teatralny i filmowy. W swej karierze zagrał w ok. 100 filmach, m.in.: "Weselu", "Ziemi obiecanej", "Dantonie", "Korczaku" i "Arii dla atlety".

Zobacz także

2024-10-22, godz. 22:04 Festiwal Szyfrów przybliży historię kryptologa Jana Kowalewskiego Z myślą o wielbicielach historii i łamigłówek w piątek w Łodzi odbędzie się Festiwal Szyfrów. Wydarzenie ma przybliżyć historię kryptologa z Łodzi… » więcej 2024-10-22, godz. 21:46 Polscy dyplomaci odwiedzają miejsca pamięci narodowej Polscy dyplomaci na Litwie rozpoczęli w poniedziałek siedmiodniową akcję, podczas której odwiedzą w tym kraju blisko 60 miejsc pamięci narodowej. Przedsięwzięcie… » więcej 2024-10-22, godz. 11:00 Stargard: kolejny masowy grób na terenie po byłym obozie jenieckim Szczątki ponad stu ofiar niemieckiego obozu jenieckiego odnaleźli badacze z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego na terenie byłego obozu Stalag II D w Stargardzie… » więcej 2024-10-22, godz. 09:00 46. rocznica inauguracji pontyfikatu Jana Pawła II 46 lat temu, 22 października 1978 roku, mszą pontyfikalną na placu św. Piotra w Rzymie papież Jan Paweł II zainaugurował swój pontyfikat. Został wybrany… » więcej 2024-10-22, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 22 października » więcej 2024-10-21, godz. 18:54 Pistolet ostatniego żołnierza podziemia trafił na muzealną wystawę Należał do ostatniego żołnierza niezłomnego, teraz trafił na muzealną wystawę. Mowa o pistolecie sierżanta Józefa Franczaka "Lalusia". Dokładnie 61… » więcej 2024-10-21, godz. 18:49 25. rocznica śmierci kompozytora Alfreda Schütza 25 lat temu, 21 października 1999 roku, zmarł Alfred Schütz, kompozytor, dyrygent i pianista. Twórca muzyki do wielu pieśni żołnierskich, w tym do słów… » więcej 2024-10-21, godz. 18:43 Przekazano archiwum fotograficzne Macieja Piekarskiego do Archiwum Akt Nowych Do Archiwum Akt Nowych przekazano archiwum fotograficzne historyka sztuki, dziennikarza i varsavianisty, Macieja Piekarskiego. Przekazania archiwaliów dokonała… » więcej 2024-10-21, godz. 09:00 Hołd ofiarom niemieckiego ludobójstwa Wielkopolanie oddli hołd ofiarom niemieckiego ludobójstwa. 85 lat temu na terenie Wielkopolski rozpoczęła się operacja Tannenberg. Od 1 września do 25 października… » więcej 2024-10-21, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 21 października » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »